- U 41,1 proc. dzieci w wieku trzech lat występują ubytki próchnicowe, wśród dzieci pięcioletnich – u 76,8 proc., u siedmiolatków odsetek ten wynosi 85,1 proc.
- U dzieci w wieku trzech lat – działania są bardziej nastawione na leczenie niż na profilaktykę - to trzeba zmienić uważa Rada Przejrzystości AOTMiT
- Obecnie nie ma możliwości przeprowadzenia wizyty profilaktycznej w trzecim roku życia dziecka, co stanowi istotną lukę w opiece stomatologicznej na NFZ - twierdzi RP AOTMiT i rekomenduje zmianę tego stanu rzeczy
Zły stan uzębienia u trzyletnich dzieci
Badania epidemiologiczne prowadzone w latach 2016-2019 w ramach Monitoringu Stanu Zdrowia Jamy Ustnej (Ministerstwo Zdrowia) wykazały, iż u 41,1 proc. dzieci w wieku trzech lat występują ubytki próchnicowe, wśród dzieci pięcioletnich – u 76,8 proc., natomiast u dzieci siedmioletnich odsetek ten wynosi 85,1 proc.
U dziecka trzyletniego próchnicą objętych jest średnio 1,85 zęba, u dzieci pięcioletnich zmianami próchnicowymi objętych jest już średnio 4,73 zęba. Z kolei przeprowadzone badania ankietowe w 2017 r. wykazały, iż 52,4 proc. trzyletnich dzieci nie odbyło jeszcze pierwszej wizyty u stomatologa.
Zgodnie z danymi GUS, według stanu z 31 grudnia 2022 r., w Polsce było 375 326 dzieci w wieku trzech lat.
Działania powstrzymujące rozwój próchnicy u dzieci
Badanie Chen 2020 dotyczyło porównania skuteczności 25 proc. roztworu AgNO3, a następnie 5 proc. lakieru NaF z fTCP (funkcjonalny fosforan trójwapniowy), ze skutecznością 25 proc. roztworu AgNO3, a następnie 5 proc. lakieru NaF w zatrzymywaniu próchnicy zębiny u dzieci w wieku trzech lat, przy stosowaniu półrocznym.
Autorzy publikacji uznali, że miejscowe stosowanie 25 proc. roztworu AgNO3, a następnie 5 proc. lakieru NaF z fTCP jest bardziej skuteczne w zatrzymywaniu próchnicy zębiny w zębach mlecznych w porównaniu z zastosowaniem 25 proc. roztworu AgNO3, a następnie innego 5 proc. lakieru NaF bez fTCP.
Nakłady niezbędne do zrealizowania działań profilaktycznych
Odstąpiono od przeprowadzenia analizy ekonomicznej ze względu na zbyt mało danych, aby móc przeprowadzić wiarygodne oszacowania.
Szacowania wpływu na budżet dokonano w trzech wariantach.
Wykorzystano do tego celu dane z KPZ (wariant I), dane z GUS (wariant II), dane GUS i NFZ (wariant III).
Roczne wydatki płatnika publicznego:
- w wariancie I wyniosłyby ok. 15,6 mln zł;
- w wariancie II wyniosłyby w pierwszym roku – ok. 9,6 mln zł, w drugim roku – ok. 8,9 mln zł, w trzecim roku – ok. 8,5 mln zł;
- w wariancie III wyniosłyby w pierwszym roku – ok. 1,0 – 1,7 mln zł, w drugim roku ok. 976 tys. – 1,6 mln zł, w trzecim roku ok. 835 tys. – 1,4 mln zł.
Najbardziej prawdopodobne wyniki wydaje się zostały uzyskane w wariancie III, gdyż wykorzystano tam malejącą strukturę populacyjną trzylatków oraz historyczną realizację świadczeń stomatologicznych dla dzieci w wieku 2 i 4 lat.
Przedstawione oszacowania stanowią jedynie wartości orientacyjne, co należy brać pod uwagę podczas ich interpretacji.
