• Jest projekt rozporządzenia, określający wymagania bezpiecznego stosowania promieniowania jonizującego z uwzględnieniem specyfiki występującej m.in. w: stomatologii wewnątrzustnej, pantomografii, cefalometrii, tomografii stomatologicznej
  • Z ograniczeń stosowania jezdnego lub przenośnego sprzętu radiologicznego nadal pozostanie wyłączona aparatura do zdjęć wewnątrzustnych
  • W zakresie stomatologii zachowano dotychczasowe wymagania dotyczące m.in. zakresu napięcia, określonej czułości błon, stosowania osłon osobistych
  • Podano zasady, których należy przestrzegać podczas wykonywania medycznych procedur radiologicznych z zakresu rentgenodiagnostyki 

Jest projekt rozporządzenia ministra zdrowia w sprawie warunków bezpiecznego stosowania promieniowania jonizującego dla wszystkich rodzajów ekspozycji medycznej. Przepisy mają porządkować część zagadnień dotychczas uregulowanych w rozporządzeniu ministra zdrowia z 18 lutego 2011 r. (Dz. U. z 2017 r. poz. 884). 

Wiadomo, że projekt  rozporządzenia reguluje podstawowe wymagania i zasady stosowania promieniowania jonizującego dla wszystkich dziedzin medycyny, w których jest ono stosowane m.in. rentgenodiagnostyce.

Będą kolejne przepisy

Na wstępie Ministerstwo Zdrowia zastrzega, że wszystkich istotnych kwestii dokument ten nie określa, część zasad będzie podanych w odrębnych rozporządzeniach. Pojawią się zatem kolejne (interesujące stomatologów) rozporządzenia dotyczące m.in.:

  • szkoleń w dziedzinie ochrony radiologicznej pacjenta;
  • audytów klinicznych wewnętrznych oraz audytów klinicznych zewnętrznych;
  • szczególnych zasad dotyczących ekspozycji na promieniowanie jonizujące w diagnostyce i terapii dzieci, kobiet w wieku rozrodczym, kobiet w ciąży i kobiet karmiących piersią;
  • poziomów referencyjnych dla badań diagnostycznych z zastosowaniem promieniowania jonizującego;
  • zakresu oraz częstotliwości wykonywania testów eksploatacyjnych, testów specjalistycznych i testów podstawowych.

Kwestia skierowań na badania 

Tak jak dotychczas, podstawą wykonania badania diagnostycznego, zabiegu lub leczenia z zastosowaniem promieniowania jonizującego będzie pisemne skierowanie lub zlecenie. 

Wymieniono obligatoryjne elementy takiego skierowania:

  • cel i uzasadnienie badania,
  • wstępne rozpoznanie kliniczne,
  • informacje istotne dla przeprowadzenia medycznej procedury radiologicznej.

Standardy i procedury w stomatologii 

Standardem przekazywania i archiwizowania obrazów radiologicznych, zapisywanych w postaci cyfrowej, jest standard DICOM (Digital Imaging and Communication in Medicine),

W zakresie rentgenodiagnostyki projekt formułuje katalog szczegółowych wymagań, z których wyodrębniono zestaw wspólny dla procedur rentgenodiagnostycznych oraz wymagania adresowane tylko do konkretnych rodzajów procedur radiologicznych (tomografia komputerowa, stomatologia).

Projekt rozporządzenia określa wymagania bezpiecznego stosowania promieniowania jonizującego z uwzględnieniem specyfiki występującej m.in. w stomatologii wewnątrzustnej, pantomografii, cefalometrii, tomografii stomatologicznej.

Wśród wymagań ogólnych z zakresu rentgenodiagnostyki określono warunki:

  • ograniczenia liczby projekcji,
  • czasu ekspozycji.
  • rozmiarów wiązki promieniowania jonizującego,
  • stosowania osłon osobistych na części ciała i narządy niebędące przedmiotem badania,
  • stosowania materiałów,
  • dotyczące fizycznych parametrów aparatu rentgenowskiego.

Utrzymano istniejące ograniczenie stosowania jezdnego lub przenośnego sprzętu radiologicznego. Taki sprzęt może być używany tylko w przypadkach uzasadnionych klinicznie i zdjęć wewnątrzustnych.

W przypadku tomografii komputerowej przewidziano szczegółowe wymagania dotyczące sposobu realizacji procedury w zależności od zastosowanej techniki (spiralnej lub stacjonarnej).

W zakresie stomatologii zachowano dotychczasowe wymagania dotyczące:

  • zakresu napięcia,
  • preferowania stosowania kolimacji prostokątnej,
  • określonej czułości błon (z odniesieniem do klasyfikacji określonej w normie PN-EN ISO 3665),
  • stosowania osłon osobistych, w szczególności na tarczycę.

