• Czy pacjent ma prawo poprosić o informacje o statusie szczepień personelu kliniki lub dentysty? Czy może poprosić o zaszczepionego dentystę (zespół dentystyczny)?

  • Co powinien zrobić dentysta z pracownikiem, który nie może lub nie chce się zaszczepić?

  • Reklama, że wszyscy pracownicy danej praktyki zostali zaszczepieni, może zostać uznana za wprowadzającą w błąd, ponieważ może to sugerować pewien poziom bezpieczeństwa w tej praktyce, co może, ale nie musi mieć miejsca. 

Odsetek zaszczepionych przeciwko COVID-19 lekarzy dentystów jest zdecydowanie wyższy niż ogółu społeczeństwa, a zatem niż odsetek zaszczepionych potencjalnych pacjentów (wielu z nich to dzieci).

American Dental Association (ADA) przedstawia szczegółowy poradnik jak postępować w konkretnych sytuacjach. Niestety wskazania nie są prostymi radami, podającymi jednoznacznie co robić, a czego nie.

Poradnik zawiera wiele treści, które w podsumowaniu zebrane zostały w lapidarnych punktach.
1. Dentyści mogą podawać szczepionki, jeśli jest to dozwolone przez prawo i jeśli przeszli odpowiednie przeszkolenie.
2. Dentyści nie są zobowiązani do podawania szczepionek, ale mają etyczną odpowiedzialność za edukowanie pacjentów o ryzyku, korzyściach i alternatywach dla szczepionek.
3. Dentyści muszą zastanowić się, jak postępować z pacjentami, których nie można zaszczepić lub którzy nie decydują się na szczepienie.
4. Dentyści nie mogą opuszczać pacjentów, ani naruszać ich prywatności niezależnie od statusu szczepień leczonej osoby.
5. Dentyści muszą zastanowić się, jak postępować z personelem, który nie może zostać zaszczepiony  lub który nie chce się szczepić, zapewniając bezpieczeństwo i szacunek pacjentom i personelowi.
6. Dentysta i personel muszą uzgodnić sposób postępowania z zapytaniem pacjenta o to, czy personel i dentysta zostali zaszczepieni. Jest to okazja do omówienia kroków, jakie podejmuje gabinet, aby zapewnić pacjentom maksymalne bezpieczeństwo.
7. Dentysta ma prawny i etyczny obowiązek leczenia pacjentów, którzy są niepełnosprawni, w tym tych, którzy nie mogą zostać zaszczepieni, ale potrzebują pomocy medycznej.
8. Kiedy dentysta podejmuje decyzję o szczepieniu, jest w tym postanowieniu niezależny (tak jak jego pacjenci), ale musi przestrzegać wyższych standardów etycznych, których głównym celem jest przynoszenie korzyści pacjentom. Muszą patrzeć na wybór przez pryzmat nie wyrządzania krzywdy swoim pacjentom.
9. Ci, którzy są szczepieni, muszą uważać, aby nie dyskredytować koleżanek i kolegów, którzy nie chcą tego robić.
10. Dentyści nie mogą wykorzystywać statusu szczepień jako narzędzia marketingowego.

Dentyści, którzy decydują się szczepić w swojej praktyce powinni przeanalizować kilka pytań:
a. Czy przeszedłeś odpowiednie szkolenie zgodnie z wymogami przepisów, a także możesz zapewnić komfort i łatwość procesu szczepienia?
b. Czy jesteś przygotowany do komunikowania o ryzyku, korzyściach i alternatywnych możliwościach?
c. Czy możesz zająć się obawami pacjentów, aby złagodzić wszelkie niepokoje i skorygować wszelkie błędne informacje, gdy jest to konieczne?
d. Czy członkowie personelu są odpowiednio przeszkoleni, aby odpowiadać na pytania i obawy pacjentów, utrzymywać bezpieczeństwo szczepionek, prowadzić rejestr szczepień itp.?
e. Czy masz plan postępowania w przypadku niepożądanych reakcji?
f. Czy proces świadomej zgody dotyczy wyłącznie kwestii związanych ze szczepieniami?
g. Czy znasz odpowiednie przepisy?
h. Czy znasz zasady prowadzenia rejestru szczepień i jak/gdzie zgłaszać wszelkie zdarzenia niepożądane?
i. Czy masz plan pracy z pacjentami i personelem, którzy nie chcą szczepić.

