• Odpowiednia wentylacja w gabinecie stomatologicznym ma spełniać wymogi użytkowe, ale też kryteria narzucone przez przepisy. Przepisy mało precyzyjne, co może sprawiać problemy
  • Dobry projekt instalacji pozwoli zapewnić komfort pacjentów i personelu, zagwarantuje bezpieczeństwo, a także pozwoli na późniejszą modernizację lub modyfikację całego układu


Wentylacja gabinetu stomatologicznego. Ma być użyteczna i bezpieczna. Czyli jaka?

Stworzenie sprawnej i skutecznej instalacji wentylacyjne wymaga doświadczenia i realnej oceny aktualnych możliwości technicznych. Co prawda parametry układu wentylacji dla  gabinetu stomatologicznego są określone przez odpowiednie rozporządzenia (DzU 2012.0.739, DzU 2015.1422, DzU 2003.169.1650) oraz akty prawne i normy techniczne, jednak nie są one wystarczająco precyzyjne i mogą być w dość dowolny sposób interpretowane.

W tej kwestii Sanepid też nie może być przydatny, gdyż nie dysponuje odpowiednimi danymi, a co więcej - posługując się tymi samymi normami co projektanci, ma sporą dowolność, zatwierdzając lub odrzucając projekty instalacji wentylacyjnej. 

 Wybór wentylacji. Trudność zasadnicza

Niekiedy można stosować wyłącznie wentylację grawitacyjną, czyli najprostsze i najtańsze rozwiązanie technologicznie. Tyle że musi ona mieć niezbędną wydajność. W wielu przypadkach jest to skomplikowane, stąd coraz częstsze użycie wentylacji mechanicznej.

Ten typ systemu wentylacyjnego ma nie tylko większą wydajność, ale też zdecydowanie mniejszą zależność od warunków atmosferycznych niż wentylacja grawitacyjna.

Wentylację mechaniczną stosuje się też obowiązkowo w niektórych pomieszczeniach, wszędzie tam, gdzie potrzebna jest szybsza i ciągła wymiana powietrza. Mechaniczna wentylacja jest też wymagana przepisami w pomieszczeniach, w których trzeba dodatkowo wymusić mieszanie się powietrza przez nawiewniki skośne. Ważne by pamiętać, że przewody wentylacyjne obsługujące pomieszczenia o różnych wymaganiach i poziomie zagrożeń nie mogą się nigdzie łączyć.

Klimatyzacja. Potrzeba i czasami konieczność

Są takie pomieszczenia, w których użycie klimatyzacji jest konieczne, na przykład w pomieszczeniach służących do preparatyki krwi albo laboratoriach, w salach o najwyższym stopniu bezpieczeństwa, gdzie nie wystarczy tylko wentylacja, ale potrzeba też dobrej ochrony przed różnymi cząstkami, a także kontroli warunków termicznych czy wilgotności. W większości przypadków jednak zastosowanie klimatyzacji będzie opcjonalne. Warto z tego jednak korzystać, ponieważ zapewnia to większy komfort wszystkim użytkownikom obiektu.

Recyrkulacja. Co o niej wiedzieć trzeba 

Recyrkulacja jest o tyle problematyczna, że z jednej strony utrzymanie powietrza w obiegu pozwala zredukować koszty ogrzewania, ale z drugiej wiąże się z obniżeniem jakości i czystości powietrza. Podstawowe ograniczenie, jakie nakłada w tym miejscu ustawodawca, to ograniczenie recyrkulacji do poziomu 90 proc. całego nawiewu, natomiast 10 proc. powietrza dostarczanego przez układ wentylacyjny musi pochodzić z zewnątrz.  Niestety, pogodzenie wymogów technicznych z kosztami nie zawsze jest łatwe i do większości gabinetów nie można zainstalować najprostszych systemów cyrkulacyjnych, stąd też wymóg dokładnej analizy wymagań formalnych co do jakości powietrza i porównania ich z faktycznymi możliwościami systemu wentylacyjnego.

Gdy dentysta ma gabinet w budynku mieszkalnym

Przystosowanie na potrzeby gabinetu stomatologicznego lokalu, który jest częścią budynku mieszkalnego generuje pewne trudności. Niejednokrotnie potrzebne są kosztowne rozwiązania.

Ze względu na specyfikę gabinetów stomatologicznych, niektórzy inwestorzy decydują się na rozdzielenie instalacji wentylacyjnej. To jednak oznacza konieczność tworzenia dwóch niezależnie działających systemów, co może być problematyczne przy zmianie przeznaczenia części budynku. Problem można rozwiązać dzięki przepustnicom, które mechanicznie oddzielą „obwody” instalacji wentylacyjnej w części mieszkalnej i gabinecie.

Obliczenie realnej wydajności też przysparza problemów. O ile można łatwo sprecyzować, jaka powinna być wydajność wentylacji w konkretnym pomieszczeniu (podstawa w pomieszczeniach pomocniczych 0,5, duże poczekalnie 5, toalety nawet do 15, sterylizatornie ok. 6, pracownie rentgenowskie kilka do kilkudziesięciu wymian na godzinę), o tyle sytuacja jest staje się trudna, jeśli ciśnienie wewnątrz ma być wyższe niż na zewnątrz, a bilans całej przychodni powinien być zerowy.

Dobry projekt musi również uwzględniać konieczność filtrowania powietrza i to często nie tylko w nawiewie, ale też w wywiewie. Ten ostatni wymóg jest szczególnie istotny, jeśli istnieje realne ryzyko usunięcia z gabinetu patogenów lub innych czynników szkodliwych. Filtry muszą być skuteczne i łatwe w konserwacji, nie należy bowiem zapominać, że regularne przeglądy i czyszczenie są elementarnym obowiązkiem nałożonym przez rozporządzenie.

Czego nie wolno robić, projektując instalację wentylacyjną:

  • nie wolno stosować recyrkulacji powietrza, jeśli istnieje ryzyko przedłużenia kontaktu z bakteriami, substancjami szkodliwymi albo uciążliwymi zapachami;
  • pomieszczenia o różnym poziomie zagrożenia i czystości nie mogą mieć wspólnych układów wentylacji ani klimatyzacji – dotyczy to także pomieszczeń, dla których określono stopień zagrożenia wybuchem;
  • nie wolno stosować rozwiązań utrudniających kontrolę lub czyszczenie instalacji, co sprowadza się w praktyce do wyboru właściwej centrali oraz prawidłowego rozmieszczenia otworów rewizyjnych i wzierników;
  • nie wolno również doprowadzić do sytuacji, w której prawidłowo funkcjonująca instalacja wentylacyjna nie jest w stanie utrzymać odpowiedniej różnicy ciśnień między pomieszczeniem i otoczeniem – nadciśnieniowe instalacje stosuje się np. w salach operacyjnych, podciśnieniowe głównie w izolatkach.