Z czego wynika fenomen zatrzymanych ósemek. Informacje zawarte w zębach frapują naukowców

- Zęby są świetnym materiałem badawczym, ponieważ w porównaniu z kośćmi są bardziej odporne na działania niekorzystnych czynników środowiska zewnętrznego
- Zęby tworzą się raz w życiu i w odróżnieniu od kości nie ulegają przebudowie
- Na czym polegało wykorzystywanie zębów jako tak zwanej trzeciej ręki
- Z czego wynika fenomen zatrzymanych ósemek
Zęby - materiał badawczy dla antropologów i kryminologów
Prowadząca prace badawcze nad aparatem żucia, a więc m.in. zębami i kośćmi szczęk, dr Justyna Karkus z Katedry Antropologii Wydziału Biologii i Ochrony Środowiska Uniwersytetu Łódzkiego przekonuje, że zęby to doskonały materiał do zbadania zmian mikroewolucyjnych.
- Zęby są świetnym materiałem badawczym, ponieważ w porównaniu z kośćmi są bardziej odporne na działania niekorzystnych czynników środowiska zewnętrznego, takich jak temperatura, wysychanie czy zaleganie w wodzie. Ponadto zęby tworzą się raz w życiu i w odróżnieniu od kości nie ulegają przebudowie - wyjaśnia dr Justyna Karkus i przypomina, że badania tej części ludzkiego ciała są często wykorzystywane w kryminalistyce.
Na ich podstawie można ocenić wiek w chwili śmierci czy dietę badanego osobnika, a pośrednio również jego status społeczno-ekonomiczny.
Prace biologów z UŁ mają wykazać, jak zmieniał się ludzki aparat żucia w ostatnich 6 tys. lat, czyli od neolitu. Dr Karkus wskazała, że można zauważyć bardzo duże różnice między szkieletami osób pochodzącymi z neolitu, a tymi z wczesnego średniowiecza.
- Trzeba jednak pamiętać, że pomiędzy tymi okresami jest bardzo duża luka czasowa, która wynika z tego, że między neolitem a wczesnym średniowieczem dominował ciałopalny obrządek pogrzebowy, a co za tym idzie brakuje kompletnych szkieletów, które można by było badać. Z drugiej strony to właśnie dzięki tej luce wyraźnie widać zmiany, które następowały w budowie aparatu żucia - tłumaczyła.
Zęby zdradzają rodzaj stosowanej diety
- W okresie neolitu obserwujemy bardzo duże obciążenie aparatu żucia, spowodowane na przykład twardą dietą, brakiem rozdrobnionego pokarmu i obróbki termicznej, ale również obciążeniami zębów w czasie pracy. Czyli wykorzystywaniem zębów jako tak zwanej trzeciej ręki. Po wprowadzeniu do diety miękkich pokarmów, na przykład ziemniaków, co miało miejsce w Polsce około XVII w., obciążenie aparatu żucia stało się jeszcze mniejsze - powiedziała.
Dysharmonia w obrębie aparatu żucia
Badania łódzkich naukowców wykazały, że odciążony aparat żucia po prostu się zmniejszał, ale nie wszystkie jego elementy w tym samym tempie. Na niektóre z nich większy wpływ mają zmiany środowiska, na inne geny. I tak jest z zębami, które są silnie uwarunkowane genetycznie, a z kolei kości szczęki i żuchwy bardziej reagują na zmiany środowiskowe.
- Doprowadziło to do tego, że zęby zmniejszały się wolniej, a z kolei kości, szybciej. Dochodziło więc do dysharmonii i nasiliła się częstość występowania wad w obrębie aparatu żucia. Z badań wynika, że w każdym kolejnym pokoleniu tych wad możemy spodziewać się więcej - wyjaśniła dr Karkus.
Ewolucja zatrzymanych ósemek
- Jeśli spojrzymy na trzecie zęby trzonowe (popularnie nazywane ósemkami), to w neolicie ich braki występowały u niespełna 8 proc. badanych osób, w XIX w. to już 50 proc. Ten proces wynika z tego, że w trakcie zmian mikroewolucyjnych łatwiej jest zmniejszyć liczbę zębów niż ich rozmiar. Możemy więc powiedzieć, że jeżeli komuś nie wyrosły ósemki, to jest on ewolucyjnie zaawansowany - wskazała.
