• ZUS przyznał stomatologowi emeryturę, odmówił jednak przyznania prawa do rekompensaty z tytułu pracy w szczególnych warunkach
  • O zakwalifikowaniu pracy na danym stanowisku do wykonywanej w szczególnych warunkach decyduje nie tyle nazwa stanowiska, co rzeczywisty charakter tej pracy
  • Sąd uznał, że: - lekarz dentysta pracował ponad 15 lat w szczególnych warunkach, - nie nabył prawa do emerytury pomostowej, - nie pobierał emerytury wcześniejszej z tytułu wykonywania pracy w warunkach szczególnych. Jeśli tak, to przysługuje mu rekompensata do emerytury od daty jej przyznania 

ZUS przyznał stomatologowi emeryturę, odmówił jednak przyznania prawa do rekompensaty z tytułu pracy w szczególnych warunkach (emeryt nie przedłożył żadnego świadectw dokumentujących ten fakt).

Dentysta wniósł do sądu odwołanie od niekorzystnej decyzji ZUS, domagając się przyznania rekompensaty z tytułu pracy w szczególnych warunkach - z racji wykonywania pracy jako stomatolog (chodziło o okres od 1 czerwca 1982 r. do 31 grudnia 2000 r., a więc 17 i pół roku).

Ze świadectw pracy wynika, że mężczyzna pracował:

  • od 01.06.1982 r. do 31.12.1982 r. jako młodszy asystent,
  • od 01.01.1983 r. do 31.12.1998 r. na stanowisku lekarz dentysta -asystent,
  • od 01.01.1999 r. do 31.12.2000 r. na stanowisku lekarz dentysta - asystent.

Dentysta od początku pracy zawodowej wykonywał pracę lekarza stomatologa w tym samym miejscu, w tej samej lokalizacji – w gabinecie stomatologicznym tylko placówka ta podlegała organizacyjnie różnym podmiotom.

Mężczyzna pracę tę wykonywał stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Kiedy przysługuje rekompensata (przepisy)

Zgodnie z art. 21 ust. 1 ustawy z 19.12.2008r. o emeryturach pomostowych (Dz. U. z 2017 roku, poz. 664), rekompensata przysługuje ubezpieczonemu, jeżeli ma okres pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, wynoszący co najmniej 15 lat.

Na podstawie definicji z art. 2 pkt. 5 cyt. ustawy o emeryturach pomostowych rekompensata jest odszkodowaniem za utratę możliwości nabycia prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze dla osób, które nie nabędą prawa do emerytury pomostowej.

Jednocześnie ust. 2 art. 21 stanowi, iż rekompensata nie przysługuje osobie, która nabyła prawo do emerytury na podstawie przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Pracami w szczególnych warunkach – w rozumieniu art. 32 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 roku o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych są prace wyszczególnione w wykazach A i B stanowiących załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983 roku w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. z 1983 roku Nr 8, poz. 43 z późn. zm.).

Warunki przyznania rekompensaty 

W celu ustalenia prawa do rekompensaty - konieczne są: 

  • wykazanie określonego charakteru pracy ubezpieczonego pracownika, wykonywanej w szczególnych warunkach w rozumieniu art. 32 ustawy o ustawy o emeryturach i rentach z FUS (w wymiarze co najmniej 15 lat do 31 grudnia 2008 r.).
  • Praca w szczególnych warunkach musi być wykonywana stale (codziennie) i w pełnym wymiarze czasu pracy w warunkach pozwalających na uznanie jej za jeden z rodzajów pracy wymienionych w wykazie stanowiącym załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z 7 lutego 1983r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze.
  • Z zasady okresy pracy w szczególnych warunkach stwierdza zakład pracy na podstawie posiadanej dokumentacji w świadectwie wykonywania pracy w szczególnych warunkach, ale w razie braku możliwości uzyskania dokumentu od zakładu pracy możliwe jest wykazywanie pracy w szczególnych warunkach wszelkimi innymi dowodami.
  • Spór o zakwalifikowanie pracy do wykonywanej w szczególnych warunkach odbywa się w trybie ustalenia prawa do świadczenia przed sądem w ramach odwołania od decyzji organu rentowego.
    Utrwalony jest już w orzecznictwie pogląd, że o zakwalifikowaniu pracy na danym stanowisku do pracy w szczególnych warunkach decyduje nie tyle nazwa stanowiska, co rzeczywisty charakter pracy.

Warunki do rekompensaty zostały spełnione przez dentystę 

Prace stomatologów zaliczone są do prac wymienionych w wykazie A dział XII poz. 2 wspomnianego wykazu. Praca, jaką odwołujący się wykonywał od 1.06.1982 r. do 31.12.2000 r. odpowiadała pracy o jakiej mowa w wykazie.

Praca w szczególnych warunkach musi być wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy i również ten warunek został spełniony.

Odwołujący się wykazał zatem co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach, a że nie nabył prawa do emerytury pomostowej, ani emerytury wcześniejszej z tytułu wykonywania pracy w warunkach szczególnych, to przysługuje mu rekompensata do emerytury od daty jej przyznania.

Zaskarżona decyzja ZUS podlega więc zmianie.

Sygn. akt V U 628/22