• Nieostrożne obchodzenie się ze środkiem stosowanym podczas zabiegu kanałowego może łatwo spowodować jego przedostanie się poza  korzenie zęba.
• Błąd dentysty spowodował u 16-latki  martwicę fragmentu skóry twarzy, tzw. zespół Nicolau.
• Pacjentka musiała się poddać operacji plastycznej, by usunąć skutki nieuwagi endodonty.

Przypadek nietypowego powikłania nieprawidłowego wstrzyknięcia płynu do dezynfekcji kanałów korzeniowych opisał Journal of Endodontics.

Nie ma leku bez skutków ubocznych

Wodorotlenek wapnia od lat jest z powodzeniem stosowany jako materiał do czasowych wypełnień kanałów korzeniowych.  Działa osuszająco i łagodzi stan zapalny, szczególnie chętnie dentyści stosują go w trakcie leczenia zębów o zakażonych kanałach. Wodorotlenek wapnia hamuje również resorpcję zębów i wspomaga odbudowę uszkodzonych tkanek okołowierzchołkowych.

Jednak jego stosowanie wiąże się z ryzykiem i powikłaniami, jeśli przypadkowo zostanie wstrzyknięty do otaczających ząb ważnych struktur. Jeśli dostanie się do naczyń krwionośnych, uszkadza tkankę łączną i powoduje martwicę skóry. 

Tym razem, pechowo dla młodej pacjentki, wodorotlenek wapnia podczas leczenia kanałowego  wydostał się poza wierzchołek korzenia  zęba.  Spowodowało to zespół Nicolau - rzadką skórną reakcję. Niestety, pacjentka wymagała operacji plastycznej,  informowała autorka pracy dr Fatima Al-sheeb, endodontka w Hamad Dental Center, w Dosze, w Katarze.

 Jak zaczął się problem

16-latka zgłosiła się  na leczenie kanałowe zęba nr 14 do kliniki dentystycznej. Po opracowaniu kanałów korzeniowych pojawiło się obfite krwawienie. Z powodu nasilającego się bólu dentysta podał pacjentce znieczulenie miejscowe. W celu zatamowania krwawienia do kanałów wstrzyknięto  wodorotlenek wapnia. Ból nie tylko nie ustąpił, ale wręcz się nasilił, skóra na policzku zmieniła zabarwienie (w okolicy pierwszego trzonowca). Pacjentce przepisano antybiotyki  i środki przeciwbólowe.

Kiedy dziewczyna trafiła na oddział chirurgii szczękowo - twarzowej w Hamad Dental Center w trzy dni po leczeniu kanałowym, miała obrzęk i krwiak na lewym policzku, lewą stronę warg sparaliżowaną, lewe oko nadmiernie łzawiło. Po pewnym czasie pojawiła się także martwica skóry  w lewym obszarze podoczodołowym.

Zaplanowano zabieg z zakresu chirurgii plastycznej w celu wyleczenia obszaru martwiczego oraz wizytę na oddziale endodontycznym, by zakończyć leczenie kanałowe.

Płyn dezynfekcyjny w zatokach i tętnicy zębodołowej

Badanie z wykorzystaniem tomografii stożkowej wykazało,  że nieprzezroczysty materiał przemieścił się z kanałów zęba nr 14 do dna zatoki szczękowej lewej, tętnicy zębodołowej tylnej górnej, tętnicy podoczodołowej oraz okolicy otworu podoczodołowego.

Lekarze ustalili, że ten materiał był prawdopodobnie nieutwardzonym wodorotlenkiem wapnia i zdiagnozowali u pacjentki zespół Nicolau, skoro natychmiast po wstrzyknięciu środka dziewczyna odczuła ból i pojawiło się przebarwienie oraz obrzęk skóry.

Leczenie endodontyczne zęba wymagało trzech wizyt. Plastyka korekcyjna usunęła uszkodzenie tkanek miękkich. 

- Chociaż zespół Nicolaua występuje bardzo rzadko, jednak ważne, aby pamiętać o wysokiej toksyczności wodorotlenku wapnia, jeśli wydostanie się poza wierzchołek korzenia zęba – podsumowała przypadek 16-letniej pacjentki dr Al-sheeb.