• Nowotwory złośliwe głowy i szyi stanowią rocznie około 5 proc. wszystkich zachorowań na raka.
• Im wcześniej wykryty nowotwór głowy i szyi, tym większe szanse na całkowite wyleczenie. PTSS w ramach akcji edukacyjnej opracowało informacje dla pacjentów na temat  samobadania stomatologicznego.
• Nadal jednym z największych problemów, z jakimi mierzą się lekarze, jest późna wykrywalność nowotworów.

W 2022 r. PTSS rozpoczęło publikowanie treści edukacyjnych i profilaktycznych dotyczących zagadnień dotyczących jamy ustnej. W tej inicjatywie studentów stomatologii nie zabrakło także informacji  związanych z wykrywaniem raka jamy ustnej.

Do czasu pandemii COVID-19, corocznie u 4 tys. pacjentów rozpoznawany był rak jamy ustnej. Obecnie do dentysty chodzi mniej Polaków co oznacza mniej wykrytych nowotworów jamy ustnej, warg i gardła. Pandemia COVID-19, zwłaszcza w 2020 r., znacznie ograniczała funkcjonowanie praktyk dentystycznych. Stąd poważne obawy, że wiele osób z wczesnymi stadiami raka jamy ustnej pozostaje niezdiagnozowanych. Regularne przeglądy stomatologiczne i wizyty u lekarza rodzinnego to główne sposoby rozpoznawania wczesnych stadiów raka jamy ustnej.  

Pierwszych objawów zmian nowotworowych pacjent często nie zauważa, albo je bagatelizuje. Tymczasem kluczowa dla wykrycia choroby na wczesnym etapie jest samokontrola i regularne samobadanie nie tylko jamy ustnej, ale także m.in. policzków, warg czy skóry.

CZYTAJ WIĘCEJ

PTSS z misją edukacyjną

CZYTAJ WIĘCEJ

Rak jamy ustnej w natarciu

CZYTAJ WIĘCEJ

Rak jamy ustnej częściej "wybiera" mężczyzn

ABC samobadania jamy ustnej

Pacjent przede wszystkim powinien zwracać uwagę na postępujące zmiany w obrębie jamy ustnej,  na przykład może to być niebolesna narośl na wardze czy też twarda grudka w obrębie policzka. 

Najważniejsza jest dokładność, sumienność oraz regularność. Zdecydowanie łatwiej zauważyć nowopowstałą zmianę, gdy badanie jest wykonywane regularnie. Aby nie pominąć żadnego obszaru, zwłaszcza w jamie ustnej, warto badanie wykonywać przed lustrem w dobrym oświetleniu, najlepiej dodatkowo używając latarki. 

Dobrze na początku badania obejrzeć skórę twarzy i szyi, a także zbadać ją dotykając dłońmi w poszukiwaniu, na przykład nietypowych guzków.

CZYTAJ WIĘCEJ

Rak jamy ustnej - nowotwór pobakteryjny?

Co badać - 5 obszarów jamy ustnej:

- wargę dolną i górną – zarówno czerwień wargową, jak i błonę śluzową od strony jamy ustnej (odchylając wargi palcami – kciukiem oraz palcem wskazującym),
- policzki – śluzówkę prawego i lewego policzka, odsuwając palcami policzek,
aby poprawić widoczność,
- język – z każdej strony: unieść go do góry, wysunąć, wystawić na boki
(przy badaniu języka należy także zwrócić uwagę na symetrię jego ruchów),
- okolicę podjęzykową,
- podniebienie – najłatwiej zbadać podniebienie delikatnie odchylając głowę
do tyłu.

Dokładnie palcami sprawdzamy spoistość, twardość, ruchomość wszystkich struktur. Konieczne jest także zwrócenie uwagi  na zaczerwienienie, sine lub białawe zabarwienie, nieobserwowane wcześniej rogowacenie powierzchni błony śluzowej czy owrzodzenie. Niepokojące zmiany należy skonsultować z lekarzem.

Objawy nowotworów głowy i szyi różnią się w zależności od umiejscowienia guza. Zwykle pojawia się ból, owrzodzenie, zaburzenia oddychania, połykania, mowy.

Często pierwszy objaw to powiększenie węzłów chłonnych szyi. Jeżeli występuje jeden z objawów chrypka, ból gardła, guz na szyi, ból w trakcie połykania, problemy z połkaniem, pieczenie języka, niegojące się owrzodzenie, naloty w jamie ustnej, krwawy wyciek towarzyszący niedrożności nosa trwający przez co najmniej trzy tygodnie – trzeba zgłosić się do lekarza.   

CZYTAJ WIĘCEJ

Bierne palenie podnosi ryzyko raka jamy ustnej o 50 proc.

CZYTAJ WIĘCEJ

Wademecum profilaktyki nowotworów jamy ustnej

Jak zbadać węzły chłonne

Aby zbadać węzły chłonne, należy złączyć trzy palce (wskazujący, środkowy i serdeczny) i ich opuszkami delikatnie uciskać skórę wzdłuż dolnej krawędzi żuchwy oraz bocznej części szyi. Najczęściej prawidłowe węzły są niewyczuwalne lub wyczuwalne jako niewielkie grudki (wielkości ziarnka grochu) pod skórą – nie powinno to budzić niepokoju. Jeśli węzły są wyraźnie wyczuwalne i określamy ich wielkość na ok. 1cm, należy udać się w celu konsultacji do lekarza.

Samobadanie, przyczyniając się do wczesnego wykrycia zmiany, zwiększa szansę skuteczności leczenia. Wszelkie niepokojące objawy należy zgłaszać lekarzowi.

Znaczącą kwestią w profilaktyce nowotworów zwłaszcza jamy ustnej jest zdrowy styl życia. Czynniki podnoszące ryzyko rozwoju raka to drażnienie błon śluzowych dymem papierosowym, alkoholem, a także przewlekłe mechaniczne drażnienie, na przykład źle dopasowanymi protezami. 

Oprócz zbilansowanej diety, ograniczenia spożycia alkoholu, niepalenia papierosów, regularnego samobadania, a także odpowiedniej higieny jamy ustnej, nie należy zapominać o corocznej wizycie kontrolnej u lekarza dentysty.

Czytaj więcej na stronie Polskiego Towarzystwa Studentów Stomatologii

CZYTAJ WIĘCEJ

PTSS aktywne w profilaktyce jamy ustnej

CZYTAJ WIĘCEJ

PTSS radzi pacjentom po ekstrakcji zęba