• Naukowcy potwierdzają pozytywny efekt suplementacji kwasami omega-3 w profilaktyce i leczeniu parodontozy.
• Substancje te mogą zmieniać reakcję immunologiczną gospodarza na tyle skutecznie, że suplementacja kwasami omega-3 jest rozpatrywana jako terapia uzupełniająca w periodontologii.
• Skuteczność kwasów omega-3 udowodniono mierząc głębokość kieszonek zębowych  (PD) oraz utratę przyczepu łącznotkankowego (CAL), przed i po leczeniu.
• Regularne przyjmowanie suplementów z kwasami omega-3 przez osoby mające problemy z dziąsłami, to łatwa i niezbyt droga część terapii.

 Zapalenie przyzębia jest wieloczynnikową chorobą zapalną, na której ciężką postać cierpi około 743 miliony osób. Co sprawia, że parodontoza jest szóstą najczęstszą chorobą na świecie (częstość występowania 11,25 proc. w latach 1990-2010).

Nieleczona może prowadzić do zniszczenia tkanki przyzębia i ostatecznie do utraty zębów. Istnieje kilka czynników wpływających na predyspozycje i progresję choroby, takich jak czynniki genetyczne, choroby ogólnoustrojowe oraz tryb życia (w tym higiena jamy ustnej, palenie tytoniu, stres i odżywianie).

Chociaż obecność biofilmu bakteryjnego wydaje się kluczowa w rozwoju zapalenia przyzębia, jednak odpowiedź immunologiczna gospodarza jest postrzegana jako kluczowy czynnik rozwoju choroby. Dlatego modulacja odpowiedzi gospodarza  jest obecnie uważana za obiecującą metodę leczenia. Polega na stosowaniu leków miejscowych i ogólnoustrojowych jako środków pomocniczych w leczeniu periodontologicznym.

Jak skutecznie zmienić podatność dziąseł na zniszczenie

Terapia modulująca odpowiedź gospodarza ma na celu zmniejszenie destrukcji tkanek poprzez wpływ na procesy zapalne. Teoretycznie wiele różnych leków wydaje się odpowiednich do stosowania w terapii modulującej, takich jak niesteroidowe leki przeciwzapalne, tetracyklina lub bisfosfoniany. Można je jednak stosować tylko w ograniczonym zakresie i wywołują niepożądane efekty. Zatem wielonienasycone kwasy tłuszczowe omega-3 są obiecującą substancją w kontekście terapii modulującej odpowiedź gospodarza w wielu przewlekłych chorobach zapalnych, ich zaletą jest też znacznie mniej skutków ubocznych.  Kwasy tłuszczowe omega to długołańcuchowe wielonienasycone kwasy tłuszczowe, które nie mogą być syntetyzowane przez organizm, więc jedynym ich źródłem jest dieta.

Pułapki zachodniej diety

Dieta zachodnia jest szczególnie bogata w kwasy omega-6 (soja, zboża, olej słonecznikowy i produkty pochodzenia zwierzęcego) i zawiera niewiele kwasów tłuszczowych omega-3. Kwasy tłuszczowe omega-3 to kwas α-linolenowy, kwas eikozapentaenowy (EPA) i kwas dokozaheksaenowy (DHA), w które bogate są  ryby, występują w dużych ilościach także w oleju rzepakowym, lnianym i orzechowym.

Kwasy omega-3 wbudowują się w fosfolipidy błon komórkowych i służą jako prekursory mediatorów lipidowych kontrolujących sygnalizację komórkową, ekspresję genów i procesy zapalne. Prowadzi to do działania przeciwzapalnego. Ponadto w metabolizmie kwasów tłuszczowych omega-3 powstają, takie związki jak rezolwiny i protektyny o właściwościach przeciwzapalnych i immunoregulacyjnych, które blokują produkcję prozapalnych cytokinin.

Przyjmowanie aspiryny w połączeniu z kwasami tłuszczowymi omega-3 może skutkować wytwarzaniem silniejszych rezolwin i protektyn, wzmacniając działanie przeciwzapalne. EPA i DHA mają również właściwości antybakteryjne. Mogą więc hamować aktywność patogenów przyzębia, takich jak Porphyromonas gingivalis, Fusobacterium nucleatum i Prevotella intermedia.

Płytsze kieszonki zębowe i mniej nalotu nazębnego po suplementach  z kwasami omega-3

Z punktu widzenia periodontologa wciąż nie ma aktualnych przeglądów prac badawczych, które uwzględniałyby skutki stosowania kwasów tłuszczowych omega-3 w terapii chorób przyzębia. Dlatego trudno jest wypracować ogólne zalecenie dotyczące terapii wspomagających. Stąd próba niemieckich naukowców z Department of Operative Dentistry and Periodontology, Faculty of Medicine, University of Freiburg wykonania systematycznego przeglądu badań, które sprawdzałyby na ile skuteczne są kwasy tłuszczowe omega-3 jako środek pomocniczy w leczeniu zapalenia przyzębia. Wyniki takiego przeglądu mają pomóc ustalić zalecenia terapeutyczne.

Badanie ukazało się w Lipids in Health and Disease.

Metaanaliza zaowocowała sześcioma badaniami, które badały stosowanie kwasów tłuszczowych omega-3 w leczeniu zapalenia przyzębia i badały kluczowe w klinicznej ocenie parametry takie jak utrata przyczepu łącznotkankowego (CAL)  i głębokość  kieszonki (PD) po terapii kwasami omega-3. Autorzy stwierdzili, że w czterech z sześciu badań w ich metaanalizie nastąpiło znaczne zmniejszenie obu wskaźników w porównaniu z grupą, która przyjmowała placebo. Ponadto w trzech badaniach zarówno wskaźnik zapalenia dziąseł, jak i wskaźnik Plaque Index oceniający higienę jamy ustnej uległy zmniejszeniu po otrzymaniu kwasów tłuszczowych omega-3. 

 Jaka dawka kwasów omega-3 hamuje parodontozę

W sześciu badaniach wykorzystanych w metaanalizie podawano dzienne dawki kwasów tłuszczowych omega-3 między 50 mg a 3000 mg. Zarówno wysokość  dawki jak i czas trwania suplementacji kwasami omega-3 mogą być kluczowe z punktu widzenia zdrowia. W opinii  dr Ryana Sheltona, jednym z najskuteczniejszych suplementów może być preparaty typu omega 3-7-9 zawierające dodatek  oleju z kryla (który zapewnia dobre przyswajanie). 

Zatem pacjenci, którzy chcą poprawić stan swojego przyzębia mogą skorzystać z suplementacji kwasami tłuszczowymi omega-3.  Warto pamiętać, że skutekiem diety zachodniej jest niedobór tych substancji w organizmie, dlatego niezbędne są suplementy, podkreślają autorzy pracy.