Jak wykonać samobadanie stomatologiczne

- Nowotwory złośliwe głowy i szyi stanowią rocznie około 5 proc. wszystkich zachorowań na raka.
- Im wcześniej wykryty nowotwór głowy i szyi, tym większe szanse na całkowite wyleczenie. PTSS w ramach akcji edukacyjnej opracowało informacje dla pacjentów na temat samobadania stomatologicznego.
- Nadal jednym z największych problemów, z jakimi mierzą się lekarze, jest późna wykrywalność nowotworów.
W 2022 r. PTSS rozpoczęło publikowanie treści edukacyjnych i profilaktycznych dotyczących zagadnień dotyczących jamy ustnej. W tej inicjatywie studentów stomatologii nie zabrakło także informacji związanych z wykrywaniem raka jamy ustnej.
Do czasu pandemii COVID-19, corocznie u 4 tys. pacjentów rozpoznawany był rak jamy ustnej. Obecnie do dentysty chodzi mniej Polaków co oznacza mniej wykrytych nowotworów jamy ustnej, warg i gardła. Pandemia COVID-19, zwłaszcza w 2020 r., znacznie ograniczała funkcjonowanie praktyk dentystycznych. Stąd poważne obawy, że wiele osób z wczesnymi stadiami raka jamy ustnej pozostaje niezdiagnozowanych. Regularne przeglądy stomatologiczne i wizyty u lekarza rodzinnego to główne sposoby rozpoznawania wczesnych stadiów raka jamy ustnej.
Pierwszych objawów zmian nowotworowych pacjent często nie zauważa, albo je bagatelizuje. Tymczasem kluczowa dla wykrycia choroby na wczesnym etapie jest samokontrola i regularne samobadanie nie tylko jamy ustnej, ale także m.in. policzków, warg czy skóry.
PTSS z misją edukacyjną
Rak jamy ustnej w natarciu
Rak jamy ustnej częściej "wybiera" mężczyzn
ABC samobadania jamy ustnej
Pacjent przede wszystkim powinien zwracać uwagę na postępujące zmiany w obrębie jamy ustnej, na przykład może to być niebolesna narośl na wardze czy też twarda grudka w obrębie policzka.
Najważniejsza jest dokładność, sumienność oraz regularność. Zdecydowanie łatwiej zauważyć nowopowstałą zmianę, gdy badanie jest wykonywane regularnie. Aby nie pominąć żadnego obszaru, zwłaszcza w jamie ustnej, warto badanie wykonywać przed lustrem w dobrym oświetleniu, najlepiej dodatkowo używając latarki.
Dobrze na początku badania obejrzeć skórę twarzy i szyi, a także zbadać ją dotykając dłońmi w poszukiwaniu, na przykład nietypowych guzków.
Rak jamy ustnej - nowotwór pobakteryjny?
Co badać - 5 obszarów jamy ustnej:
- wargę dolną i górną – zarówno czerwień wargową, jak i błonę śluzową od strony jamy ustnej (odchylając wargi palcami – kciukiem oraz palcem wskazującym),
- policzki – śluzówkę prawego i lewego policzka, odsuwając palcami policzek,
aby poprawić widoczność,
- język – z każdej strony: unieść go do góry, wysunąć, wystawić na boki
(przy badaniu języka należy także zwrócić uwagę na symetrię jego ruchów),
- okolicę podjęzykową,
- podniebienie – najłatwiej zbadać podniebienie delikatnie odchylając głowę
do tyłu.
Dokładnie palcami sprawdzamy spoistość, twardość, ruchomość wszystkich struktur. Konieczne jest także zwrócenie uwagi na zaczerwienienie, sine lub białawe zabarwienie, nieobserwowane wcześniej rogowacenie powierzchni błony śluzowej czy owrzodzenie. Niepokojące zmiany należy skonsultować z lekarzem.
Objawy nowotworów głowy i szyi różnią się w zależności od umiejscowienia guza. Zwykle pojawia się ból, owrzodzenie, zaburzenia oddychania, połykania, mowy.
Często pierwszy objaw to powiększenie węzłów chłonnych szyi. Jeżeli występuje jeden z objawów chrypka, ból gardła, guz na szyi, ból w trakcie połykania, problemy z połkaniem, pieczenie języka, niegojące się owrzodzenie, naloty w jamie ustnej, krwawy wyciek towarzyszący niedrożności nosa trwający przez co najmniej trzy tygodnie – trzeba zgłosić się do lekarza.
