Problem decyzyjny
Zdjęcie pantomograficzne jest standardową procedurą współczesnej diagnostyki stomatologicznej, a zalecane jest zwłaszcza w przypadkach wymagających rehabilitacji protetycznej. Wykonanie zdjęcia pantomograficznego może wykazać np. konieczność usunięcia obecnych u pacjenta zębów.

Alternatywne do pantomogramu technologie to zdjęcia wewnątrzustne (refundowane dwa pojedyncze zdjęcia rocznie) oraz tomografia komputerowa wiązki stożkowej (droższa i nierefundowana).

Dowody naukowe
Nie odnaleziono publikacji spełniających wnioskowane kryteria realizacji świadczenia. W trakcie prac analitycznych odstąpiono od przeprowadzenia analizy klinicznej w zakresie skuteczności i bezpieczeństwa.

Wytyczne ADA/USHH5 2012 zalecają badanie radiologiczne w celu oceny możliwości zastosowania protez zębowych u osób bezzębnych, a także ustalenia planu leczenia implantologicznego, a jednym z wykorzystywanych badań może być pantomogram.

U osób z uzębieniem pełnym lub częściowym ocenę radiologiczną całej jamy ustnej stosuje się w przypadkach uogólnionej choroby jamy ustnej lub przed rozległym leczeniem stomatologicznym. Wytyczne wskazują równocześnie, iż diagnostykę radiologiczną zleca się w sytuacjach, gdy wynik badania wpłynie na sposób postępowania. Zalecenia mogą nie mieć jednak zastosowania dla każdego pacjenta, a ich stosowanie należy poprzedzić badaniem klinicznym i wywiadem.

Wytyczne Komisji Europejskiej z 2004 r. dotyczące ochrony radiologicznej wskazują, że w przypadku nowego dorosłego pacjenta z uzębieniem wybór rodzaju radiografii powinien opierać się na wywiadzie, badaniu klinicznym i indywidualnych wskazaniach. W przypadku pacjentów bezzębnych nie jest uzasadnione wykonywanie zdjęć radiologicznych, z wyjątkiem pacjentów przed leczeniem implantoprotetycznym lub z objawami klinicznymi (oceniona siła zaleceń: 8).

Eksperci kliniczni uważają, że pantomogram jest technologią odpowiednią we wnioskowanym wskazaniu. Wskazują również, że u pacjentów po chirurgicznym leczeniu nowotworów w obrębie twarzoczaszki, kwalifikowanych do leczenia protetycznego, zasadnym jest, aby zdjęcie pantomograficzne wykonywać częściej niż raz na 5 lat, w zależności od potrzeb diagnostyczno-terapeutycznych.

Problem ekonomiczny
Odstąpiono od przeprowadzenia formalnej analizy ekonomicznej, ponieważ wymagałaby przyjęcia szeregu niepewnych założeń. Prognozowany wpływ na budżet płatnika może być wysoki i będzie stanowił znaczący odsetek wydatków na leczenie stomatologiczne.

Główne argumenty decyzji
Refundacja zdjęcia pantomograficznego u pacjentów rozpoczynających leczenie protetyczne jest zasadna, ale ze wskazań klinicznych (niezasadna u większości pacjentów bezzębnych). Cezura 5 lat nie znajduje uzasadnienia w danych naukowych i praktyce klinicznej. Podkreślić również należy, że technologia nie jest konieczna w każdym przypadku leczenia protetycznego i każdorazowo powinien o niej decydować lekarz.

Rozważyć należy wtedy również możliwość wykorzystania zdjęcia wielokrotnie, np. poprzez udostępnienie zdjęcia cyfrowego w systemie informatycznym, na zasadach elektronicznej dokumentacji medycznej. Świadczenie powinno być fragmentem całościowego podejścia do finansowania opieki stomatologicznej. Pantomogram powinien być rozliczany w zryczałtowanym koszcie leczenia protetycznego.