Celem badania było zidentyfikowanie wiarygodnych biomarkerów w ślinie powiązanych z tymi, które występują we krwi, by opracować szybki test monitorowania zdrowia dzieci.

- Chodzi o to, by umożliwić wykorzystanie śliny dużo szerzej, jako alternatywnej metody w klinicznej analizie. Przemawia za tym chociażby to, że próbki śliny można pobierać wielokrotnie bezboleśnie i nieinwazyjnie, podobnie jak próbki moczu - mówi prof. Paula Midori Castelo, prowadząca badanie.

Okazało się, że ilość kwasu moczowego w ślinie są świetnym prognostykiem procentowego udziału tkanki tłuszczowej u nastolatków, nawet tych uznawanych za zdrowych. Nie zmienia to faktu, że związek tych dwóch czynników jest niejasny i powinien być jeszcze badany, podsumowuje wyniki prof. Castelo.

Kwas moczowy jest końcowym produktem rozpadu puryn, zasad azotowych, stanowiących  podstawowy budulec DNA i RNA. Gromadzi się we krwi i w mniejszych ilościach w ślinie. Choć kwas moczowy działa jak przeciwutleniacz, jednak gdy jest go w nadmiarze w płynach ciała (co jest efektem zakłóceń rozpadu puryn) może prowadzić do predyspozycji do rozwoju nadciśnienia, stanów zapalnych i chorób kardiologicznych.

Badanie objęło 129 dziewcząt i 119 chłopców w wieku od 14 do 17 lat. Robiono u nich pomiary kilkunastu różnych substancji, także cholesterolu i witaminy D. Uczestnicy badania odpowiadali także na pytania na temat ich medycznej i stomatologicznej historii oraz przechodzili badanie stomatologiczne, by wykluczyć osoby z próchnicą i chorobami przyzębia.

- Wiadomo bowiem, że próchnica i paradontoza wpływają na skład śliny (pH, skład elektrolitów oraz procesy biochemiczne). Obie choroby związane są z wydzielaniem substancji, które zmieniają skład śliny, mówi prof. Castelo. 

Wykonano także pomiary antropometryczne - w tym wzrost, masa, udział tkanki tłuszczowej, masa tkanki mięśniowej. Próbki śliny pobierano w domu, każdy uczestnik badania miał przedtem pościć przez 12 godzin. Poziom kwasu moczowego i cholesterolu mierzono za pomocą chromatografii płynnej.

Statystyczna analiza danych ujawniła, że nastolatki z wysokim poziomem kwasu moczowego w ślinie miały także wysoki procent tkanki tłuszczowej w masie ciała. Na podstawie ilości kwasu moczowego można było nawet w miarę precyzyjnie przewidzieć jaki jest procent nagromadzonego tłuszczu.
- Nasze wyniki mogą stanowić podstawę do opracowania nieinwazyjnej metody monitorowania zdrowia i wczesnego wykrywania zmian w stanie odżywienia - twierdzi prof. Castelo.

Więcej: Nutrition Research