• Tylna grzbietowa powierzchnia języka jest obszarem zazwyczaj pomijanym przy okazji mycia zębów, tymczasem rozwijające się tam bakterie rozkładają nieusunięte resztki jedzenia, w efekcie powodując przykry zapach z ust.
• Problem z nieświeżym oddechem towarzyszy m.in. próchnicy, zwłaszcza gdy w obrębie zęba rozwinie się stan zapalny miazgi.
• W 92 proc. przypadków nieświeży oddech ma źródło w jamie ustnej, jeśli jednak stomatologicznie wszystko jest w porządku przyczyn problemów szukać trzeba np. w zapaleniu zatok, zapaleniu migdałków, refluksie żołądka, zakażenia bakterią helicobacter pylori.

Bartłomiej Karaś wyjaśnia, jakie mogą być inne, niż niedostateczna higiena jamy ustnej, stomatologiczne przyczyny powstawania nieświeżego oddechu.

Zapominanie o oczyszczaniu języka

Tylna grzbietowa powierzchnia języka jest miejscem trudno dostępnym, a jej czyszczenie u niektórych powoduje odruch wymiotny.

- Z tego powodu jest to obszar jamy ustnej często pomijany przy okazji mycia zębów. Tymczasem rozwijające się tam bakterie rozkładają nieusunięte resztki pożywienia, martwe komórki nabłonka oraz składniki śliny, a efektem ich przemian metabolicznych są właśnie związki lotne siarki, które odbieramy jako drażniące dla powonienia. Dlatego tak ważne jest regularne czyszczenie języka – mówi stomatolog Bartłomiej Karaś.

Cukierki miętowe czy drogeryjne odświeżacze do ust – jako remedium na nieświeży oddech – tylko maskują problem. Słodycze w dodatku zawierają cukier, więc zakwaszają środowisko jamy ustnej, co nasila namnażanie bakterii, więc dają efekt dokładnie odwrotny do zamierzonego. Rozwój bakterii potęguje nie tylko jedzenie słodyczy, ale i spożywanie słodkich napojów gazowanych, potraw mącznych i mięsa.

Niechęć do nitkowania zębów

Fetor ex ore (łac. odór z ust) może być także konsekwencją niedokładnego usuwania resztek pokarmu oraz płytki bakteryjnej z przestrzeni międzyzębowych.

– Przestrzenie te – szczególnie przy zębach ściśle ustawionych w łuku – są obszarem trudnodostępnym dla szczoteczki. Dlatego codziennego nitkowania zębów nie zastąpi, ani płukanie ust, ani stosowanie systemów pulsacyjnych, które strumieniem wody pod ciśnieniem wypłukują resztki jedzenia spomiędzy zębów – tłumaczy Bartłomiej Karaś.

Zaawansowane ubytki próchnicze

Przykry zapach może być objawem schorzeń stomatologicznych. Towarzyszy m.in. próchnicy, zwłaszcza gdy w obrębie zęba rozwinie się stan zapalny miazgi.

– Gnilny zapach towarzyszący zgorzeli nie jest jednak w tym przypadku objawem, który najbardziej dokucza pacjentowi, bo ten przede wszystkim odczuwa dotkliwy ból. W przypadku zgorzeli niezbędne jest natychmiastowe leczenie kanałowe – mówi endodonta.

Obluzowane, niedopasowane wypełnienia, ułamane zęby

Gdy mamy nieuzupełnione protetycznie braki w uzębieniu, w których gromadzą się resztki jedzenia, nieusunięty korzeń ułamanego zęba – wtedy wzrasta liczba bakterii beztlenowych bytujących w jamie ustnej, a produkty ich gwałtownego rozkładu dają efekt w postaci przykrego zapachu z ust.

– Nieświeży oddech mogą wywoływać także bakterie rozwijające się pod niedopasowanymi czy nieszczelnymi wypełnieniami, a także w okolicach nawisających plomb. W takich sytuacjach musimy zgłosić się do stomatologa, by ten wymienił uzupełnienia protetyczne i stomatologiczne – wylicza stomatolog Bartłomiej Karaś.

