Procedura czasowego zaprzestania działalności podmiotu leczniczego uregulowana została w ustawie z 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej (Dz. U. z 2020 r. poz. 295 z późn. zm.).

Zgodnie z przepisem art. 34 ust. 1 tej ustawy podmiot leczniczy wykonujący działalność leczniczą w rodzaju stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne może, w zakresie świadczeń zdrowotnych finansowanych ze środków publicznych, na okres nieprzekraczający 6 miesięcy, zaprzestać działalności leczniczej całkowicie lub częściowo, w zakresie jednej lub więcej jednostek lub komórek organizacyjnych zakładu leczniczego tego podmiotu związanych bezpośrednio z udzielaniem tych świadczeń.

Czasowe zaprzestanie działalności podmiotu leczniczego wymaga zgody wojewody. Decyzja podjęta być musi w ciągu 30 dni od dnia złożenia wniosku. Wojewoda, przed wyrażeniem zgody, zasięga opinii dyrektora OW NFZ.

Art. 34 ust. 8 ustawy z 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej przewiduje również sytuacje, w których zaprzestanie działalności:
- spowodowane jest siłą wyższą;
- wynika z decyzji podjętej na podstawie odrębnych przepisów.

Kierownik podmiotu leczniczego zobowiązany jest poinformować wojewodę o czasowym całkowitym lub częściowym zaprzestaniu działalności spowodowanym siłą wyższą, w ciągu trzech dni roboczych od dnia zaistnienia okoliczności powodujących jej zaprzestanie.

Zgodnie z poglądami doktryny i orzecznictwem „siła wyższa” to ogólne określenie przyczyny sprawczej zdarzenia o charakterze przypadkowym lub naturalnym (żywiołowym), nie do uniknięcia, takiego, nad którym człowiek nie panuje, a więc zdarzenie, które musi mieć charakter zewnętrzny, a jego źródło musi znajdować się poza działalnością podmiotu leczniczego.

Uwaga jednak: problemy kadrowe podmiotu leczniczego, korzystanie z uprawnień pracowniczych (takich jak wypowiedzenie umowy, zwolnienie lekarskie itp.), problemy natury organizacyjno-prawnej, awaria sprzętu medycznego czy trudności ze znalezieniem kadry do pracy, nie mogą być potraktowane jako siła wyższa.

Wystąpienie określonego stanu chorobowego (także nowej choroby zakaźnej) nie można uznać za wystąpienie siły wyższej uzasadniającej czasowe (całkowite lub częściowe) zaprzestanie prowadzenia przez podmiot działalności leczniczej.

Przypomnieć w tym miejscu należy, że głównym zadaniem podmiotów leczniczych jest podejmowanie działań na rzecz poprawy i ochrony stanu zdrowia ludności poprzez zorganizowanie i prowadzenie działalności leczniczej w taki sposób, by zapewnić właściwą dostępność i jakość udzielanych świadczeń i to również w okresie stanu zagrożenia epidemicznego czy stanu epidemii.