- Nawet mała dawka napromienienia podczas radioterapii raka głowy i szyi, która obejmuje ślinianki, zaburza ich funkcjonowanie
- Pacjenci onkologiczni po radioterapii często mają suchość jamy ustnej albo ślinotok
- Projekt wsparcia zdrowia jamy ustnej pacjentów po radioterapii raka głowy i szyi składał się z trzech etapów
- Pacjenci byli instruowani na temat higieny jamy ustnej i monitorowani telefonicznie
Po leczeniu raka problemy z jamą ustną. Kserostomia i ślinotok
Leczenie raka rejonu głowy i szyi obejmuje radioterapię, często w połączeniu z zabiegiem chirurgicznym i chemioterapią. Radioterapia prowadzona jest przez sześć do ośmiu tygodni. Niestety częste działania niepożądane tej metody walki z nowotworami w trakcie ale i po jej zakończeniu jest kserostomia (czyli uczucie suchości w jamie ustnej) oraz niedoczynność gruczołów ślinowych.
Pacjenci po napromienianiu głowy i szyi zwykle mają albo kserostomię albo cierpią z powodu ich gruczoły ślinowe produkują nadmiar śliny. Ten stan może trwać przez kilka miesięcy, bywa też że utrzymuje się przez lata a nawet przez całe życie. Konsekwencją tego problemu są:
- trudności w mówieniu,
- żuciu i połykaniu
- zwiększone ryzyko chorób jamy ustnej.
- gorsze zdrowie jamy ustnej
- niska jakość życia
Dostępne metody leczenia kserostomii i nadmiernego wydzielania śliny są na ogół mało skuteczne, podobnie ograniczony jest działanie substytutów śliny.
Edukacja i stymulowanie właściwych nawyków
Wobec braku standardów postępowania w leczeniu kserostomii wywołanej radioterapią u pacjentów z rakiem okolic głowy i szyi międzynarodowy zespół z Jönköping University w Szwecji oraz Tianjin Medical University, w Chinach opracował program wspomagający higienę jamy ustnej. Celem projektu było także ustalenie, czy taki program ogranicza występowanie i nasilenie kserostomii.
W badaniu wzięli udział 79 pacjentów (którzy ukończyli 18 lat) z potwierdzoną diagnozą raka okolicy głowy i szyi. Program trwał od lutego 2019 r. do września 2020 r. Uczestników w sposób losowy przydzielono do dwóch grup. W obu grupach oceniano niestymulowany wypływ śliny i kserostomię. Grupa kontrolna otrzymała rutynową opiekę, natomiast eksperymentalna miała dodatkowo program wsparcia, który składał się z trzech etapów:
- edukacja pacjenta przez pracownika medycznego, a ta składała się instruktażu higieny jamy ustnej, wyznaczeniu planu samoopieki jamy ustnej, ćwiczeń mięśni twarzy i języka oraz masażu gruczołów ślinowych,
- wizyta wspomagająca po miesiącu od radioterapii;
- cztery sesje konsultacji telefonicznych po dwóch, trzech , sześciu i dziewięciu miesiącach po radioterapii.
Pacjenci z grupy, która otrzymywała wsparcie odczuwali znaczną ulgę w dolegliwościach powodowanych przez kserostomię po trzech i dwunastu miesiącach trwania projektu. Szczegółowy opis projektu w BMC Oral Health.
Komentarze