Rynek Zdrowia: - Oficjalnie ani resort zdrowia, ani finansów nie pracują nad regulacjami związanymi z nałożeniem akcyzy na produkty spożywcze i napoje z dużą zawartością cukru. Pan jednak jest ponoć gorącym zwolennikiem wprowadzenia takich rozwiązań. Mówi też o tym Jarosław Pinkas, Główny Inspektor Sanitarny czy dyrektor NIZP-PZH, Grzegorz Juszczyk. Dlaczego - pana zdaniem - tego typu podatek to delikatny temat? Mamy przecież wzrost akcyzy o 10 proc. na alkohol i papierosy od nowego roku…
Adam Niedzielski: - Temat jest o tyle delikatny, że potrzebne są klarowne sygnały, iż intencja wprowadzenia podatku jest prozdrowotna, a nie fiskalna. Eksperci nie mają wątpliwości, że takie narzędzie ekonomiczne dla zdrowia publicznego byłoby pożądane i korzystne. Gdyby dochody z niego zasilały budżet NFZ, możliwe, że obaw o sięganie do kieszeni Polaków byłoby mniej.

Współpracujemy w tej kwestii z GIS i NIZP-PZH bardzo ściśle. Chcielibyśmy, aby zajęto się tym problemem…

 …w sensie uruchomienia dyskusji publicznej?
Tak. Widzimy przecież, co się dzieje. Spożycie cukru drastycznie rośnie. GUS opublikował ostatnio badania „100 lat polskiej statystyki”. Z zestawień wynika, że w latach 50. konsumowaliśmy „na głowę” ok. 25 kg cukru rocznie. Dane za 2017 rok mówią już o 44 kg. W roku 2018 było to 51 kg.

Dlaczego więc jemy aż tyle cukru?
Problem polega na tym, że nam się wydaje, iż cukru konsumujemy mniej, bo w dużej mierze robimy to nieświadomie. Jeżeli popatrzymy na strukturę spożycia z 2017 roku - z tego roku są dokładne dane - to jedynie 11 kg z 44 jest spożywanych w sposób świadomy w tym sensie, że jest wynikiem celowego słodzenia herbaty czy kawy białym cukrem. Co jeszcze ciekawsze, w tym przypadku mamy tendencję spadkową. Drastyczny natomiast wzrost nastąpił w spożyciu cukru w wysoko przetworzonych artykułach spożywczych.

Ale rozmawia się głównie o opodatkowaniu dosładzanych napojów.
Od czegoś trzeba zacząć. Napoje gazowane charakteryzują się jedną z najwyższych zawartości cukru w stosunku do swojej objętości, generując tym samym wysokie ryzyko jego nadmiernego spożycia, a finalnie - otyłości. Otyłość zaś to prosta droga do cukrzycy, powikłań kardiologicznych, nadciśnienia, problemów z nerkami. Nawet nie zdajemy sobie sprawy, jak szeroki wachlarz konsekwencji związany jest z niekontrolowanym jedzeniem cukru, którego organizm nie jest w stanie spalać.

Ta tendencja jest tak silna, że o jej hamowaniu nie można mówić jedynie w kategoriach właściwej edukacji. Oczywiście ta ma duże znaczenie. Edukacja jest skuteczna szczególnie w przypadku dzieci, ale trzeba też znaleźć towarzyszące jej rozwiązania, zwłaszcza w odniesieniu do osób dorosłych. Pamiętajmy, że wiele osób nie czyta chociażby etykiet produktów spożywczych; nie przywiązuje też zbytniej wagi do aktywności fizycznej.