- W dobie szybko starzejącej się populacji stomatologia będzie musiała stawić czoła wielu wyzwaniom
- Polskie społeczeństwo jest jednym z najszybciej starzejących się w całej Unii Europejskiej
- Seniorzy mają inne potrzeby, z którymi zgłaszają się do dentysty niż ludzie młodzi
Starzenie się społeczeństw. Co czwarta osoba powyżej 60 r. ż.
W skali świata populacja seniorów rośnie wykładniczo. Przewiduje się, że do 2050 r. 25 proc. globalnej populacji – około 2 miliardów ludzi – będzie miało więcej niż 60 lat.
Polskie społeczeństwo jest jednym z najszybciej starzejących się w całej Unii Europejskiej. Według danych Głównego Urzędu Statystycznego, w 2021 roku w Polsce było ponad 20 proc. osób w wieku powyżej 60 lat. Jak wynika z danych Polskiego Instytutu Ekonomicznego, na setkę Polaków w wieku produkcyjnym, tj. 15-64 lata, przypada dwudziestu pięciu seniorów powyżej 65. roku życia. Prognozy zakładają, że do 2060 roku ta liczba wzrośnie już do 68.
Ta sytuacja jest szczególnym wyzwaniem dla stomatologii, gdyż osoby starsze mogą być szczególnie zagrożone złym stanem zdrowia jamy ustnej i bardziej niż ludzie młodzi podatne na:
- próchnicę,
- zapalenie przyzębia,
- kserostomię (suchość w jamie ustnej),
- oraz utratę zębów.
Opieka stomatologiczna dla seniorów. Trudne wyzwanie
Światowa Federacja Dentystyczna (FDI) w 2015 r. rozpoczęła projekt Zdrowie jamy ustnej dla starzejącej się populacji. Projekt kładzie nacisk na wyzwania związane ze zdrowiem jamy ustnej seniorów, które należy uwzględnić w polityce zdrowotnej. OHAP ma na celu zapewnienie ludziom nie tylko dłuższego życia, ale także zdrowszego życia, wolnego od chorób jamy ustnej, co pozwoli ich zachować przez długie lata dobry ogólny stan zdrowia i dobre samopoczucie.
Jedzenie, komunikacja, uśmiechanie się to podstawowe funkcje życiowe zależne od zdrowia jamy ustnej. W związku z tym dostęp do opieki stomatologicznej musi być uznany za podstawowe i powszechne prawo człowieka. Każdy rząd ma obowiązek utrzymania systemu opieki zdrowotnej, w którym wszystkie osoby mają dostęp do edukacji, profilaktyki, leczenia i opieki niezbędnej do utrzymania zdrowia jamy ustnej przez całe życie, podkreśla jeden z ekspertów w International Dental Journal.
W 2016 roku FDI zatwierdziło nową definicję zdrowia jamy ustnej:
to zdolność do mówienia, uśmiechania się, żucia, połykania, wąchania, odczuwania smaku, dotyku i przekazywania szeregu emocji poprzez mimikę z pewnością siebie bez bólu i dyskomfortu.
W definicji podkreślono, że zdrowie jamy ustnej jest podstawowym aspektem zdrowia i dobrego samopoczucia. Co jednak ważne, postrzeganie, doświadczenia i poglądy każdej osoby na temat zdrowia jamy ustnej zmieniają się przez całe życie.
W ostatnich latach pojawiła się nowa koncepcja podsumowująca zły stan zdrowia jamy ustnej wśród osób starszych, to kruchość jamy ustnej, którą określa się jako stopniową utratę funkcji jamy ustnej związaną z wiekiem wraz ze spadkiem funkcji poznawczych i fizycznych.
Specjalny dodatek w International Dental Journal na temat zdrowia jamy ustnej w starszym wieku.
Czytaj więcej
Ile na stomatologię chce wydać NFZ w 2023 r.Leczenie stomatologiczne. Rzadziej w starszym wieku, mimo większych problemów z zębami i dziąsłami
Generalnie dentyści odnotowują, że gdy pacjent osiąga wiek senioralny częstość jego wizyt u stomatologa diametralnie spada. Nie tylko w Polsce, świadczą o tym również wyniki badania europejskiego. Niestety „dobre” starzenie się jest udziałem zaledwie 10-20 proc. populacji.
Braki w uzębieniu narastają z wiekiem
- zaledwie co dziesiąta osoba w wieku 65-69 lat ma funkcjonalne uzębienie (10,8 proc.), ponad płowa ma 1-19 zębów naturalnych, zaś bezzębne jest aż 37,7 proc. osób.
- wśród pacjentów w wieku 75-79 lat liczba osób z funkcjonalnym uzębieniem jest o połowę mniejsza (5,2 proc.), mniej niż połowa ma 1-19 zębów naturalnych (45,2 proc.), natomiast procent osób bezzębnych sięga 49,5 proc.
- w wieku 85-89 lat 1,9 proc. seniorów ma funkcjonalne uzębienie, co trzeci (33,2 proc.) ma 1-19 własnych zębów i 64,9 proc. nie ma ani jednego zęba.
Ponadto starsze osoby często cierpią na przewlekłe choroby przyzębia, zespół pieczenia jamy ustnej oraz stomatopatie protetyczne i kandydozy jamy ustnej, które wiążą się z leczeniem odtwórczym. Większość objawów w jamie ustnej pacjenta senioralnego ma podłoże bakteryjne. Skoro mobilność i samodzielność szwankuje to i gorsza jest także kontrola płytki nazębnej.
Powszechnym problemem jest wielolekowość, starsze osoby mają wiele chorób przewlekłych. Z punktu widzenia stomatologa najpoważniejszym efektem ubocznym zażywania leków i interakcji między nimi jest kserostomia, czyli zaburzenia wydzielania śliny.
Komentarze