Edukowanie pacjentów

Dentyści zazwyczaj widują swoich pacjentów kilka razy w roku. Każde spotkanie jest okazją do edukacji i zaszczepienia (jeśli jest to dozwolone przez przepisy). Jeśli pacjent nie chce, aby jego dentysta podał szczepionkę, należy uszanować jego obawy.

Lekarz dentysta nadal ma jednak możliwość, a w niektórych przypadkach być może obowiązek, edukowania pacjenta na temat bezpieczeństwa, skuteczności i pilności szczepień, co jest korzystne dla pacjenta i ogółu społeczeństwa.

Wiarygodność

Prawdomówność jest integralną częścią świadomej zgody i poszanowania autonomii pacjenta. Jeśli chodzi o szczepienia i przekazywanie zarówno tego, co o nich wiadomo, jak i tego czego nie wiemy na temat bezpieczeństwa i skuteczności szczepionki, jest konieczne, aby mieć pewność, że pacjenci podejmują świadomą i dobrowolną decyzję.

Jeśli istnieje zagrożenie zdrowia publicznego, takie jak COVID-19, indywidualne interesy mogą być zmuszone do ustąpienia interesom społeczności w zapobieganiu lub ograniczaniu rozprzestrzeniania się choroby. Jeśli pacjenci zostaną poinformowani o procedurze, będą mieli możliwość wyrażenia zgody na opiekę w takich okolicznościach lub mogą wybrać opiekę w innym miejscu.

Niełatwe decyzje

Czy jest naruszeniem prywatności, jeśli na przykład pacjenci odmawiający szczepienia lub którzy nie mogą być zaszczepieni - proszeni są o przybycie o określonej porze, o siedzenie w oddzielnym miejscu, o założenie maski itp. (to, co na zewnątrz identyfikuje takie osoby jako nieszczepione)?

Co powinien zrobić dentysta z pracownikiem, który nie może lub nie chce się zaszczepić? Dentyści mają obowiązek zapewnienia środowiska pracy, które wspiera oparte na szacunku i współpracy relacje dla wszystkich osób zaangażowanych w opiekę zdrowotną jamy ustnej.

Może tak być, że niektórzy pracownicy zostaną zaszczepieni, a inni nie mogą lub nie będą zaszczepieni. Zapewnienie miejsca pracy, w którym występuje wsparcie i szacunek, może oznaczać wdrożenie środków zmieniających czas pracy, zapewnienie dystansu fizycznego i  wymaganie dodatkowego stosowania śoi, jeśli jest to prawnie dopuszczalne.

Co z informacjami o statusie szczepienia

Czy pacjent ma prawo poprosić o informacje o statusie szczepień personelu kliniki lub dentysty? Czy może poprosić o zaszczepionego dentystę (zespół dentystyczny)? Pacjent ma prawo do zwrócenia się z takim zapytaniem, jednak ze względu na prywatność personelu dentystycznego i dentysty, jeśli nie chcą oni udostępniać swoich danych osobowych dotyczących zdrowia, może to wykraczać poza „granice przyjętego leczenia”.

Jeśli każdy w gabinecie czuje się komfortowo - ujawniając swój status szczepień, wtedy informacje takie można przekazać pacjentom. Wyzwaniem staje się sytuacja, gdy nie wszyscy członkowie personelu chcą dzielić się swoim statusem szczepień. Może to wymagać udostępnienia pacjentom (lub potencjalnym pacjentom) innych informacji, świadczących o tym, że gabinet dentystyczny jest bezpieczny.

To samo dotyczy zapewnienia poszanowania autonomii pacjenta, który może być narażony z powodu niemożności zaszczepienia. Proces świadomej zgody powinien uwzględniać wszelkie obawy pacjenta dotyczące szczepienia personelu i innych osób w gabinecie, w tym ryzyko, korzyści, alternatywy oparte na szczególnych potrzebach pacjenta.

Może to nie wymagać ujawniania statusu szczepień osób zatrudnionych w gabinecie, ale zamiast - należy edukować i informować pacjenta o tym, jakie środki kontroli infekcji są stosowane w praktyce, aby zminimalizować ryzyko infekcji.

Uspokojenie pacjenta

Podejmowane środki ostrożności, sprawiają, że podczas opieki i leczenia nie będzie powstawało niepotrzebne ryzyko. Udostępnianie danych o szybkości transmisji w gabinecie stomatologicznym może być sposobem na spełnienie etycznych wymogów poszanowania autonomii.

