• Skierowanie lub zlecenie nie jest potrzebne do wykonania stomatologicznych zdjęć wewnątrzustnych wykonywanych za pomocą aparatów rentgenowskich służących wyłącznie do tego celu
  • Przekazywanie i archiwizowanie cyfrowych obrazów radiologicznych, stanowiących część dokumentacji medycznej (w tym w ramach teleradiologii) powinno odbywać się w standardzie DICOM, spełniającym co najmniej wymagania normy PN-EN ISO 12052. Wymóg ten nie dotyczy stomatologicznych badań wewnątrzustnych
  • Ograniczenie w stosowaniu jezdnego i przenośnego sprzętu radiologicznego nie dotyczy jezdnego sprzętu radiologicznego stosowanego wyłącznie do zdjęć wewnątrzustnych 

Warunki stosowania promieniowania jonizującego w stomatologii

W Dzienniku Ustaw z 30 stycznia 2023 r. Poz. 195 ukazało się rozporządzenie ministra zdrowia z 11 stycznia 2023 r. w sprawie warunków bezpiecznego stosowania promieniowania jonizującego dla wszystkich rodzajów ekspozycji medycznej.

W dokumencie wiele miejsca poświęcono stomatologii. Wybraliśmy wątki, które dotyczą tej dziedziny medycyny.

  • Skierowanie lub zlecenie nie jest potrzebne do wykonania stomatologicznych zdjęć wewnątrzustnych wykonywanych za pomocą aparatów rentgenowskich służących wyłącznie do tego celu
  • Jeżeli obrazy radiologiczne, stanowiące część dokumentacji medycznej zostały zapisane w postaci cyfrowej, to ich przekazywanie i archiwizowanie (w tym w ramach teleradiologii) odbywa się w standardzie DICOM (Digital Imaging and Communications in Medicine), spełniającym co najmniej wymagania normy PN-EN ISO 12052. Wymóg ten nie dotyczy stomatologicznych badań wewnątrzustnych.
  • Podczas wykonywania medycznych procedur radiologicznych z zakresu stomatologii wewnątrzustnej należy:
    1) stosować napięcie w przedziale 60–70 kV;
    2) stosować kolimację prostokątną wraz z układem trzymającym rejestrator obrazu, jeżeli jest to możliwe; przy stosowaniu kolimacji okrągłej nie przekraczać średnicy wiązki 60 mm;
    3) przy analogowej rejestracji obrazów postępować zgodnie z aktualnym poziomem wiedzy i praktyki, w szczególności stosować błony o czułości E lub F według klasyfikacji określonej w normie PN-EN ISO 3665. Dziennik Ustaw – 4 – Poz. 195;
  • Podczas wykonywania medycznych procedur radiologicznych z zakresu pantomografii, cefalometrii i tomografii stomatologicznej należy:
    1) przy analogowej rejestracji obrazów stosować układ błona – folia wzmacniająca o czułości 400;
    2) rozmiar napromienionego pola ograniczyć do rozmiaru nieprzekraczającego rozmiaru błony lub rejestratora obrazu;
    3) w przypadku badań z zakresu cefalometrii lub tomografii stomatologicznej – ograniczać pole badane do obszaru istotnego klinicznie.

Szczegółowe wymogi wykonywania zdjęć w stomatologii

  • Przy wykonywaniu medycznych procedur radiologicznych z zakresu
    - stomatologii wewnątrzustnej;
    - pantomografii;
    - cefalometrii;
    - tomografii stomatologicznej
    oprócz wymienionych już zasad stosować także należy generalne zalecenia, które mówią, że wykonując medyczne procedury radiologiczne z zakresu rentgenodiagnostyki:
    1) stosuje się wyłącznie aparaturę rentgenodiagnostyczną wyposażoną w co najmniej sześciopulsowe zasilacze,
    z zastrzeżeniem wyjątków określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 46 ustawy z dnia 29 listopada 2000 r. – Prawo atomowe;
    2) ogranicza się liczbę projekcji, czas ekspozycji oraz rozmiary wiązki promieniowania jonizującego padającej na ciało pacjenta do wartości niezbędnych dla uzyskania żądanej informacji diagnostycznej;
    3) stosuje się osłony osobiste chroniące przed promieniowaniem jonizującym części ciała i narządy pacjenta niebędące przedmiotem badania, w szczególności znajdujące się w obrębie wiązki pierwotnej tego promieniowania, a w przypadku wykonywania procedur radiologicznych z zakresu stomatologii – osłony osobiste chroniące w szczególności tarczycę, jeżeli nie umniejsza to diagnostycznych wartości wyniku badania;
    4) stosuje się fizyczne parametry pracy aparatu rentgenowskiego i wyposażenie do akwizycji i prezentacji obrazu zmniejszające do minimum narażenie na  promieniowanie jonizujące przy jednoczesnym zapewnieniu uzyskania obrazu o wartości diagnostycznej;
    5) przy analogowej rejestracji obrazów, z wyłączeniem stomatologicznych badań wewnątrzustnych, stosuje się wyłącznie automatyczną obróbkę fotochemiczną podlegającą procesowi optymalizacji;
    6) w dokumentacji medycznej pacjenta zapisuje się fizyczne parametry ekspozycji w sposób umożliwiający odtworzenie warunków badania i dawki, którą otrzymał pacjent, z wyłączeniem stomatologicznych zdjęć wewnątrzustnych, gdzie jest wymagane zapisanie informacji o wykonaniu badania;
    7) podczas wykonywania medycznych procedur radiologicznych z zakresu mammografii ogranicza się do niezbędnego minimum stosowanie geometrycznego powiększenia obrazu;
    8) ogranicza się stosowanie jezdnego i przenośnego sprzętu radiologicznego wyłącznie do przypadków, gdy przybycie pacjenta do stacjonarnego urządzenia radiologicznego jest przeciwwskazane ze względów medycznych; ograniczenie to nie dotyczy jezdnego sprzętu radiologicznego stosowanego wyłącznie do zdjęć wewnątrzustnych.

Stanowisko opisowe w stomatologii

  • W przypadku stomatologii stanowiska opisowe muszą spełnić wymagania
    1) co najmniej jeden monitor opisowy, jeżeli obrazy są zapisywane w kolorze - monitor powinien wyświetlać obrazy w kolorze;
    2) minimalna rozdzielczość obszaru wyświetlania: 1024 × 1024 piksele; Dziennik Ustaw – 11 – Poz. 195;
    3) dopasowanie do funkcji krzywej szarości DICOM GSDF;
    4) wyposażenie w oprogramowanie w standardzie DICOM dedykowane do zakresu klinicznego ocenianych obrazów;
    Uwaga. Wymagania te nie dotyczą stomatologicznych zdjęć wewnątrzustnych.