- Możliwość zidentyfikowania nikotyny i innych roślinnych toksyn w kamieniu nazębnym ujawnia szczegóły na temat konsumpcji tych substancji wieki temu. Możemy powiedzieć m.in. kto używał tytoniu, czy tylko dorosłe osoby, czy tylko mężczyźni, czy może też kobiety, wyjaśnia antropolog prof. Shannon Tushingham z Washington State University.

Do tej pory można było stwierdzić jak powszechne było palenie tytoniu na podstawie znajdowanych fajek, zwęglonych nasion tytoniu oraz analizy włosów i odchodów. Niestety są one rzadkie na wykopaliskach archeologicznych, a także trudno powiązać je z konkretnymi osobnikami. W efekcie niewiele wiadomo na temat palenia tytoniu w dawnych czasach.

Od niedawna cennym źródłem informacji stał się kamień nazębny ze znajdowanych czaszek. Bardzo czuła aparaturą, którą teraz naukowcy mają do dyspozycji, pozwala wytropić w osadzie nagromadzonym na zębach nawet śladowe ilości różnych substancji, takich jak białka, bakteryjne DNA, ziarna skrobi, czy włókna roślinne.

Nikotyna znajdowana jest w kamieniu nazębnym u współczesnych palaczy, stąd próba stwierdzenia, czy może się to udawać także w przypadku osób, które dawno żyły.

Naukowcy pobrali próbki kamienia nazębnego z zębów ludzi pochowanych od 300 do 6 tys. lat temu. Do analizy jego składu wykorzystano chromatografię cieczową ze spektrometrią masową, poszukiwano nikotyny, kofeiny i atropiny.

Dwukrotnie stwierdzono nikotynę, jedna próbka pochodziła od dorosłego mężczyzny (został pochowany z fajką), pewnym zaskoczeniem była druga, którą pobrano z trzonowca starszej kobiety.

- Na podstawie tak małej próby trudno o uogólnienia, jednak wydaje się, że młode kobiety w tradycyjnych społeczeństwach unikały roślinnych toksyn, by przed ich działaniem chronić dzieci, starsze natomiast używały ich zgodnie z upodobaniami, stwierdził dr Jelmer Eerkens, antropolog z  University of California.

Praca została opublikowana na łamach Journal of Archaeological Science.