• W Stanach Zjednoczonych  koalicja organizacji zajmujących się zdrowiem jamy ustnej prowadzi w kwietniu intensywną akcję edukowania pacjentów i klinicystów na temat rozpowszechnienia choroby i znaczenia wczesnej diagnozy
  • Największe czynniki ryzyka raka jamy ustnej to palenie tytoniu i  nadmierne spożywanie alkoholu. Niepokoić powinny wszelkie nieprawidłowości w jamie ustnej, które utrzymują się ponad dwa tygodnie
  • Pacjenci, którym udało się pokonać chorobę, cierpią na długotrwałe problemy, z powodu poważnego zniekształcenia twarzy, mają trudności z jedzeniem i mówieniem
  • Wielu tych problemów można uniknąć, jeśli rak jamy ustnej będzie zdiagnozowany na wczesnym etapie

Rak jamy ustnej. O tym nowotworze mówi się w kwietniu

Niektóre państwa ustanowiły kwiecień miesiącem świadomości nowotworów głowy i szyi, inne zaś w tym czasie prowadzą akcje profilaktyki raka jamy ustnej. Na przykład w Stanach Zjednoczonych wiele aktywności w kwietniu przebiega  pod egidą Oral Cancer Foundation.

W Polsce powoli problem ten zaczyna być nagłaśniany. To narastające zagrożenie, któremu trzeba stale przeciwdziałać. Najskuteczniejszą metodą są regularne przeglądy stomatologiczne i wizyty u lekarza rodzinnego. Dzięki częstemu badaniu udaje się  rozpoznawać wczesne stadia raka jamy ustnej. Niestety, bez dostępu do dentystów i innych lekarzy, wiele przypadków raka jamy ustnej pozostanie nierozpoznanych. 

Pacjenci, którym udało się pokonać chorobę, cierpią na długotrwałe problemy, z powodu poważnego zniekształcenia twarzy, mają trudności z jedzeniem i mówieniem.

Sprawdź swoją jamę ustną. Samokontrola też wykrywa raka

Kwiecień w Stanach Zjednoczonych upływa pod hasłem Check Your Mouth. Pacjenci są zachęcani do regularnego badania się pod kątem oznak i objawów raka jamy ustnej oraz do wizyty u dentysty, jeśli objawy te nie ustępują lub nie znikają po dwóch lub trzech tygodniach.

Rak jamy ustnej może pojawić się na języku, migdałkach, dziąsłach i ustach, a także na podniebieniu i dnie jamy ustnej. Zmiany w jamie ustnej utrzymujące się przez trzy tygodnie, czerwone lub białe plamy na błonie śluzowej oraz niezwykłe grudki i obrzęki są typowymi wczesnymi znakami ostrzegawczymi. Objawem może być również utrzymująca się chrypka.

Ważne jest, aby każdy wiedział, jak sprawdzić, czy nie ma raka jamy ustnej i skontaktował się z gabinetem dentystycznym. Powstały krótkie instruktaże, które online uczą  prostej metody samokontroli.

Objawy raka jamy ustnej. Co każdy może zauważyć

Największe czynniki ryzyka raka jamy ustnej to palenie tytoniu i/lub nadmierne spożywanie alkoholu. Typowe objawy tego nowotworu, może wystąpić jeden symptom lub kilka równocześnie:

  • rany lub owrzodzenia, które nie goją się w ciągu 14 dni,
  • czerwone, białe lub czarne przebarwienie tkanek miękkich jamy ustnej,
  • różnego typu nieprawidłowości, które łatwo krwawią pod wpływem dotyku,
  • guzek lub twarde miejsce w miękkiej tkance, stwardnienie zwykle na brzegu języka,
  • bolesne miejsce pod protezą, które nawet po dopasowaniu protezy nie goi się,
  • bezbolesny, twardy guzek wyczuwalny na zewnętrznej stronie szyi, który utrzymuje się od co najmniej dwóch tygodni.

Rak jamy ustnej. Czynniki ryzyka 

W badaniach zidentyfikowano szereg czynników, które mogą przyczyniać się do rozwoju raka jamy ustnej i jamy ustnej i gardła. Historycznie osoby szczególnie narażone na zachorowanie na raka jamy ustnej to osoby powyżej 50. roku życia, które dużo piją i palą, ale obecnie rak występuje również częściej u osób niepalących z powodu HPV16, wirusa najczęściej kojarzonego z rakiem szyjki macicy. Około 10% przypadków raka jamy ustnej występuje u osób bez znanych czynników ryzyka. Nie mają żadnych zauważalnych podobieństw i mogą wynikać z niezidentyfikowanej słabości genetycznej, która jeszcze nie została odkryta.

Przenoszony drogą płciową wirus brodawczaka ludzkiego 16 (HPV) jest związany ze wzrostem zachorowalności na raka jamy ustnej i gardła (najczęściej tkanki limfatycznej występującej w migdałkach lub u podstawy języka). Około 99 procent osób, u których rozwinie się infekcja jamy ustnej HPV, usunie wirusa samodzielnie. U około jednego procenta osób układ odpornościowy nie usuwa wirusa i może on pozostawać uśpiony przez dziesięciolecia, zanim potencjalnie spowoduje raka. Dzieje się tak głównie w populacji niepalących złożonej z mężczyzn cztery do jednego nad kobietami.

Jeśli nigdy nie miałeś badania na raka jamy ustnej, nie ma lepszego czasu na zaplanowanie go niż Miesiąc Świadomości Raka Jamy Ustnej w kwietniu. Kiedy to zrobisz, poproś, aby to badanie stało się rutynową częścią wszystkich przyszłych wizyt kontrolnych u dentysty.