Zęby świadczą o wykonywanej pracy?
- Również współcześnie krawcy, szewcy, cukiernicy czy piekarze będą mieli charakterystyczne dla wykonywanego zawodu zmiany w uzębieniu. W przypadku dwóch pierwszych zawodów będą to rowki na brzegu siecznym zębów, spowodowane przez przytrzymywanie zębami igieł lub nici. Cukiernicy i piekarze z kolei, będą mieli ubytki próchnicowe, ponieważ unoszące się w powietrzu cukry będą się osadzały na zębach i prowadziły do ich zniszczenia - przekonywała biolożka.
Podobne zmiany można znaleźć również u przedstawicieli dawnych populacji. Badania wykazały, że w analizowanej grupie z wczesnego średniowiecza (XI-XIII w.) u kobiet częściej występowały wady poziomego ustawienia zębów przednich. Prawdopodobnie wpłynęło na to wykorzystanie zębów podczas pracy. Źródła historyczne wskazują, że w tym czasie częstym zajęciem kobiet było np. przędzenie. Dodatkowo u tych kobiet widoczne są również zmiany zwyrodnieniowe w stawie skroniowo-żuchwowym, czyli w tym, który intensywnie pracuje podczas używania aparatu żucia.
Im więcej utraconych zębów, tym większe ryzyko demencji


CZYTAJ TAKŻE:
» Bakteria z jamy ustnej zwiększa ryzyko mikrokrwawień w mózgu. Są dowody naukowe
techDENT» Bakterie kałowe na szczoteczce do zębów. Sytuacja, w której to niemal pewne
techDENT» Depresja. Utrata zęba pogłębia chorobę
techDENT» Stres, hormony i styl życia wpływają na rokowania związane z leczeniem kanałowym
techDENT
-
Za darmo przebadają, a nawet wyleczą zęby dzieciom. Rzadka okazja
newsDENT -
Pacjenci nie są leczeni tak jak być powinni, bo przepisy są nieżyciowe
lexDENT -
Tomografia stożkowa dla stomatologów. Zapisy na szkolenie trwają
eduDENT -
Praca na stomatologii wrocławskiej. Zgłoszenia do 10 lutego
eduDENT -
Bakteria z jamy ustnej zwiększa ryzyko mikrokrwawień w mózgu. Są dowody naukowe
techDENT -
Konferencje naukowe PTSS 2023/2024
eduDENT -
Światowy Dzień Zdrowia Jamy Ustnej. Apel FDI do dentystów
newsDENT -
Wykaz modułowych programów specjalizacji lekarsko - dentystycznych 2023
eduDENT
-
Darmowa wizyta u dentysty do 450 zł. To pakiet, za który zapłaci NFZ
newsDENT -
Nowe wyceny w leczeniu stomatologicznym. Są uwagi do projektu "cennika"
newsDENT -
Zmiany zasad udzielania świadczeń stomatologicznych. Paweł Barucha o ostatnich korektach
lexDENT -
Powstaje Centrum Stomatologii Powiatu Pilskiego
newsDENT -
Za mało publicznych pieniędzy na stomatologię. Polacy muszą leczyć zęby „za swoje”
newsDENT -
Za mało lekarzy dentystów ze specjalizacją. Co zamierza Ministerstwo Zdrowia?
newsDENT -
Medycy tylko w publicznym sektorze. Warunek wyższych zarobków. Plany Adama Niedzielskiego
newsDENT -
Kto jest najbogatszym dentystą na świecie? Lista
bizDENT
PRACA: OSTATNIE OGŁOSZENIA
-
lekarz dentysta
Góra Puławska , lubelskie -
lekarz dentysta
Nederland, zagranica -
lekarz dentysta
Darłowo, zachodniopomorskie -
lekarz dentysta
Jaworzno, małopolskie