- Z naukowych badań wynika, że żucie jest ważnym ogniwem łączącym jamę ustną z mózgiem
- Receptory w więzadle ozębnej przekazują do mózgu (do ośrodka kontrolującego ruchy) informacje m.in. na temat konsystencji pokarmu
- Utrata zębów, niewłaściwa proteza lub zmniejszona siła zgryzu (powodujące pogorszenie funkcji żucia) może upośledzać funkcje poznawcze, w tym pamięć roboczą i przyczyniać się do demencji
Czytaj więcej
Kontrole NFZ. Co dziesiąta w obszarze stomatologii
Prawidłowy zgryz. Warunek zdrowia i dobrego samopoczucia
Przez termin okluzja lekarze dentyści rozumieją właściwe ułożenie zębów żuchwy i szczęki, które zmienia się podczas przeżuwania pokarmu. Dużą rolę odgrywają w tym procesie także mięśnie żucia oraz staw skroniowo-żuchwowy. Wystarczy tylko jeden z tych elementów będzie funkcjonował wadliwy, by rozwinęła się choroba okluzyjna. Początkowo przebiega ona niemal bezobjawowo, a jeśli już występują jakiekolwiek jej symptomy, to nie są one charakterystyczne wyłącznie dla tego schorzenia. Szybkie i jednoznaczne postawienie diagnozy bywa więc problematyczne.
Co może świadczyć o chorobie okluzyjnej
Niepokojące objawy, mogące świadczyć o niewłaściwej okluzji:
- starcie zębów, które w zaawansowanym stadium choroby mogą wywoływać stany zapalne miazgi zęba (konsekwencją tego typu zjawisk może być także częsta utrata wypełnień, pęknięcia i ukruszenia zębów, a nawet uszkodzenia porcelanowych koron i mostów protetycznych),
- bóle zębów oraz mięśni odpowiedzialnych za przeżuwanie,
- odsunięcie się dziąseł od zębów i odsłonięcie korzeni, co w konsekwencji wywołuje wrażliwość na zimno,
- kruchość i ruchomość zębów,
- ból żuchwy odczuwany zarówno podczas gryzienia pożywienia, jak i w trakcie mówienia,
- problemy z otwieraniem ust,
- trzaski i przeskoki w stawach,
- wychylenie zębów do przodu,
- napięcie mięśni twarzy, szyi i karku,
- bruksizm (zaciskanie lub zgrzytanie zębami), zazwyczaj w nocy podczas snu, ale również w dzień podczas stresujących sytuacji (w efekcie mięśnie żuchwy są obolałe i napięte, twarzy zdaje się być odrętwiała),
- bóle głowy (na ogół mylone z migreną).
Przyczyn rozwoju choroby okluzyjnej istnieje bardzo wiele i mają one różne podłoże, w tym także genetyczne. Do najczęstszych należą:
- wady zgryzu,
- nieprawidłowo wyrzynające się tzw. zęby mądrości (ósemki),
- wypełnienia stomatologiczne (plomby), które odbiegają w sposób znaczny od kształtu naturalnych zębów,
- przesuwanie się zębów w kierunku luki po utraconym zębie (tzw. objaw Godona),
- nieprawidłowo wykonane korony, mosty oraz licówki,
- zmiany reumatyczne,
- często powtarzające się nawyki w postaci np. obgryzania paznokci, a także
- przygryzania długopisów i ołówków,
- stres, pod którego wpływem wiele osób mocno zaciska zęby, co z kolei przyczynia się do ich zwiększonego ścierania się.
Czytaj więcej
Demencja. Nasila się przy chorych dziąsłach
Funkcjonowanie mózgu. Zależy od ułożenia zębów żuchwy i szczęki
Ciekawe badanie ukazało się w Saudi Dental Journal, z którego wynika że okluzja wiąże się z konkretną aktywnością mózgu. Z analizy wykonanych do tej pory 12 prac naukowych wynika, że zmiany w okluzji stymulują różne obszary kory mózgowej (szczególnie czuciowo-ruchową).
"Ogniwem" łączącym zgryz i funkcje mózgu są mechanoreceptory w więzadle ozębnej. Receptory te mają dwa podstawowe cele:
- przekazują informacje do ośrodka mózgu kontrolującego funkcje motoryczne,
- przekazują informacje na temat konsystencji pokarmu.
- Zmiany w stymulacji mechanoreceptorów powodują zmniejszenie sił żucia i brak kontroli ruchów żuchwy – wyjaśniają autorzy badania.
Rozdrabnianie pokarmu może poprawić zdolności poznawcze i jest korzystne dla pamięci, ponieważ aktywuje korę somatosensoryczną, dodatkowy obszar ruchowy, korę wyspową, korę przedczołową i hipokamp.
Co więcej wykazano, że ograniczone żucie spowodowane utratą zębów, niewłaściwą protezą lub zmniejszoną siłą zgryzu może upośledzać funkcje poznawcze, w tym pamięć roboczą i przyczyniać się do demencji.
Ponieważ żucie odgrywa kluczową rolę w zdrowiu mózgu, upośledzone żucie jest uważane za czynnik ryzyka choroby Alzheimera, demencji starczej i zaburzeń stresowych. Autorzy zauważyli, że ostatnie dwa stany są związane z zaburzeniami pamięci i uczenia się.
Wcześniejsze badania ujawniły również, że po utracie zębów trzonowych następują zmiany morfologiczne w hipokampie podobne do tych, które są związanych z wiekiem.
Dobry zgryz. Chroni przed demencją starczą
Naukowcy w podsumowaniu pracy podkreślają, że okluzja może odgrywać ważną rolę w rozwoju chorób, od lęku i stresu po chorobę Alzheimera i demencję starczą. - Jednak potrzebne są dalsze badania nad interakcjami między okluzją a funkcją mózgu, aby precyzyjnie zidentyfikować części mózgu, które mogą być dotknięte chorobą okluzyjną, wskazuje Sebastian Silva Ulloa z University of Cuenca w Ekwadorze, główny autor badania.
Dentyści powinni zdawać sobie sprawę z tego, że zmiany w ułożeniu zębów górnych i dolnych podczas żucia pokarmu, mogą prowadzić do zmian w aktywacji mózgu a w efekcie będą miały wpływ na pamięć, proces uczenia się, ale też odczuwanie bólu i lęk. Sugeruje to, że żucie utrzymuje integralność niektórych obszarów mózgu i może być kluczowym czynnikiem w wystąpieniu chorób neurodegeneracyjnych.
Komentarze