• To jak COVID-19 objawia się w obrębie jamy ustnej, może mieć zaskakujący nietypowy przebieg.
  • Nasilenie objawów zależy od czasu ekspozycji na wirusa, wieku i płci pacjenta oraz chorób współistniejących.
  • Większość symptomów pojawiających się w  jamie ustnej  (25 proc. przypadków zachorowań) wynika z zaburzenia funkcjonowanie układu odpornościowego i/lub związana jest z podatnością błony śluzowej jamy ustnej.

Nietypowe objawy  COVID-19 mogą być w niektórych przypadkach pierwszymi lub jedynymi objawami choroby. Należą do nich te, które występują w rejonie jamy ustnej. Najczęściej obejmują one podniebienie i język, następnie dziąsła i wargi.

Ból w rejonie jamy ustnej zgłaszało 75 proc. pacjentów, a 25 proc. doświadczało zmiany w odczuwaniu smaku. Najczęściej  pacjenci cierpią z powodu  wrzodziejących zmian oraz ostrego zapalenia ślinianek  przyusznych.

Etiologia zmian w jamie ustnej u pacjentów z COVID-19 jest nadal niepewna. Wiadomo jednak, że jama ustna pełna jest receptorów ACE2, które mają silne powinowactwo do wirusa SARS-CoV-2. Są one zlokalizowane głównie na grzbietowej powierzchni języka oraz w gruczołach ślinowych.

Zmiany w jamie ustnej wywołane przez COVID-19 wiążą się z:

- bezpośrednim lub pośrednim działaniem SARS‐CoV‐2 na komórki błony śluzowej jamy ustnej,
- nadwrażliwością na leki stosowane w leczeniu COVID ‐ 19,
- pogorszeniem ogólnego stanu zdrowia pacjenta z powodu choroby i długiego okresu hospitalizacji.

Objawy te często mogą pozostawać niewykryte, gdy podczas przyjmowania do szpitala pacjenta z COVID-19, nie jest wykonywane badanie jamy ustnej.

Przypadek zmian na języku, niepoddających się leczeniu

W sierpniu 2020 r., w Afganistanie do stomatologa zgłosił się  62-letni mężczyzna, który od tygodnia cierpiał z powodu wrzodu na języku. Skarżył się również na gorączkę, kaszel, ucisk w klatce piersiowej i zmieniony smak. Te objawy utrzymywały się u niego od dwóch tygodni. Pacjent miał w wywiadzie cukrzycę typu 2 i umiarkowane nadciśnienie tętnicze. Nigdy natomiast nie miał historii chorób jamy ustnej, takich jak kandydoza, liszaj płaski czy HSV.

Dentysta skierował pacjenta do lokalnego szpitala na testy i leczenie COVID-19. Wynik wymazów z nosa wykazał dodatni wynik w kierunku zakażenia SARS-CoV-2, w szpitalu przepisano mężczyźnie azytromycynę i dwa razy dziennie ceftriakson.

Dwa tygodnie później mężczyzna miał już ujemny wynik testu i wrócił do kliniki dentystycznej na leczenie. Wszystkie objawy COVID-19 ustąpiły, z wyjątkiem bolesnej zmiany na języku. 

Zmiana miała białawe zabarwienie i nieregularne brzegami na grzbiecie języka. Stomatolog podawał mężczyźnie dożylnie acyklowir trzy razy dziennie przez tydzień, ale leczenie nie przynosiło skutku. Lekarz przepisał również terapię fotobiomodulacyjną na okres 10 dni i dopiero zabiegi laserowe  złagodziły objawy na języku. Opis przypadku zamieściło czasopismo BMC Oral Health.

Podczas badania kontrolnego w 11 dni po fotobiomodulacji stwierdzono, że owrzodzenie języka zmniejszyło się.

Pacjenci z problemami w rejonie błony śluzowej jamy ustnej i podejrzeniem lub potwierdzonym zakażeniem SARS-CoV-2 powinni być monitorowani - podkreśla dr Mohammad Bashir Nejabi z Uniwersytetu Medycznego w Kabulu. Co więcej uzasadnione wydają się również badania przesiewowe pacjentów z COVID-19 pod kątem objawów w jamie ustnej.

- Należy wdrożyć programy uświadamiające w zakresie diagnozy i leczenia objawów klinicznych w jamie ustnej wśród pacjentów - podkreśla autor pracy.