Cechą wspólną nowotworów głowy i szyi jest dość długi, skryty przebieg i niecharakterystyczne objawy wczesne. Czynniki te utrudniają szybkie rozpoznanie oraz właściwe leczenie. Nowotwory głowy i szyi obejmują kilka podstawowych lokalizacji, do których należą nos i zatoki oboczne nosa, jama ustna, krtań oraz gardło nosowe, ustne i dolne, gruczoły ślinowe i tarczyca.

Na świecie notuje się ponad 600 tysięcy nowych zachorowań rocznie na raka tych okolic. Największy udział, bo ponad 260 tysięcy mają raki jamy ustnej. Przy tych niepomyślnych danych epidemiologicznych wyleczalność nowotworów głowy i szyi według Sloan-Kettering Cancer Centre z Nowego Jorku wynosi ok. 50 proc. Nowotwory jamy ustnej obejmują 1,6 proc. wszystkich nowotworów spotykanych w organizmie człowieka.

Zapadalność w Polsce jest szacowana na 4,16 na 100 tys. mieszkańców, natomiast śmiertelność wynosi 1,83 na 100 tys. mieszkańców w Polsce. Zapadalność i śmiertelność wzrasta wraz z wiekiem. Aż 85 proc. dotyczy piątej i szóstej dekady życia. Warto dodać, że czynnikami ryzyka nowotworów jamy ustnej i wargi są: palenie tytoniu, marihuana, alkohol, zła higiena jamy ustnej czynniki infekcyjne HPV, HIV, HSV, EBV, czynniki genetyczne i późno rozpoznawane stany przedrakowe.

Lekarz dentysta najczęściej może zdiagnozować raka jamy ustnej i wargi. W przypadku jamy ustnej jest to 1,6 proc. wszystkich nowotworów głowy i szyi, zapadalność wynosi 4,16 na 100 tys. mieszkańców, a śmiertelność 1,83 na 100 tys. Zapadalność w przypadku raka wargi wynosi 0,2 - 1,1 na 100 tys. osób, a śmiertelność to 0,1 - 0,4 na 100 tys. mieszkańców Polski. Nowotwory języka stanowią aż 35 proc. nowotworów jamy ustnej: zapadalność 0,3 - 1,1 tys. a śmiertelność 0,2 - 1,4 tys. na 100 tys. Przy zapadalności na nowotwory głowy i szyi bliskiej średniej europejskiej (lub nieco wyższej) niestety Polska plasuje się w czołówce państw, w których śmiertelność w związku z pojawieniem się choroby jest najwyższa.

Nowotwory głowy i szyi należą do chorób onkologicznych, których diagnoza i leczenie są bardzo trudne - wynika to m.in. z faktu, iż ten obszar organizmu jest doskonale unaczyniony oraz unerwiony. Obejmuje on pięć narządów zmysłów, charakteryzujących się niezliczoną liczbą małych przestrzeni anatomicznych, w których może rozwinąć się nowotwór.

Ponad 90 proc. nowotworów złośliwych jamy ustnej stanowi rak płaskonabłonkowy, a rak jamy ustnej jest szóstym pod względem częstości występowania nowotworem złośliwym. Różnorodność budowy anatomicznej tkanek i obecność w tym obszarze licznych, ważnych dla życia narządów, powoduje zmienność objawów klinicznych nowotworów tej części ciała, z kolei częste powikłania zapalne mogą stanowić trudności w ich wczesnym wykrywaniu. Powodzenie w leczeniu choroby nowotworowej  zależy od typu histopatologicznego nowotworu oraz stopnia jego klinicznego zaawansowania.

Leczenie nowotworów części twarzowej czaszki choć jest coraz bardziej skutecznym postępowaniem, ale nie eliminuje ogromnego kalectwa związanego z pooperacyjnymi ubytkami tkanek, skutkami leczenia uzupełniającego w postaci radio- i chemioterapii oraz zaburzeniami podstawowych funkcji, takich jak: mowa, żucie, połykanie. Znaczne i w większości przypadków nieodwracalne zmiany w wyglądzie zewnętrznym chorych pooperacyjnych, niosą za sobą wiele problemów w sferze psychicznej pacjentów. Chorzy wymagają leczenia wielospecjalistycznego oraz szczególnej troski i opieki na wszystkich jego etapach.