Bakterie jelitowe przyczyniają się do utraty zębów?

• Nie tylko drobnoustroje jamy ustnej mogą być sprawcami zniszczeń wyrostka zębodołowego, który stabilizuje zęby. Równie dobrze takie szkody mogą wywoływać bakterie jelitowe
• Drobnoustroje z układu pokarmowego pośrednio wypływają na mechanizm nasilający chorobę przyzębia
• Istnieje szansa, że dobrze dobrane probiotyki mogą hamować paradontozę

Jamę ustną zamieszkują miliardy drobnoustrojów,  bakterii, grzybów, wirusów i innych mikroorganizmów. Zwane zbiorczo mikrobiomem jamy ustnej, mają kluczowe znaczenie dla zdrowia zębów i dziąseł. A kluczem do niego jest  równowaga między szkodliwymi i korzystnymi drobnoustrojami. Zakłócenie jej może prowadzić do infekcji i stanów zapalnych jamy ustnej, na przykład chorób przyzębia, które powodują utratę kości wyrostka zębodołowego, podtrzymującego zęby.

Czytaj więcej

Zdrowe jelita to zdrowe dziąsła

Czytaj więcej

Choroba Leśniowskiego-Crohna – chore jelito, ale i zęby

Zagadkowa rola bakterii jelitowych

Okazuje się, że nie tylko drobnoustroje jamy ustnej mogą być sprawcami takich zniszczeń. Według ostatnich badań niektóre bakterie występujące w jelitach uruchamiają komórki odpornościowe, które z kolei uwalniają pewne cząsteczki, powodujące utratę kości wyrostka zębodołowego.

Wyniki te kwestionują wcześniejsze poglądy, że utratę masy kostnej w jamie ustnej regulują wyłącznie drobnoustroje jamy ustnej. Co więcej, pojawia się możliwość (oczywiście do potwierdzenia w badaniach), że działania mające na celu modyfikację składu bakterii jelitowych, na przykład zmiana diety lub przyjmowanie probiotyków, mogą wspierać zdrowie jamy ustnej.

- Dobrze wiadomo, że zmiany w mikrobiomie jamy ustnej mogą wywoływać zapalną odpowiedź immunologiczną, która powoduje niszczenie kości. Ale nikt do tej pory nie zadał pytania, czy komensalne drobnoustroje jelitowe mogą również mieć wpływ na zdrowie kości wyrostka zębodołowego – mówi dr Chad Novince, autor badania z Medical University of South Carolina. 

Czytaj więcej

Kłopoty z jelitem zaczynają się w jamie ustnej

Bakterie jelitowe powodują, że zęby się chwieją?

Badacze "wzięli pod lupę" tylko jeden typ drobnoustrojów jelitowych, tzw. bakterie SFB (ang. segmented filamentous bacteria).  Bakterie SFB często przywierają do ścian jelit zwierząt i ludzi, ale nie do ścian jamy ustnej. W badaniach prowadzonych na myszach wszczepiono je do jelit gryzoni, które zostały wyhodowane w całkowicie sterylnych warunkach (ich organizmy nie zawierały mikroorganizmów). Po sześciu tygodniach myszy wolne od drobnoustrojów, którym wszczepiono bakterie SFB, miały nadmiernie aktywne komórki odpornościowe, większe komórki odpowiedzialne za rozkład kości w szpiku kostnym wyrostka zębodołowego. a także widoczną utratę kości w strukturach otaczających zęby.

Dalsze eksperymenty pokazały, jak do tego dochodzi: bakterie SFB najprawdopodobniej powodują uwalnianie dużej ilości cząsteczek  odpornościowych w jelitach, które przedostają się do krwi i w końcu wywołują odpowiedź immunologiczną w szpiku kostnym, także w szpiku kostnym wyrostka zębodołowego. 

A konkretnie: uwolnienie cząsteczki odpornościowej zwanej czynnikiem martwicy nowotworu, zakłóciło zwykłą komunikację między komórkami tworzącymi i niszczącymi kości w szpiku kostnym wyrostka zębodołowego, w efekcie u myszy doszło do utraty tkanki kostnej wokół zębów.

- To  fascynujące odkrycie. Nasze badanie jest jednym z pierwszych, które zaczyna ujawniać mechanizmy, za pomocą których bakterie jelitowe mogą modulować odporność ogólnoustrojową i wpływać na tak odległe rejony w układzie kostnym,  jak kość wyrostka zębodołowego lub kość szczęki, podkreśla dr Nowince.

W najbliższej przyszłości naukowiec będzie próbował ustalić, w jaki sposób inne populacje drobnoustrojów z różnych miejsc ciała mogą powodować zmiany w kości wyrostka zębodołowego. Ma nadzieję lepiej zrozumieć interakcje między drobnoustrojami, układem odpornościowym a układem kostnym, które regulują równowagę między zdrowiem a chorobą.

Czytaj więcej

Probiotyki dla zdrowia jelit… i zębów?

Czytaj więcej

Probiotyki i prebiotyki stomatologiczne w zasięgu ręki

Probiotyki na paradontozę

Wyniki obecnego badania mogą pomóc wyjaśnić, dlaczego niektórzy pacjenci z chorobą Leśniowskiego-Crohna i zespołem jelita drażliwego, mają także bardziej zaawansowaną chorobę przyzębia. Stanowią ważne uzupełnienie poprzednich badań, które dowodziły, że probiotyki mogą hamować utratę kości wyrostka zębodołowego w paradontozie.

 Badania finansował amerykański National Institute of Dental and Craniofacial Research. Badania zostały opublikowane w periodyku Laboratory Investigation.