Po dziewięciu miesiącach pandemii, zagrażającej życiu milionów ludzi i rujnującej gospodarkę, wiadomość o skutecznej szczepiące ma przełomowe znaczenie. Amerykański koncern farmaceutyczny Pfizer poinformował 9 listopada br., że rozwijany przez niego we współpracy z niemiecką firmą biotechnologiczną BioNTech SE projekt szczepionki przeciwko Covid-19 ma ponad 90 proc. skuteczności. Firma ogłosiła, że w 2021 r. może wyprodukować do 1,3 mld dawek substancji.

Wkrótce mogą pojawić się kolejne takie doniesienia. Eksperci ostrzegają jednak, że nawet jeśli szczepionkę wkrótce zatwierdzi FDA, pierwszych zaszczepień (osób z grup ryzyka, a przede wszystkim personelu medycznego) należy spodziewać się dopiero w styczniu 2021. Pełnej dostępności - o ile dobrze pójdzie - można oczekiwać dopiero latem. Nie wiadomo też, jak długo utrzymuje się poszczepienna odporność. Dlatego nadal trzeba nosić maseczki i zachowywać dystans.

W normalnych warunkach opracowanie i przetestowanie skutecznej i bezpiecznej szczepionki trwa całe lata, jednak podczas pandemii badania trzeba było przyspieszyć. Eksperci przewidują, że niektóre programy badawcze zawiodą, a inne dadzą niejasne wyniki. Część powinna się jednak zakończyć sukcesem, wytwarzając odporność u zaszczepionych osób.

Prace nad szczepionkami ruszyły w styczniu 2020, tuż po zsekwencjonowaniu nowego koronawirusa SARS-CoV-2, a pierwsze badanie z udziałem ludzi dotyczące bezpieczeństwa - w marcu 2020. Jako pierwsza na świecie szczepionkę przeciwko wirusowi SARS-CoV o nazwie Sputnik V zarejestrowała Rosja, co ogłosił 11 sierpnia sam prezydent Władymir Putin. Rosyjską szczepionką zaszczepiono 40 tys. ochotników w Rosji, na Białorusi, w Zjednoczonych Emiratach Arabskich i Wenezueli. Jednoczesne badania 2 i 3 fazy rozpoczęły się też 17 października w Indiach.

Własną szczepionkę (CoronaVac firmy SinoVac) zatwierdziły Chiny - każdy może się tam (odpłatnie) zaszczepić, a liczba zaszczepionych idzie w setki tysięcy. Jednak Chiny i Rosja zatwierdziły szczepionki bez czekania na wyniki badań fazy III, co zdaniem ekspertów wiąże się z poważnymi zagrożeniami. Przed rosyjską szczepionką ostrzegali ministrowie zdrowia Francji i Niemiec.

Obawy specjalistów mają oparcie w faktach - w roku 1976 w obawie przed epidemią grypy w USA przeprowadzono masowe szczepienia niedostatecznie sprawdzoną szczepionką, co doprowadziło do idących w tysiące poważnych powikłań i przyczyniło do powstania ruchów antyszczepionkowych.

Prace nad szczepionkami przeciwko COVId-19 prowadzone są w USA, Kanadzie wielu krajach Europy Zachodniej, ale także w Indiach, Turcji, Tajlandi, Korei Południowej, na Kubie czy w Korei Północnej (władze Korei Północnej twierdzą, że w ich kraju nie ma COVID-19, i dlatego testy zostaną przeprowadzone w innym kraju). Oprócz Pfizera i BioNTech w czołówce badań są na przykład współpracująca z Oxford University firma AstraZeneca, Johnson&Johnson i amerykańska Moderna. Chińczycy i Brytyjczycy testują swoje szczepionki we współpracy z brazylijskim Intytutem Butantan, znanym z wytwarzania surowic przeciwko jadom zwierząt.