• Naukowcy z Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego zostali tegorocznymi laureatami Ig Nobla - nagrody "z przymrużeniem oka" przyznawanej za prace zabawne, w ocenie jury konkursu 
  • Polscy badacze dowiedli, że jedzenie lodów może być skuteczną metodą zapobiegania powikłaniom leczenia onkologicznego w obrębie jamy ustnej
  • Niemal wszyscy chorzy z nowotworami głowy i szyi, którzy przechodzą radioterapię mają poważne problemy z zębami i dziąsłami, jednym z nich jest zapalenie błony śluzowej jamy ustnej

Pacjenci onkologiczni. Duży problem ze złym stanem jamy ustnej

Pacjenci leczeni onkologicznie mają bardzo często powikłania w obrębie jamy ustnej.  Lista chorób zębów i dziąseł z jakimi pojawiają się w gabinetach stomatologicznych jest bardzo długa. 

Problemy te ma 40 proc. pacjentów, podczas  chemioterapii i niemal wszyscy chorzy, którzy przechodzą radioterpię nowotworów głowy i szyi. Osoby te  mogą mieć trudności podczas jedzenia, przeżuwania i połykania, a nawet mówienia. Bywa że po kilku miesiącach terapii onkologicznej kilka zębów trzeba usunąć, a kolejnych kilka nadaje się do leczenia kanałowego.

W skrajnych przypadkach, efekty uboczne w jamie ustnej są na tyle duże, że leczenie onkologiczne musi zostać przerwane.

Błona śluzowa jamy ustnej. Dewastujący wpływ leczenia onkologicznego

Jednym z problemów, z którym pacjenci onkologiczni trafiają do dentysty jest  zapalenie błony śluzowej jamy ustnej (oral mucositis). Agresywne leczenie prowadzi do zniszczenia komórek nabłonkowych wyściełających przewód pokarmowy, a to wystawia uszkodzone tkanki na niebezpieczeństwo infekcji, jak podaje PAP.

W jamie ustnej, na dziąsłach i/lub języku powstają owrzodzenia, zmniejsza się wydzielanie śliny i mogą występować trudności z połykaniem. W skrajnych przypadkach - zwłaszcza w połączeniu z nudnościami i wymiotami powszechnymi przy chemioterapii i radioterapii - jedzenie jest prawie niemożliwe.

Typowym środkiem zapobiegawczym jest krioterapia - zwykle ssanie wiórków lodowych. Ale pacjenci niechętnie  stosują krioterapię lodową z powodu nieprzyjemnego zimna, jakie odczuwają. Metoda ta może być skuteczniejsza jeśli  wiórki zostaną zastąpione lodami, zwłaszcza gdy pacjentem jest dziecko.

Zimno hamuje zapalenie błony śluzowej. Potwierdzone działanie lodów, w polskich badaniach

Nie było dotąd żadnych badań na ten temat - lukę wypełnili Polacy, opracowując dane dotyczące 74 osób w wieku średnio 58 lat, które przeszły przeszczep komórek macierzystych w ramach terapii przeciwnowotworowej. Tylko 28,85 proc. pacjentów, którzy poddali się krioterapii z lodami, rozwinęło zapalenie błony śluzowej jamy ustnej, w porównaniu do 59 proc. tych, którzy nie otrzymali krioterapii. Jak z tego wynika, spożywanie lodów jest dobrym środkiem zapobiegawczym w rozwoju zapalenia błony śluzowej jamy ustnej u chorych na nowotwory. 

Za zdobycie dowodu, że pacjenci onkologiczni poddawani radio- i chemioterapii wykazywali mniej szkodliwych skutków ubocznych, jeśli podawano im lody, polski zespół Marcin Jasiński, Martyna Maciejewska, Anna Brodziak, Michał Górka, Kamila Skwierawska, prof. Wiesław Jędrzejczak, Agnieszka Tomaszewska, Grzegorz Basak oraz Emilian Snarski z Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, otrzymał Ig Nobla w dziedzinie medycyny. 

Ig Nobel za odkrycie naukowe, które rozśmiesza. Potem skłania do myślenia

Nagrody Ig Nobla  to humorystyczne odpowiedniki Nagród Nobla, przyznawane za osobliwe prace naukowe, które "najpierw śmieszą, a potem skłaniają do myślenia" i za odkrycia, które "nie mogą lub nie powinny być powtarzane".

Lista 10 nagrodzonych prac została ogłoszona w nocy z czwartku na piątek czasu polskiego. Wydarzenie zorganizował magazyn "Annals of Improbable Research". Już po raz trzeci z powodu pandemii uroczystość wręczenia nagród miała charakter wcześniej nagranej telekonferencji. Nagrody, w tym praktycznie bezwartościowy banknot o nominale 10 bilionów dolarów Zimbabwe, wręczali laureaci prawdziwej Nagrody Nobla, m.in Frances Arnold (Nobel z chemii w 2018 r.), Rich Roberts (Nobel z medycyny i fizjologii w 1993 r.) czy Donna Strickland (Nobel z fizyki w 2018 r.).