• Dobra higiena jamy ustnej chroni zdrowie jamy ustnej, ale także stwarza szanse na maksymalne osiągnięcia w sporcie, informuje Światowa Federacja Dentystyczna na łamach International Dental Journal
  • W nowych zaleceniach w zakresie medycyny sportowej FDI podkreśla rolę lekarzy dentystów w opiece i profilaktyce zdrowia jamy ustnej sportowców
  • Regularne badania jamy ustnej połączone z ogólną oceną stanu zdrowia osób uprawiających sport, bez względu na ich poziom umiejętności lub klasyfikację, są kluczowe we wczesnym wykrywaniu wszelkich problemów ze zdrowiem jamy ustnej
  • Lekarze dentyści powinni zachęcać dzieci w wieku szkolnym oraz sportowców amatorów i zawodników do dbania o higienę jamy ustnej, dobrą dietę, nawodnienie, regularne kontrole stomatologiczne oraz  stosowanie ochraniaczy na zęby
  • FDI wskazuje na potrzebę zwiększenia świadomości faktu, że w wyniku metabolizmu niektóre leki przepisywane przez dentystów mogą zmieniać się w substancje zakazane przez przepisy antydopingowe

Sport coraz bardziej popularny. Nowe zadania dla opieki stomatologicznej

Coraz więcej osób uprawia sport rekreacyjnie i zawodowo.  Ta rosnąca popularność aktywności sportowej stawia nowe wymagania systemom opieki zdrowia.

Rozwój medycyny sportowej poprawia stan zdrowia sportowców i pozwala im osiągać lepsze wyniki, to nie zawsze jeszcze rozumiana zależność. Niemniej jednak dobrze udokumentowana w badaniach naukowych. Medycyna sportowa staje się obecnie dziedziną wielodyscyplinarną, której ważnym elementem jest stomatologia sportowa, wskazuje Światowa Federacja Dentystyczna (FDI).

Niektóre problemy stomatologiczne sportowców, takie jak niepróchnicowe ubytki przyszyjkowe, próchnica zębów czy choroby przyzębia, mogą być pośrednim skutkiem:

  • intensywnych treningów,
  • diety niekorzystnej dla zdrowia jamy ustnej,
  • obciążenia parafunkcyjnego,
  • złej higieny jamy ustnej.

Kwaśne napoje sportowe i produkty z nimi związane, spożywane z dużą częstotliwością w postaci płynów, żeli, płukanek węglowodanowych czy suplementów diety, również mogą powodować powikłania w środowisku jamy ustnej, w tym uszkodzenia tkanek twardych zębów oraz wypełnień dentystycznych, informuje FDI w periodyku International Dental Journal.

Wszystkie osoby uprawiające sport, niezależnie od tego jak intenywnie to robią, są narażone na większe ryzyko urazów jamy ustnej. Szczególnie, gdy biorą udział w sportach walki lub sportach kontaktowych bez odpowiedniej ochrony. Według statystyk od 10 proc. do 61 proc. sportowców doznaje urazów zębów podczas aktywności sportowej. Niestety amatorzy są bardziej na nie podatni  niż zawodowcy.  

Bicie rekordów. Pod warunkiem, że zęby zdrowe

Zdrowie jamy ustnej i ogólny stan zdrowia są ze sobą powiązane. Wręcz trudno o świetne wyniki sportowe bez dobrego stanu dziąseł i zębów.  Choroby stomatologiczne wpływają na jakość życia, samopoczucie i wydajność fizyczną na kilka sposobów. 

FDI przestrzega przed lekceważeniem tej zależności. Na przykład próchnica zębów i choroby dziąseł mogą powodować lub stymulować już toczące się stany zapalne lub infekcje w innych rejonach ciała. Niektórzy badacze uważają, że wada zgryzu może wpływać na postawę i chód. A te oddziałują na wydajność sportową i ryzyko kontuzji, chociaż dowody na ten związek są nadal niejednoznaczne i potrzebne są dalsze badania. Z pewnością jednak problem stomatologiczny niewyleczony przed zawodami może pogorszyć wyniki, a nawet całkowicie uniemożliwić udział w rozgrywkach.