Wademecum profilaktyki nowotworów jamy ustnej
Jak zbadać węzły chłonne
Aby zbadać węzły chłonne, należy złączyć trzy palce (wskazujący, środkowy i serdeczny) i ich opuszkami delikatnie uciskać skórę wzdłuż dolnej krawędzi żuchwy oraz bocznej części szyi. Najczęściej prawidłowe węzły są niewyczuwalne lub wyczuwalne jako niewielkie grudki (wielkości ziarnka grochu) pod skórą – nie powinno to budzić niepokoju. Jeśli węzły są wyraźnie wyczuwalne i określamy ich wielkość na ok. 1cm, należy udać się w celu konsultacji do lekarza.
Samobadanie, przyczyniając się do wczesnego wykrycia zmiany, zwiększa szansę skuteczności leczenia. Wszelkie niepokojące objawy należy zgłaszać lekarzowi.
Znaczącą kwestią w profilaktyce nowotworów zwłaszcza jamy ustnej jest zdrowy styl życia. Czynniki podnoszące ryzyko rozwoju raka to drażnienie błon śluzowych dymem papierosowym, alkoholem, a także przewlekłe mechaniczne drażnienie, na przykład źle dopasowanymi protezami.
Oprócz zbilansowanej diety, ograniczenia spożycia alkoholu, niepalenia papierosów, regularnego samobadania, a także odpowiedniej higieny jamy ustnej, nie należy zapominać o corocznej wizycie kontrolnej u lekarza dentysty.
Czytaj więcej na stronie Polskiego Towarzystwa Studentów Stomatologii
PTSS aktywne w profilaktyce jamy ustnej
PTSS radzi pacjentom po ekstrakcji zęba

CZYTAJ TAKŻE:
» Pacjenci mają najwięcej uwag do ginekologii i stomatologii. Raport Rzecznika Praw Pacjenta
newsDENT» Wtórna próchnica. Nowa metoda wykrywania
techDENT» Jakie pieniądze dla pacjentów po nieudanych zabiegach stomatologicznych? Siedem sądowych wyroków 2022 r.
lexDENT» Zabieg podwyższonego ryzyka, a zgoda pacjenta
lexDENT
-
Bezdech senny. Zagrożeniem dla implantów?
techDENT -
Aparat ortodontyczny. Leczenie do końca życia
techDENT -
Za darmo przebadają, a nawet wyleczą zęby dzieciom. Rzadka okazja
newsDENT -
Pacjenci nie są leczeni tak jak być powinni, bo przepisy są nieżyciowe
lexDENT -
Tomografia stożkowa dla stomatologów. Zapisy na szkolenie trwają
eduDENT -
Praca na stomatologii wrocławskiej. Zgłoszenia do 10 lutego
eduDENT -
Bakteria z jamy ustnej zwiększa ryzyko mikrokrwawień w mózgu. Są dowody naukowe
techDENT -
Konferencje naukowe PTSS 2023/2024
eduDENT
-
Darmowa wizyta u dentysty do 450 zł. To pakiet, za który zapłaci NFZ
newsDENT -
Nowe wyceny w leczeniu stomatologicznym. Są uwagi do projektu "cennika"
newsDENT -
Zmiany zasad udzielania świadczeń stomatologicznych. Paweł Barucha o ostatnich korektach
lexDENT -
Powstaje Centrum Stomatologii Powiatu Pilskiego
newsDENT -
Za mało publicznych pieniędzy na stomatologię. Polacy muszą leczyć zęby „za swoje”
newsDENT -
Za mało lekarzy dentystów ze specjalizacją. Co zamierza Ministerstwo Zdrowia?
newsDENT -
Medycy tylko w publicznym sektorze. Warunek wyższych zarobków. Plany Adama Niedzielskiego
newsDENT -
Kto jest najbogatszym dentystą na świecie? Lista
bizDENT
PRACA: OSTATNIE OGŁOSZENIA
-
lekarz dentysta
Góra Puławska , lubelskie -
lekarz dentysta
Nederland, zagranica -
lekarz dentysta
Darłowo, zachodniopomorskie -
lekarz dentysta
Jaworzno, małopolskie