- W Polsce obserwowany jest jeden z najwyższych w świecie i w Europie wskaźników próchnicy u dzieci i młodzieży, dotyczy to również próchnicy wczesnego dzieciństwa
- Konieczność odbycia wizyty adaptacyjnych przez dzieci wynika z dentofobii, która jest ciężką postacią lęku dentystycznego. Paniczną obawę przez dentystą zgłasza nawet 20 proc. kilkulatków
- W opinii ekspertów zasadne jest wprowadzenie wizyty adaptacyjnej w trzecim i w czwartym roku życia dziecka jako świadczenia realizowanego w ramach NFZ
Skala dentofobii. Dowody naukowe
Lęk dentystyczny w 51 proc. przypadków ma początek w dzieciństwie. Badania pokazały, że mniej niż połowa dzieci określa swój lęk stomatologiczny jako niski lub umiarkowany, natomiast jako wysoki – 10 - 20 proc.
Istnieje wiele publikacji opisujących dentofobię, zwaną również „lękiem dentystycznym”, w których wskazuje się na problem występowania tego zjawiska wśród dzieci oraz jego wpływ na postawy prozdrowotne dotyczące profilaktyki stomatologicznej.
Według opinii ekspertów z dziedziny psychologii wynika, że dziecko w wieku trzech lat „jest mniej egocentryczne i lubi przypodobać się dorosłym, ma bardzo aktywną wyobraźnię i lubi opowieści, więc zazwyczaj można się z nimi komunikować i przekonywać”.
W przypadku dziecka w wieku 4 lat wskazuje się, że „dzieci słuchają z zainteresowaniem i dobrze reagują na polecenia werbalne. Wykazują żywiołowe reakcje i mogą być bardzo rozmowne, ale też skore do wyolbrzymiania. Dzieci w tym wieku dobrze współpracują w małych grupach”.
Według danych GUS z porad stomatologicznych (w 2009 r.) skorzystało 27,4 proc. dzieci w wieku 2-4 lat.
Czynniki wywołujące lęk przed leczeniem dentystycznym
Konieczność odbycia wizyty adaptacyjnych przez dzieci wynika z dentofobii, która jest ciężką postacią lęku dentystycznego.
Czynniki wywołujące lęk dentystyczny/dentofobię u dzieci, to:
- strach przed bólem lub jego oczekiwaniem,
- strach przed nieznanym,
- strach przed utratą kontroli,
- niemożność zaufania personelowi medycznemu,
- strach przed ingerencją w strefę intymną pacjenta.
Konieczność wprowadzenia wizyty adaptacyjnej
W opinii ekspertów zasadne jest wydzielenie świadczenia „Wizyta adaptacyjna dziecka w trzecim i czwartym roku życia” jako świadczenia gwarantowanego.
Adaptacja pacjenta ma na celu zapoznanie małego dziecka z gabinetem, sprzętem stomatologicznym a także z samym lekarzem i jest elementem każdego profilaktycznego świadczenia stomatologicznego, niezależnie od tego czy dziecko jest na wizycie po raz pierwszy czy kolejny.
Wizyta adaptacyjna stanowi składową świadczeń profilaktycznych dla dzieci w wieku 12 miesięcy, 2, 4 i 5 lat. Wizyta adaptacyjna przysługuje podczas pierwszej wizyty dziecka (jeżeli nie wykorzystało świadczenia wcześniej).
W tym przypadku chodzi o wyodrębnienie świadczenia adaptacyjnego jako wizytę dla dzieci w wieku 3 i 4 lat.
Szacowanie kosztów realizacji świadczenia
Brak jest możliwości oceny ekonomicznej na podstawie Evidence Based Medicine.
Z danych analitycznych wynika, że problem może być przeszacowany. Jednakże zgodnie z obecnym poziomem wiedzy (na podstawie danych NFZ) ocenia się, że populacja dziecięca w wieku trzech lat to 420 tys. dzieci i przy dostępności do świadczenia dla 40 proc. populacji - koszt świadczenia dla tej populacji wynosiłby 3 mln zł rocznie. Przy czym brak jest dokładnych danych dotyczących korzystania ze świadczeń przez czterolatków.
Dla wariantu najbardziej optymalnego, gdzie wizyta adaptacyjna byłaby wyodrębniona dla dzieci w wieku 1, 2, 3, 4 lat, a odsetek korzystających ze świadczenia utrzymałby się na poziomie ok. 27 proc. (do 17 roku życia) należy się zmierzyć z kosztami świadczenia na poziomie około 3 mln zł w kolejnych trzech latach realizacji świadczenia.
Na podstawie wariantu najbardziej optymalnego (sporządzonego na podstawie danych GUS i NFZ) wydatki płatnika oscylowałyby na poziomie 130 tys. zł (I rok) 120 tys. zł (II rok) i 105 tys. zł (III rok). Podkreśla się jednak, że wprowadzenie świadczenia mogłoby doprowadzić do zwiększenia populacji w przypadku zwiększenia świadomości zdrowotnej potencjalnych beneficjentów świadczenia.
Argumenty za wprowadzeniem wizyt adaptacyjnych u dentysty
W Polsce obserwowany jest jeden z najwyższych w świecie i w Europie wskaźników próchnicy u dzieci i młodzieży, dotyczy to również próchnicy wczesnego dzieciństwa. Według ekspertów u około połowy populacji dzieci zęby mleczne dotknięte są już próchnicą często powikłaną zapaleniem miazgi, jej martwicą i ropniami okołozębowymi.
Lęk dentystyczny (dentofobia) w 51 proc. przypadków ma początek w dzieciństwie. Badania pokazały, że jako wysoki określa swój lęk stomatologiczny 10-20 proc. dzieci, a mniej niż połowa jako niski lub umiarkowany.
Złożony przebieg wizyty adaptacyjnej
Wizyta adaptacyjna powinna mieć dobrze opisane etapy. Dentyści pracujący z dziećmi muszą stosować różne podejścia i metody zależnie od typu osobowości dziecka oraz aktualnego poziomu rozwoju, które osiągnęło dziecko (pamiętając o uwzględnieniu dużej zmienności osobniczej).
Wizyta adaptacyjna, jako wyodrębnione świadczenie zdrowotne, powinna wskazywać treści istotne dla przeprowadzenia edukacji opiekunów (dotyczy zwłaszcza rodziców dzieci trzyletnich).
W Polsce obserwowany jest jeden z najwyższych w świecie i w Europie wskaźników próchnicy u dzieci i młodzieży, dotyczy to również próchnicy wczesnego dzieciństwa.
Według ekspertów u około połowy populacji dzieci zęby mleczne dotknięte są już próchnicą często powikłaną zapaleniem miazgi, jej martwicą i ropniami okołozębowymi, czego efektem są wizyty stomatologiczne kojarzone z sytuacją trudną i dyskomfortem.
Komentarze