Pojawienie się aft poprzedzają symptomy, takie jak lekkie swędzenie, mrowienie i pieczenie w jamie ustnej. - Po 24-48 godzinach uwidacznia się nadżerka, zwykle na powierzchni błony śluzowej warg, policzków, języka, na podniebieniu miękkim lub dnie jamy ustnej. Czasem zdarza się jednak tak, że proces jej powstania nie poprzedzają żadne objawy – mówi Romana Markiewicz-Piotrowska, lekarz stomatolog z kliniki Piotrowscy & Bejnarowicz.

Niestety jest to dolegliwość nawracająca, która potrafi pojawiać się nawet kilka razy w roku. Według różnych badań dotyka ona co piątą osobę na globie. Okazuje się, że u tych u których afty nie pojawiły się przed 30. rokiem życia w mniejszym stopniu narażeni są na tę dolegliwość. Tylko 20 proc. przypadków występuje po ukończeniu tego wieku.

Jednoznacznie nie stwierdzono co sprawia, że afty powstają i czy ma to związek z uwarunkowaniami genetycznymi.

– Najczęściej pojawienie się aft łączone jest z urazami miejscowymi powstałymi na skutek wad zgryzu, źle wykonanych zabiegów protetycznych lub ubytków w uzębieniu. Bardziej prozaiczną przyczyną jest na przykład przypadkowe przygryzienie błony śluzowej policzków, jej uszkodzenie podczas mycia zębów czy nieprawidłowo przeprowadzonego zabiegu stomatologicznego. Żeby ich uniknąć, ważna jest również prawidłowa higiena jamy ustnej – mówi Markiewicz-Piotrowska.

Nie bez znaczenia są czynniki cywilizacyjne, takie jak stres czy przemęczenie. Rozwój aft wynika również z niedoborów minerałów i witamin oraz z przebytych infekcji, alergii.

Afty - od 2 do 20 mm
- Wyróżniamy afty małe o średnicy 2-3 mm, które zwykle nie przekraczają 10 mm. - Stanowią one ok. 80 - 85 proc. wszystkich przypadków. Występują pojedynczo lub w grupach. Co ważne, nie pozostawiają blizn – mówi lekarz stomatolog.

O wiele gorsze dla pacjentów są afty duże. Potrafią one osiągać średnice od 10 do 20 mm, stanowiąc bolesne owrzodzenia. Bardzo często towarzyszą im inne dolegliwości, takie jak stany podgorączkowe czy ogólne osłabienie organizmu. Ze względu na rozmiar utrudniają również mówienie i jedzenie, mogą zostawić blizny.

Ostatnią grupę stanowią afty opryszczkopodobne. Zwykle są dość licznie, a ich średnica to zaledwie 1-2 mm.  

Jak zwalczać
Afty wszystkich rodzajów zwykle znikają samoczynnie. Proces ich gojenia, w zależności od rodzaju, trwa średnio od jednego do trzech tygodni. 

- Oczywiście można go przyspieszyć w celu ograniczenia dyskomfortu pacjenta – stwierdza Markiewicz-Piotrowska. Na rynku dostępnych jest dużo preparatów o działaniu antyseptycznym i przeciwzapalnym (w formie żelu czy sprayu), które znajdą zastosowanie przy tej dolegliwości.