Dla pozostałych procedur stomatologicznych (pantomografia, cefalometria, tomografia stomatologiczna), zgodnie z dotychczasowymi rozwiązaniami, określono również wymagania dotyczące:

  • czułości układu błona-folia wzmacniająca (wymagana czułość - 400),
  • ograniczeń rozmiaru napromienionego pola,
  • stosowania osłon indywidualnych.

Proponuje się aby rozporządzenie weszło w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia.

Ważne wątki projektu rozporządzenia dotyczące stomatologii 

§ 5. 1. Podczas wykonywania medycznych procedur radiologicznych z zakresu rentgenodiagnostyki przestrzega się następujących zasad postępowania:

1) stosuje się wyłącznie aparaturę rentgenodiagnostyczną wyposażoną w co najmniej sześciopulsowe zasilacze, z zastrzeżeniem wyjątków określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 46 ustawy z dnia 29 listopada 2000 r. – Prawo atomowe;

2) ogranicza się liczbę projekcji, czas ekspozycji oraz rozmiary wiązki promieniowania jonizującego padającej na ciało pacjenta do wartości niezbędnych dla uzyskania żądanej informacji diagnostycznej;

3) stosuje się osłony osobiste chroniące przed promieniowaniem jonizującym części ciała i narządy pacjenta niebędące przedmiotem badania, w szczególności znajdujące się w obrębie wiązki pierwotnej tego promieniowania, jeżeli nie umniejsza to diagnostycznych wartości wyniku badania;

w przypadku wykonywania procedur z zakresu stomatologii stosuje się osłony osobiste chroniące w szczególności tarczycę;

4) stosuje się materiały, fizyczne parametry pracy aparatu rentgenowskiego i wyposażenie do akwizycji i prezentacji obrazu zmniejszające do minimum narażenie na promieniowanie jonizujące przy jednoczesnym zapewnieniu uzyskania obrazu o wartości diagnostycznej;

5) przy analogowej rejestracji obrazów stosuje się wyłącznie automatyczną obróbkę fotochemiczną podlegającą procesowi optymalizacji,

z wyłączeniem stomatologicznych badań wewnątrzustnych;

6) w dokumentacji medycznej pacjenta zapisuje się fizyczne parametry ekspozycji w sposób umożliwiający odtworzenie warunków badania i dawki, którą otrzymał pacjent,

z wyłączeniem stomatologicznych zdjęć wewnątrzustnych, gdzie wymagane jest zapisanie informacji o wykonaniu badania;

 8) ogranicza się stosowanie jezdnego i przenośnego sprzętu radiologicznego wyłącznie do przypadków, gdy przybycie pacjenta do stacjonarnego urządzenia radiologicznego jest przeciwwskazane ze względów medycznych;

ograniczenie to nie dotyczy jezdnego sprzętu radiologicznego stosowanego wyłącznie do zdjęć wewnątrzustnych.

 2. Podczas wykonywania medycznych procedur radiologicznych z zakresu tomografii komputerowej, poza wymaganiami określonymi wyżej należy:

1) w technice spiralnej rekonstruować obraz warstw pośrednich z istniejących danych zamiast wykonywania dodatkowych obrazów;

2) w technice spiralnej zapewnić, aby stosunek skoku spirali do szerokości wiązki był nie mniejszy od jedności;

3) w technice stacjonarnej zapewnić, aby przesunięcie stołu między kolejnymi skanami było nie mniejsze niż szerokość kolimowanej wiązki.

3. Podczas wykonywania medycznych procedur radiologicznych z zakresu stomatologii wewnątrzustnej, poza wymaganiami określonymi w ust. 1, należy:
1) stosować napięcie w przedziale 60–70 kV;
2) jeżeli jest to możliwe, stosować kolimację prostokątną wraz z układem trzymającym rejestrator obrazu; przy stosowaniu kolimacji okrągłej nie przekraczać średnicy wiązki 60 mm;
3) przy analogowej rejestracji obrazów stosować błony o czułości E lub F według klasyfikacji określonej w normie PN-EN ISO 3665.

 

4. Podczas wykonywania medycznych procedur radiologicznych z zakresu pantomografii, cefalometrii i tomografii stomatologicznej, poza wymaganiami określonymi w ust. 1, należy:
1) przy analogowej rejestracji obrazów stosować układ błona-folia wzmacniająca o czułości 400;
2) rozmiar napromienionego pola ograniczyć do rozmiaru nieprzekraczającego rozmiaru błony lub rejestratora obrazu;
3) w przypadku badań z zakresu cefalometrii lub tomografii stomatologicznej ograniczać pole badane do obszaru istotnego klinicznie.

Projekt rozporządzenia z uzasadnieniem  

Wymagania dotyczące opisu i przeglądu obrazów radiologicznych rejestrowanych w postaci cyfrowej