Główne przesłanki decyzji RP AOTMiT
- Wszystkie dzieci powinny otrzymywać standardową profilaktykę stomatologiczną odpowiednią do ich wieku;
- U dzieci w wieku trzech lat – działania są bardziej nastawione na leczenie niż na profilaktykę;
- W wykazie świadczeń gwarantowanych z zakresu leczenia stomatologicznego brakuje świadczenia dla dzieci w trzecim roku życia;
- Oceniana technologia powinna być finansowana ze środków publicznych.
Obecnie nie ma możliwości przeprowadzenia wizyty profilaktycznej w trzecim roku życia dziecka, co stanowi istotną lukę w opiece stomatologicznej. Profilaktyka stomatologiczna (w tym fluorkowa) jest najtańszą i najskuteczniejszą metodą zapobiegającą próchnicy zębów, która wcześnie wykryta i leczona obniża koszty leczenia w późniejszych latach; - Odbywanie regularnych wizyt stomatologicznych w wyznaczonym czasie, utworzenie wzajemnych zobowiązań stanowiłoby mechanizm motywacyjny do przestrzegania zaleceń i zapewnienie przeprowadzania efektywnych działań profilaktycznych;
- Podnoszenie wiedzy dzieci i ich rodziców na temat prawidłowej higieny jamy ustnej oraz prewencji próchnicy.
Rozwój uzębienia człowieka
Rozwój uzębienia człowieka rozpoczyna się w życiu płodowym. Proces wyrzynania się pierwszych zębów mlecznych zaczyna się zwykle między 6. a 12. miesiącem życia. Jako pierwsze wyrzynają się dolne siekacze przyśrodkowe, następnie górne i kolejne zęby. Cały proces kończy się wyrżnięciem kompletu 20 zębów mlecznych w 21 – 31 miesiącu życia.
Proces wyrzynania się zębów stałych odbywa się między 6. a 14. r.ż., później około 18 r.ż. wyrzynają się zęby trzonowe trzecie, tzw. zęby mądrości.
Dzieci w wieku trzech lat mają już pełne uzębienie mleczne, możliwym zatem staje się przeprowadzenie oceny stanu uzębienia pod kątem liczby zębów mlecznych, linii pośrodkowej, sposobu zwierania siekaczy, a także podjęcie pierwszych działań z zakresu ortodoncji.
Powszechna próchnica atakuje już trzyletnie dzieci
Możliwe jest także podjęcie leczenia w przypadku stwierdzenia występowania próchnicy.
Stadia rozwoju próchnicy w zębach dziecięcych są takie same jak w uzębieniu osób dorosłych.
W zależności od stopnia zaawansowania choroby wyróżnia się próchnicę początkową, powierzchowną, średnią oraz głęboką.
U dzieci do trzeciego roku życia proces rozwoju próchnicy może przybrać dość szybki przebieg, dlatego też wyodrębniono jednostkę chorobową – zwaną w polskim piśmiennictwie próchnicą wczesnego okresu dzieciństwa (ang. Early Childhood Caries - ECC) – charakteryzującą się obecnością jednego lub więcej zębów mlecznych objętych próchnicą, zęba usuniętego z powodu próchnicy lub zęba wypełnionego u dziecka poniżej szóstego roku życia.
W przypadku, gdy u dziecka w wieku trzech lat dochodzi do czterech lub więcej przypadków próchnicy, wypełnienia lub usunięcia zęba z powodu próchnicy mówi się o ostrej postaci wczesnej próchnicy u dzieci.
Konsekwencją występowania próchnicy zębów mlecznych jest zwiększone ryzyko rozwoju próchnicy zębów stałych. Próchnica uważna jest za chorobę społeczną, stanowi powszechny problem zdrowotny związany ze zdrowiem jamy ustnej, dotyczy osób w każdym wieku i może prowadzić do wielu krótko- i długofalowych następstw.
Komentarze