Włókniak, kiedy powstaje?

Najpowszechniej występuje włókniak pourazowy (traumatic fibroma, irritation fibroma), który jest ogniskową hiperplazją włóknistej tkanki łącznej wywołaną miejscowym urazem lub przewlekłym podrażnianiem. Jak konkretnie dochodzi do jego rozwoju?

- Zazwyczaj w wyniku nerwowego przygryzania błony śluzowej jamy ustnej np. policzka,  spowodowanego stresem i rozdrażnieniem, ale też na skutek niewłaściwie założonych wypełnień stomatologicznych, źle dopasowanych prac protetycznych np. protez ocierających dziąsła, aparatów ortodontycznych oraz ostrych krawędzi zębów, które podrażniają śluzówki. Niektóre badania wskazują także palenie papierosów jako czynnik ryzyka – wyjaśnia lek. stom. Monika Stachowicz z Centrum Periodent w Warszawie.

Według badań, włókniak pourazowy może stanowić nawet ponad 50 proc. włókniaków u pacjentów. Dotyczy 1-2 proc. dorosłej populacji, najczęściej pojawiając się w wieku 30-50 lat. Zmiany tego rodzaju zazwyczaj nie dają żadnych objawów i wolno rosną, dlatego jeśli zauważyliśmy niepokojący guzek na śluzówkach jamy ustnej, najlepiej udać się na konsultację do stomatologa.

Włókniak: jak wygląda diagnoza?

Włókniaki są stosunkowo łatwe do rozpoznania podczas rutynowego badania jamy ustnej wykonanego przez dentystę lub higienistkę stomatologiczną. Istotna jest także samoobserwacja u pacjenta, np. czy guzek się nie powiększa.

Dlaczego trafna diagnoza jest tak istotna? Pozwoli odróżnić włókniaka od innych niebezpiecznych zmian, które mogą występować w jamie ustnej.

- Z powodu niewiedzy łatwo zlekceważyć groźną zmianę. Szybka diagnoza jest niezwykle ważna, ponieważ niegojące się owrzodzenia czy zgrubienia na śluzówkach policzka, języka czy wargi mogą być jednym z pierwszych objawów raka jamy ustnej. Ten typ nowotworu diagnozowany jest w Polsce zbyt późno, kiedy rokowania dla pacjenta są już bardzo złe. Dlatego wszelkie narośla, guzy czy nadżerki w tej lokalizacji, powinny być konsultowane ze stomatologiem. W ten sposób pacjent oszczędza sobie stresu i nerwów – informuje ekspert.

I dodaje: - W przypadku włókniaka, ze względu na podobne cechy kliniczne, nie tak prosto odróżnić reaktywną hiperplazję włóknistej tkanki łącznej od groźnych nowotworów. Zdiagnozowany włókniak pozwoli wykluczyć inne zmiany takie jak mucolele, czyli śluzowiaki, neurilemmoma, nerwiakowłókniaki czy ziarniniaki. Niektóre z nich mogą ulegać transformacji złośliwej.

W diagnostyce niepokojących guzków na śluzówkach jamy ustnej stomatolog może zastosować m.in. specjalny sprzęt Oralitest, który oświetla zmienione tkanki spolaryzowanym światłem. To pozwala wykryć we wczesnym stadium m.in. zmiany nowotworowe.  Jeśli jest takie podejrzenie, pacjent jest kierowany na pogłębione badania do onkologa.

Włókniak: kiedy usuwać zmianę a kiedy nie?

Skoro włókniaki pourazowe należą do łagodnych zmian, to czy pacjent powinien się nimi niepokoić? To zależy od sytuacji, ponieważ nie zawsze będą wymagały usunięcia. Najlepiej obserwować włókniaka i w razie wątpliwości poradzić się dentysty.