• Lekarze dentyści nie znajdowali przyczyny bólu zębów, który dokuczał pacjentowi przez blisko półtora roku. W tym czasie był dwukrotnie niepotrzebnie leczony antybiotykami 
  • W przypadku trudnego do zdiagnozowania bólu zębów należy zakładać, że przyczyną może być bruksizm, jak wynika z opisu przypadku niemieckiego pacjenta opublikowanego w  BMC Oral Health
  • Bruksizm dotyka nawet co piątą osobę, pojawia się we wszystkich grupach wiekowych pacjentów. Najczęściej jego skutkiem są bóle żwacza, bóle, stawów skroniowo-żuchwowych, bóle głowy, ścieranie zębów, powikłania protetyczne i pękanie zębów

Zapalenie tkanek okołowierzchołkowych. Częsty problem kliniczny

Zapalenie tkanek okołowierzchołkowych zęba jest powszechnym problemem, diagnozowanym u 34–61 proc. pacjentów. Jego częstotliwość zwiększa się wraz z wiekiem i często jest związana z chorobami miazgi. 

Zwykle przyczynami zapalenia tkanek okołowierzchołkowych są:

  • krótko- i długotrwałe podrażnienia (zainicjowane podczas leczenia)
  • urazy
  • zaniedbania w higienie jamy ustnej.

Uraz taki jak zwichnięcie lub złamanie korzenia zęba prowadzi do uszkodzeń miazgi zęba i wierzchołkowych naczyń krwionośnych, a w efekcie do przekrwienia odcinka leżącego tuż za otworem okołowierzchołkowym.

Bruksizm powoduje bóle mięśni żucia, bóle stawów skroniowo-żuchwowych, bóle głowy, mechaniczne ścieranie zębów, powikłania protetyczne i pękanie zębów. Mniej znanym skutkiem bruksizmu są uszkodzenia miazgi. Do tej pory nikt jednak nie stwierdził, by zgrzytanie zębami mogło prowadzić do zapalenia tkanek okołowierzchołkowych. Opis pierwszego takiego przypadku klinicznego opublikowany został w BMC Oral Health.

Zapalenie tkanek okołowierzchołkowych. Typowe objawy 

Gdy dochodzi do stanu zapalnego tkanek otaczających korzeń zęba pojawia się silny ból, na który najczęściej nie pomagają środki przeciwbólowe. Ból zwykle nasila się pod wpływem ciepła lub w pozycji leżącej. Bardzo często towarzyszy mu obrzęk twarzy oraz stan podgorączkowy.

Ból charakterystyczny dla zapalenia tkanek okołowierzchołkowych może być przez pacjentów mylony z bólem, który towarzyszy chorobom miazgi. Jednak najczęściej nasila się przy nagryzaniu i pacjent ma poczucie  „wysadzania” zęba z zębodołu. 

- Klinicyści powinni być jednak świadomi, że bardzo nasilony bruksizm może  prowadzić do zapalenia tkanek okołowierzchołkowych, podkreśla dr Madline Gund, z Clinic of Operative Dentistry, Periodontology and Preventive Dentistry, Saarland University Hospital, w Niemczech. 

Ból zębów bez przyczyny? Kłopoty z diagnozą 

Zdrowy 28-letni mężczyzna z zapaleniem okołowierzchołkowym zębów  nr 36 i 46 został skierowany przez swojego dentystę do kliniki dentystycznej  Saarland University. Co prawda rozpoczęto już leczenie endodontyczne jednak zmiany o charakterze osteolizy wierzchołkowej w obu zębach pogłębiały się.

Lekarz stomatolog pierwszego kontaktu nie potrafił ustalić przyczyny stanu zapalnego. Zęby nie miały wypełnień ani nieleczonej próchnicy, mężczyzna nie doznał urazu, nie stwierdzono choroby przyzębia. Jednak dentysta zaobserwował zwiększoną ruchomość zębów  36 i 46, badanie sondą wykazywało prawie 10-milimetrowe kieszonki wokół tych zębów i krwawienie.

Zdjęcie rtg uzębienia wykonane rutynowo w styczniu 2019 r. wykazało ani osteolizy wierzchołkowej zębów 36 i 46, ani  anomalii w rodzaju zwapnień miazgi czy wad twardej tkanki zęba. Nie stwierdzono również perforacji komory miazgi. Podczas zbierania wywiadu pacjent zgłosił, że po raz pierwszy poczuł promieniujący, stały  ból w okolicy zęba 46 prawie półtora roku przed wizytą. Ponadto dokuczał mu także ból ucha i stawu skroniowo-żuchwowego.  Lekarz dentysta nie znalazł stomatologicznej przyczyny dolegliwości i skierował mężczyznę do laryngologa, który zaordynował tygodniową antybiotykoterapię (bez postawienia diagnozy). Pod wpływem antybiotyku ból całkowicie ustąpił.

Silny stres przyczyną zgrzytania zębów. Bruksizm wywołał stan zapalny i ból

Po upływie półtora miesiąca  ból w okolicy zębów nr 46 i 36 znów się pojawił. W ramach doraźnej pomocy stomatologicznej pacjentowi wykonano dwa zdjęcia rtg. Dentysta ponownie nie  potrafił postawić diagnozy i jedynie przepisał antybiotyk, który  ponownie złagodził ból. Za niecałe trzy miesiące mężczyzna wrócił do gabinetu dentysty z bólem tych samych zębów. Tym razem na podstawie kolejnego zdjęcia rtg lekarz stwierdził  zapalenie  okołowierzchołkowe zęba nr 36 oraz 46 i rozpoczął leczenie endodontyczne, mimo że zęby wydawały się już martwe, piszą autorzy pracy.

Lekarz dentysta z kliniki uniwersyteckiej, do której w końcu pacjent trafił, zapytał go o tryb życia w tych okresach, w których pojawiał się ból. Mężczyzna stwierdził, że żyje w dużym stresie związanym z ukończeniem studiów, przyznał też że zaciska zęby i zgrzyta nimi podczas nocy. W klinice zakończono leczenie kanałowe obu zębów. Na wizycie kontrolnej dwa tygodnie później, mężczyzna nie zgłaszał bólu, podczas sondowania kieszonek nie pojawiło się krwawienie.  Od tego czasu pacjent regularnie stosuje szynę relaksacyjną. Wszystkie jego dolegliwości ustąpiły.  

Jak podkreślają autorzy pracy w przypadkach związanych z niewyjaśnionym bólem zębów, należy rozważyć czy przyczyną nie jest bruksizm. Może on prowadzić do urazu zębów i w konsekwencji do  zapalenia okołowierzchołkowego.