Próba współpracy z pacjentem, w celu rozwiania jego obaw, może być skutecznym narzędziem zapewniającym zaufanie i wspólne podejmowanie decyzji. Pacjent ma jednak prawo odmówić opieki, jeśli czuje się niepewnie pomimo zapewnień o skuteczności śoi i innych wdrażanych środków.

Gdy dentysta przyjmuje pacjentów zaszczepionych

O ile praktyka dentystyczna preferuje, aby wszyscy pacjenci byli zaszczepieni, jeśli jest taki wymóg, powinno to być częścią procesu świadomej zgody, a nawet wstępnego procesu przyjmowania do leczenia.

Umożliwiłoby to pacjentom, którzy czują się niekomfortowo w określonej sytuacji rozważenia otrzymania leczenia gdzie indziej. Rozmowa z pacjentem na temat takiego wymogu jest okazją do zbudowania zaufania i edukacji pacjentów na temat szczepionek i warunków, w jakich są podawane

Dostarczenie dokładnych informacji o ryzyku i korzyściach ma kluczowe znaczenie dla utrzymania zaufania. Powinny być omówione zagrożenia związane z pozostawaniem w stanie niezaszczepionym.

Dentysta musi również mieć świadomość i chronić pacjentów, którzy mogą nie być zaszczepieni a cierpią na schorzenia, które czynią ich podatnymi na choroby, którym można zapobiec dzięki szczepieniu. Wdrażanie środków, które chronią ich bezpieczeństwo, a jednocześnie nie zniechęcają pacjentów wahających się do szczepień do korzystania z opieki stomatologicznej, najlepiej odpowiada zasadzie nieszkodzenia.

Ponadto, jeśli dentysta zdecyduje się nie leczyć pacjentów nieszczepionych, musi podjąć niezbędne środki ostrożności, aby uniknąć porzucenia pacjenta. Będzie to wymagało, aby dentysta nie zaprzestał „leczenia bez odpowiedniego powiadomienia pacjenta i możliwości skorzystania z usług innego dentysty.

Gdy dentysta przyjmuje pacjentów niezaszczepionych

Leczenie nieszczepionych pacjentów, którzy mogą narażać innych na ryzyko zakażenia, rodzi pytania o uczciwość. Dentysta ma prawny i etyczny obowiązek leczenia pacjentów, którzy mogą być niepełnosprawni, w tym także osób, które nie mogą zostać zaszczepione. W niektórych przypadkach dentysta może potrzebować konsultacji z osobą dysponującą odpowiednią wiedzą. Konieczna może być również konsultacja z lekarzem rodzinnym pacjenta.

Dzięki takim konsultacjom dentysta może być w stanie zmniejszyć ryzyko wystąpienia pacjenta, który nie może być zaszczepiony. To pozwala dentyście na uczciwe traktowanie pacjentów.

Fakt zaszczepionej załogi, nie może być reklamą

Żadna reklama nie powinna wprowadzać w błąd. Na przykład reklama, że wszyscy pracownicy danej praktyki zostali zaszczepieni, może zostać uznana za wprowadzającą w błąd, ponieważ może to sugerować pewien poziom bezpieczeństwa w tej praktyce, co może, ale nie musi mieć miejsca.

Informacje mogą zostać uznane za nieprawdziwe lub zwodnicze, jeśli „Wykorzystują obawy, niepokoje, próżności lub inne emocje potencjalnego klienta. Podczas Covid-19 strach publiczny i niepokój były szczególnie nasilone, co sugeruje, że ogłoszenie, że wszyscy członkowie zespołu w gabinecie dentystycznym zostali zaszczepieni, może odgrywać rolę w tych lękach, a tym samym być nieetyczne.

Dodatkowe opłaty

Naliczanie od nieszczepionego lub niechętnego do ujawnienia statusu szczepionki dodatkowej kwoty z tytułu zwiększonej ilości środków ochrony osobistej rodzi pytania etyczne. Dla wszystkich pacjentów powinny obowiązywać te same normy bezpieczeństwa lub uniwersalne środki ostrożności.

Różnice w opłatach mogą również stanowić problem prawny, jeśli pacjenci nie są traktowani równo. Jeżeli wszyscy pacjenci są obciążani opłatą za śoi i są o niej odpowiednio informowani, może to zostać uznane za etyczne.