- Chorzy na cukrzycę nie mają wystarczającej wiedzy na temat znaczenia zdrowia jamy ustnej w walce z chorobą metaboliczną
- Badano złe nawyki, które zwiększają ryzyko chorób jamy ustnej u osób z cukrzycą typu I i II w 60 krajach na całym świecie
- Połowa uczestników badania nie otrzymała żadnego instruktarzu związanego z higieną jamy ustnej i znaczenia zdrowia stomatologicznego w kontrolowaniu cukrzycy
- Zapobieganie chorobom przyzębia powinno być celem także lekarzy internistów i diabetologów, do których chorzy na cukrzycę trafiają częściej niż do dentystów
Epidemia paradontozy wśród chorych na cukrzycę
Cukrzyca typu II jest najczęstszą postacią cukrzycy i stanowi poważny problem zdrowia publicznego. W 2017 roku na całym świecie żyło 451 milionów osób z cukrzycą. Wg szacunków liczba chorych na cukrzycę wzrośnie do 693 milionów do 2045 r.
Słaba kontrola glikemii poza poważnymi powikłaniami ogólnoustrojowymi, może również powodować częste powikłania w obrębie jamy ustnej:
- kserostomia,
- powolne gojenie się ran,
- zwiększone ryzyko nowotworów jamy ustnej,
- zaburzenia smaku,
- kandydoza jamy ustnej,
- liszaj płaski jamy ustnej,
- choroby przyzębia.
Co potwierdzono w badaniach, pacjenci ze słabą lub niekontrolowaną glikemią są bardziej podatni na paradontozę. Z kolei przewlekła choroba przyzębia może niekorzystnie wpływać na kontrolę cukrzycy.
Niezadowalająca kontrola glikemii wiąże się z kliniczną utratą przyczepu i destrukcją tkanek przyzębia. Utrata zębów związana z chorobami przyzębia jest zwykle wyższa u pacjentów z cukrzycą typu I, gdyż choroba ta trwa dłużej.
Celem badania wykonanego przez zespół naukowców z Diabetes-Dental Working Group, Semmelweis University w Budapeszcie było zebranie informacji na temat wiedzy i nawyków związanych ze zdrowiem jamy ustnej chorych na cukrzycę. Jako że większość dotychczas przeprowadzonych badań międzynarodowych koncentrowało się na populacji pacjentów z cukrzycą typu II (stanowi 90 -95 proc. populacji chorych na cukrzycę), węgierscy badacze skupili się na chorych z cukrzycą typu I.
Uczestnicy badania (wszyscy byli chorzy na cukrzycę typu I (85 proc. ankietowanych) lub typu II (15 proc.) wypełniali ankietę online w okresie od 15 grudnia 2019 do 31 stycznia 2020.
Ankieta korzystała z kwestionariusza opracowanego przez Światową Organizację Zdrowia (WHO), zawierała podstawowe i niezbędne pytania, wykorzystywane w krajowych badaniach stanu zdrowia jamy ustnej. W badaniu wzięło udział łącznie 307 pacjentów, w tym 89 mężczyzn i 218 kobiet (średnia wieku 30 lat) z 60 różnych krajów z całego świata. Ponad 97 proc. badanych miało średnie, zaś 44 proc. wyższe wykształcenie, większość mieszkała w miastach.
Stan zdrowia jamy ustnej chorych na cukrzycę
Wizyty u dentysty
- wizyta u dentysty w ciągu ostatnich 6 miesięcy - 46, 9 proc.
- nie było u dentysty w ciągu roku (pomimo że odczuwali ból) - 28,7 proc.
- lęk przed leczeniem stomatologicznym - 26, 4 proc.
Stan uzębienia
- 20 lub więcej własnych zębów - 91, 2 proc.
- 10-19 własnych zębów - 4.6 proc.
- 1-9 własnych zębów - 1.3 proc.
- częściowa proteza - 8,1 proc.
- całkowita proteza zębowa 2,9 proc.
Dolegliwości ze strony jamy ustnej
- dyskomfort lub ból zębów lub jamy ustnej w ciągu ostatniego roku - 45, 3 proc.
- zespół suchej jamy ustnej - 48, 5 proc.
- zawstydzeni z powodu wyglądu swoich zębów - 32, 2 proc. respondentów (74, 7 proc. to kobiety)
- kłopoty z żuciem jedzenia zgłaszało 28,7 proc.
Mimo wcześniejszych odpowiedzi 81.4 proc. badanych opisywało stan zdrowia swojej jamy ustnej jako zadowalający, dobry lub bardzo dobry.
Higiena jamy ustnej
- szczotkowanie zębów - 99 proc.
- stosowanie stomatologicznych wykałaczek 29 proc.
- nić dentystyczna 60.3 proc.
- szczoteczki międzyzębowe - 15.6 proc.
- dwa razy dziennie szczotkowało zęby 71.3 proc. uczestników , ale prawie jedna czwarta tylko raz dziennie
- pasta do zębów z fluorem 67 proc., ale blisko jedna piąta nie orientowała się czy ich środek do czyszczenia zębów zawiera fluor.
Blisko połowa uczestników nie otrzymała żadnego instruktarzu związanego z higieną jamy ustnej i znaczenia w chorobie jaką jest cukrzyca.
Złe dla zębów nawyki chorych na cukrzycę
- ciastka i ciasta - 80, 8 proc.
- słodycze i cukierki - 76, 2 proc.
- lemoniada, coca-cola raz w tygodniu lub częściej - 31 proc.
- słodzona herbata (29, 3 proc.) i kawa z cukrem (26, 4 proc.)
- nigdy nie paliła papierosów 77, 2 proc. (codziennie pali 8 proc.)
- w ciągu miesiąca 1-2 drinki alkoholowe 44, 3 proc.
- 5 i więcej drinków 3, 9 proc.
Zostało wielokrotnie potwierdzone naukowo, że zapalenie przyzębia jest silnie związane zarówno z cukrzycą, jak i higieną jamy ustnej. Wiadomo również, że czyszczenie przestrzeni międzyzębowych ma kluczowe znaczenie dla utrzymania bardzo wysokiej higieny jamy ustnej, co pozwala zapobiegać chorobom dziąseł oraz cukrzycy. Globalna ankieta wykazała, że ponad połowa chorych na cukrzycę nigdy nie używała nici dentystycznej. Jeszcze mniej uczestników badania używało szczoteczek międzyzębowych.
Chorzy na oba typy cukrzycy mają ograniczoną wiedzę na temat higieny jamy ustnej i powikłań zdrowotnych związanych z cukrzycą. Nawet przy regularnej opiece stomatologicznej uczestnicy badania potrzebowali dalszej edukacji, aby zapobiegać chorobom zębów.
- Potrzebna jest edukacji w zakresie zdrowia jamy ustnej dla pacjentów chorych na cukrzycę. Wiedzę na ten temat mogą przekazywać diabetolodzy i lekarze interniści, jednak w tej kwestii potrzebna jest interdyscyplinarna współpraca (podobniej jak w klinicznym aspekcie opieki diabetologicznej). Na przykład pielęgniarki diabetologiczne mogłyby być kształcone przez dentystów w zakresie znaczenia zdrowia jamy ustnej i szczególnie starannego dbania o nią, pisze Daniel Vegh z Diabetes-Dental Working Group, w Semmelweis University.
Badanie opublikował International Dental Journal
Komentarze