Choroby przyzębia

Fetor ex ore towarzyszy także chorobom przyzębia o podłożu bakteryjnym, w tym najczęściej występującym stanom zapalnym dziąseł. Oprócz nieświeżego oddechu zaobserwujemy wtedy krwawienie podczas szczotkowania zębów, obrzęk, ból oraz zmianę koloru dziąseł na ciemnoczerwony czy fioletowy, a także cofnięcie dziąseł i obnażenie szyjek zębowych.

– Przyczyną tych dolegliwości najczęściej jest zalegająca na zębach, a potem także pod dziąsłami, płytka nazębna i kamień, który nieusuwany rozrasta się i mechanicznie odpycha je od korzeni zębów – mówi stomatolog.

Kserostomia (uszkodzenie ślinianek)

Jeśli narzekamy na nieprzyjemny zapach z ust po przebudzeniu, być może przyczyną jest zmniejszone nocne wydzielanie śliny, która jest naturalnym wrogiem bakterii bytujących w jamie ustnej. Jeśli po umyciu zębów problem znika, nie ma powodów do obaw. Jeśli utrzymuje się - być może wynika z uszkodzenia ślinianek, czyli kserostomii. Przy tej dolegliwości towarzyszyć nam będzie ból podczas żucia i przełykania, będziemy mieli zaburzone odczuwanie smaku.

Kserostomia – i związany z nią niedobór śliny – przyspiesza rozwój bakterii, więc sprzyja próchnicy i rozwojowi chorób przyzębia. Przy niedoborach śliny należy zwiększyć ilość przyjmowanych płynów oraz udać się do dentysty, by ocenił stan błony śluzowej jamy ustnej i gardła.  Objawowo stosuje się płukanki oraz gumę do żucia z ksylitolem lub sorbitolem, które zwiększają sekrecję śliny, spowalniają rozwój drobnoustrojów i normują pH jamy ustnej.

Inne przyczyny przykrego zapachu z ust

W 92 proc. przypadków nieświeży oddech ma swoje źródło w jamie ustnej. Jeśli jednak stomatologicznie wszystko jest w porządku jego przyczyna może być objawem, m.in.:
- zapalenia zatok – kiedy wydzielina ropna ścieka po tylnej ścianie gardła i zatrzymuje się na jego ściankach, może dawać efekt brzydkiego oddechu;
- zapalenia migdałków – jeśli stan zapalny jest częsty, krypty migdałkowe się poszerzają, gromadzące się resztki pokarmowe i złuszczony nabłonek, zostają tam na dłużej, tworząc cuchnące tzw. kamienie migdałkowe;
- refluksu żołądkowego – który polega na cofaniu się nadtrawionej już treści pokarmowej z żołądka do przełyku i jamy ustnej;
- zakażenia bakterią helicobacter pylori –wywołującą wrzody żołądka i dwunastnicy;
- niewydolności nerek lub wątroby – ponieważ oba te narządy spełniają bardzo ważne funkcje wydalnicze, więc kiedy nie działają prawidłowo, w organizmie gromadzą się toksyczne produkty przemiany materii, daje m.in. objawy w postaci zgagi, nudności i zapachu amoniaku z ust;
- zaawanasowanej cukrzycy – oddech zyskuje charakterystyczny zapach kwaśnych jabłek (sytuacja ta dotyczy jednak stanu bardzo poważnego, przy takich objawach pacjent jest na granicy śpiączki spowodowanej bardzo wysokimi poziomami glukozy we krwi).

***

Lek. dent. Bartłomiej Karaś jest uznanym endodontą. Regularnie uczestniczy jako prelegent w najważniejszych konferencjach i wykładach dotyczących leczenia kanałowego w Polsce i na świecie. Od 2013 r. przeprowadził ponad 300 kursów i wykładów na 4 kontynentach. Współpracuje, jako wykładowca ze znanymi organizacjami i jako opinion leader z firmami: Style Italiano Endodontics, Poldent, Witkowscy Dental Training Center, Akademia Stomatologii, Carestream, Esdent, Opident czy Nevadent. Od ponad 10 latu związany z Kliniką Maxdent we Wrocławiu.