• Odruch wymiotny u dentysty może być dużym problemem i dla lekarza i dla pacjenta.
  • Częściej mają go kobiety niż mężczyźni, wiąże się z nieco wyższym poziomem lęku przed leczeniem stomatologicznym i gorszym stanem zdrowia jamy ustnej, ale tacy pacjenci chodzą równie często do dentysty, jak ci którzy nie cierpią z powodu tego odruchu.

Generalnie odruch wymiotny jest przydany, gdyż  zapobiega przedostaniu się ciała obcego do krtani i zapewnia drożność dróg oddechowych. Jednak sytuacja wygląda z gruntu inaczej, gdy przytrafia się w  gabinecie stomatologicznym, na przykład podczas pobierania wycisków, ekstrakcji zębów mądrości, płukania i opracowywania kanałów. Odruch wymiotny może powodować nawet widok  lekarza (ta reakcja jest częsta u dzieci).

Jak często pacjenci mają odruch wymiotny u dentysty

 W holenderskim badaniu, analizującym ten problem, wykryto, że częstość występowania odruchu wymiotnego u pacjentów wynosi nawet 82 proc. Natomiast w badaniu brytyjskim o połowę mniej, gdyż tylko u 37 proc. zdrowej populacji pacjentów. 

Najczęściej problem ten pojawia się u kobiet, wiąże się z podwyższonym poziomem lęku przed leczeniem stomatologicznym oraz neurotyczną osobowością. Co więcej, jest powiązany z nieleczoną próchnicą, krwawieniem z dziąseł i całkowitymi protezami zębowymi.  Czyli gorszym stanem jamy ustnej, mimo że ci pacjenci  z reguły nie unikają dentysty, tak jak ma to miejsce w przypadku dentofobii.

Odruch ten może być stresujący dla lekarza i dla pacjenta do tego stopnia, że jeden albo drugi rezygnuje z leczenia. Już samo zdiagnozowanie pacjenta ze wzmożonym odruchem wymiotnym pozwoli  odpowiednio zaplanować nie tylko przebieg samej wizyty, lecz także jej porę (zalecane są wizyty pod koniec dnia) oraz niezbędny na nią czas. 

Odruch wymiotny - co może wywołać

Zidentyfikowano kilka "punktów spustowych" w jamie ustnej, których drażnienie (czyli  dotyk lusterkiem, szpatułką czy innym ciałem obcym) może wywołać odruch wymiotny i są to:
- tylna ściana gardła,
- trzon języka,
- języczek,
- podniebienie miękkie,
- fałdy podniebienno-językowy i podniebienno-gardłowy. 

Postępowanie dentysty przyjmującego pacjenta z odruchem wymiotnym

 Wybór najlepszej metody radzenia sobie z odruchem musi uwzględniać  przyczynę i stopień nasilenia problemu. 

Wśród prostych, choć nie zawsze skutecznych sposobów zaradczych - w przypadku ostrego odruchu - może być na przykład:
- kładzenie szczypty soli na język tuż przed zabiegiem (mózg ma to traktować jako wstęp do posiłku i odruch wymiotny nie pojawia się),
- zasłanianie oczu pacjenta opaską przed wejściem do gabinetu (potwierdzona skuteczność u tych osób, u których odruch wyzwalać może bodziec wzrokowy),
- inna pozycja pacjenta - zamiast leżącej siedząca, a nawet stojąca w trakcie leczenia,
- pora dnia - jeśli odruch wymiotny pojawia się częściej przy porannym myciu zębów, lepiej na wizytę u dentysty przeznaczyć popołudniowe godziny,
- oddychanie przez nos.

Dentysta może także zastosować:
- żel znieczulający na podniebienie,
- znieczulanie nerwów, np. językowo-gardłowego.