• Ofiarami są najczęściej kobiety, doświadczają przemocy fizycznej, seksualnej, psychicznej i emocjonalnej. 
• Dentyści powinni rozpoznawać mniej oczywiste oznaki takich sytuacji i wiedzieć, jak odpowiednio reagować.
• O przemocy domowej mogą świadczyć często odwoływane wizyty w gabinecie stomatologicznym i naleganie ze strony partnera na obecność w trakcie wizyty.

Przemoc domowa najczęściej powoduje obrażenia głowy i szyi z reguły towarzyszą jej też urazy jamy ustnej. Tak jest w 75 proc. przypadków.

Najczęstsze oznaki przemocy domowej

Najbardziej oczywiste oznaki przemocy, które mogą skutkować uszkodzeniem mózgu, obejmują złamania szczęki lub zęba, urazy nerwów w jamie ustnej, a także urazy kości nosowej. Przebarwienia zębów, stępione korzenie i martwica miazgi również mogą być oznakami traumy wymagającej bliższej analizy.

Dentyści często nie otrzymują żadnej wiedzy na temat identyfikacji przemocy domowej, nie wiedzą jak rozmawiać z potencjalnymi ofiarami. Tymczasem są pierwszymi, a niekiedy jedynymi pracownikami służby zdrowia, którzy są w stanie zidentyfikować ofiarę przemocy domowej.

Jak rozpoznawać mniej oczywiste jej oznaki i jak na nią reagować to temat artykułu opublikowanego w BDJ In Practice. Według autorki pracy dr Georgia Halkett z University of Dundee w Wielkiej Brytanii właśnie  podczas pandemii COVID-19 taka wiedza może być szczególnie przydatna, gdyż dentyści częściej spotykają się z ofiarami przemocy domowej . 

- Pracując w zawodzie dentysty spotkamy ofiary przemocy domowej. W ramach  opieki nad naszymi pacjentami trzeba pogłębiać wiedzę na temat realiów przemocy domowej i wspierać osoby, które jej doświadczają, gdy to możliwe, podkreślała dr Georgia Halkett z University of Dundee w Wielkiej Brytanii.

Według Światowej Organizacji Zdrowia 30 proc. kobiet padło ofiarą przemocy fizycznej i/lub seksualnej, a aż 38 proc.  wszystkich zabójstw kobiet popełniają ich życiowi partnerzy.

Przemoc domowa nie w każdym przypadku daje  klinicznie objawy. Dlatego dr Halkett zachęca dentystów do szukania (oprócz oznak fizycznych)   mniej oczywistych śladów, które mogą wskazywać na przemoc domową.

Co może świadczyć o przemocy domowej:
- partner, który nalega na obecność;
- pacjentka opuszcza wizyty;
- pacjent jest wycofany i nie chce odpowiadać na pytania;
- tłumaczenie powstania urazu, które nie pasuje do obrazu klinicznego.

Co dentysta może zrobić w sytuacji, gdy podejrzewa przemoc domową

Należy próbować rozmawiać na temat sytuacji pacjenta, zapisać jego doświadczenia w dokumentacji. - Wiele osób ujawnia takie informacje tylko raz, dlatego konieczne jest, abyśmy odpowiedzieli właściwie, czyli w sposób  wspierający i nieoceniający – napisała Halkett.

Ważny jest sposób w jaki zadawane są pytania, powinny być konkretne, czyli należy zapytać, czy pacjentka doświadczyła określonych aktów przemocy w danym czasie.

Jeśli dojdzie do ujawnienia przemocy, następnym krokiem jest zareagowanie w sposób opiekuńczy. Okazanie empatii i wsparcia.

Dokumentowanie przemocy domowej

Staranne dokumentowanie aktów przemocy może pomóc w przyszłych postępowaniach prawnych.

Dr Halkett zaleca  udokumentowanie następujących informacji:
- rodzaj przemocy oraz wszelkie urazy i objawy;
- szczegóły zaistniałej sytuacji (jako zarzut – nie fakt);
- relacja ofiary;
- nieodbyte wizyty;
- ocena ryzyka, z wyszczególnieniem wszelkich obaw, w tym dotyczących dzieci;
- podjęte działania. 

Pandemia „cienia”

Lockdowny nałożone w 2020 r. zmusiły kobiety na całym świecie do pozostania w domu wraz z potencjalnymi sprawcami przemocy. Ta sytuacja spowodowała wzrost przemocy domowej, którą ONZ określiła jako „pandemię cienia”.

- Zawodowe doświadczenia sprawiają, że jesteśmy bardzo świadomi wszelkich następstw pandemii COVID-19 oraz zmian, jakie w efekcie nastąpiły. Przemoc domowa nasiliła się i częściej zdarzyć się może sytuacja, w której zobaczymy pacjenta potrzebującego pomocy  - podkreśla badaczka.

Czytaj także: Rola lekarza dentysty w rozpoznawaniu objawów przemocy wobec dzieci

Nastolatki, które u dentysty zgłaszają ból i dysfunkcję stawu skroniowo-żuchwowego (DSSŻ), mogą być narażone na przemoc