Światowa Federacja Dentystyczna podkreśla znaczenie, jakie dla wszystkich osób uprawiających sporty ma utrzymanie optymalnego zdrowia jamy ustnej, a także rolę dentystów w opiece i profilaktyce zdrowia jamy ustnej wśród aktywnych sportowo pacjentów.

Stomatologia sportowa. Duże pole do działania

W artykule nakreślającym kierunki działania mające poprawić opiekę stomatologiczną dla sportowców FDI precyzuje definicje stomatologii sportowej i  układu stomatognatycznego.

Stomatologia sportowa: Dziedzina stomatologii zajmująca się promocją zdrowia jamy ustnej w sporcie oraz profilaktyką i leczeniem patologii i urazów układu stomatognatycznego związanych ze sportem i ćwiczeniami fizycznymi.

Układ stomatognatyczny: Układ anatomiczny i czynnościowy obejmujący zęby, szczęki, powiązane z nimi tkanki miękkie, mięśnie twarzy i staw skroniowo-żuchwowy.

Niejednokrotnie udaje się zapobiec mikrobiologicznym lub czynnościowym patologiom. Nie jest to jednak możliwe bez promowania zdrowia jamy ustnej i dobrych praktyk higieny jamy ustnej na najwcześniejszych etapach uprawiania sportu (np. w szkole, klubach amatorskich, akademiach sportowych).

Polityka zdrowotna. Ma uwzględniać znaczenie zdrowia jamy ustnej

Zalecenia FDI dla organizacji sportowych:

  • upowszechnianie informacji na temat związku między zdrowiem jamy ustnej a zdrowiem ogólnym,
  • edukowanie sportowców w kwestii znaczenia dobrego stanu zdrowia jamy ustnej dla utrzymania ogólnego stanu zdrowia i dobrego samopoczucia sportowców,
  • stymulowanie interakcji między personelem medycznym obsługującym sportowców a dentystami oraz zachęcanie sportowców do regularnych badań lekarskich i stomatologicznych,
  • inicjowanie wspólnych strategii z krajowymi i międzynarodowymi federacjami sportowymi, wspieranie integracji stomatologii sportowej z medycyną sportową, włączanie dentystów do zespołów medycyny sportowej.

FDI zaleca dentystom i lekarzom sportowym:

  • uwzględnij w kwestionariuszu medycznym pytania związane z rodzajem sportu, jaki uprawiają  pacjenci oraz intensywności ćwiczeń,
  • informuj  o znaczeniu dobrego zdrowia jamy ustnej dla optymalnych wyników, o wpływie sportu na zdrowie jamy ustnej oraz o związku między zdrowiem jamy ustnej a zdrowiem ogólnym,
  • uczestnicz w monitorowaniu zdrowia sportowca,
  • uwzględnij zdrowie jamy ustnej jako część ogólnej kontroli stanu zdrowia sportowca, ważne by opieka stomatologiczna była na odpowiednim poziomie,
  • udzielaj porad na temat profilaktyki, w tym higieny jamy ustnej, wszystkim sportowcom, informuj na temat środków zapobiegawczych, korzyści płynących z dobrze zbilansowanej diety, podnoś świadomość na temat wpływu na jamę ustną sportowych napojów i innych  zagrożeń dla zdrowia jamy ustnej, 
  • mów o konieczności nawodnienia, stosowania spersonalizowanych ochraniaczy na zęby podczas uprawiania sportów kontaktowych lub sportów walki oraz szkodliwości picia alkoholu i palenia papierosów,
  • regularnie aktualizuj wiedzę na temat metabolizmu przepisanych leków  stomatologicznych i ich potencjalnych interakcji, które mogą skutkować łamaniem przez sportowca przepisów Światowej Agencji Antydopingowej.

FDI zaleca sportowcom

Wszyscy  sportowcy i amatorzy i zawodowcy: