• Do usług stomatologicznych, takich jak wykonanie protezy dentystycznej, należy stosować przepisy ustawy z 27 lipca 2002 r. o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej (Dz. U. z 2002 r. Nr 141, poz. 1176)
  • Jeżeli wady usługi stomatologicznej dają się usunąć - pacjent powinien wyznaczyć (uzgodnić ) termin naprawy. Po jego upływie może zrezygnować z tego prawa i żądać zwrotu poniesionych kosztów
  • Pacjent może wnosić o usunięcie wad źle wykonanej usługi w ciągu roku od jej wykonania
  • Lekarz dentysta, oprócz odpowiedzialności cywilnej za błąd medyczny, może zostać pociągnięty do odpowiedzialności karnej lub zawodowej

Odpowiedzialność dentysty za źle wykonaną usługę stomatologiczną 

Ministerstwo Sprawiedliwości przypomina, że kwestia odpowiedzialności za źle wykonane usługi stomatologiczne nie jest uregulowana przepisami szczególnymi. W przypadku usług stomatologicznych strony zawierają umowę (w większości przypadków w formie ustnej) wykonania określonego zabiegu.

W ramach takiej umowy jedna strona zobowiązuje się do wykonania zabiegu, zaś druga - do zapłaty wynagrodzenia.

W zależności od tego, co jest przedmiotem zabiegu, będzie to więc uregulowana w Kodeksie cywilnym umowa o dzieło lub inna umowa wzajemna o charakterze podobnym do umowy o dzieło (wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu z 9 lipca 2010 r., sygn. akt I ACa 655/10).

Odpowiedzialność za złe wykonanie usługi stomatologicznej określona jest w Kodeksie cywilnym, w przepisach o umowie o dzieło oraz przepisach o odpowiedzialności kontraktowej za nienależyte wykonanie zobowiązania.

Prawa pacjenta w przypadku wadliwej usługi stomatologicznej 

Art. 627 Kodeksu cywilnego mówi, że w ramach umowy o dzieło przyjmujący zamówienie zobowiązuje się do wykonania dzieła, a zamawiający - do zapłaty za nie.

Sposób wykonania świadczenia nie jest określony (ważne, aby dzieło miało „przymioty” ustalone w umowie lub odpowiadało tego typu dziełom).

Przy takiej umowie występuje szczególna ochrona strony dotkniętej wadami świadczenia (w ramach rękojmi za wady dzieła).

Jeżeli wady dają się usunąć, zamawiający (pacjent) może zgłosić stosowne żądanie, wyznaczając w tym celu odpowiedni termin z zagrożeniem, że po jego upływie nie przyjmie naprawy dzieła (art. 637 § 1 K.c.).

Gdy usunięcie wady nie jest możliwe

Gdy wady dzieła nie dają się usunąć, albo gdy z okoliczności wynika, że nie może to nastąpić w czasie odpowiednim, zamawiający może od umowy odstąpić, jeżeli wady są istotne. W przypadku wad nieistotnych zamawiający może żądać obniżenia wynagrodzenia w odpowiednim stosunku. To samo dotyczy przypadku, gdy przyjmujący zamówienie nie usunął wad w terminie wyznaczonym przez zamawiającego - art. 637 § 2 K.c.

Pacjent ma prawo reklamować źle wykonaną usługę dentystyczną (np. źle wykonaną plombę, czy protezę), żądając usunięcia wady i wyznaczając dentyście stosowny termin do jej usunięcia.

Pacjent może wnosić o usunięcie wad źle wykonanej usługi w ciągu roku od jej wykonania.

Ministerstwo Sprawiedliwości wskazuje, że w literaturze można spotkać stanowisko, iż do usług stomatologicznych, takich jak wykonanie protezy dentystycznej, należy stosować przepisy ustawy z 27 lipca 2002 r. o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej (Dz. U. z 2002 r. Nr 141, poz. 1176).

Zdaniem resortu - pogląd ten może budzić wątpliwości. Trzeba bowiem zauważyć, że istotą umowy między pacjentem a lekarzem dentystą nie jest wykonanie tylko samej protezy, ale całość usługi polegającej na należytym zbadaniu pacjenta (wykonaniu niezbędnych pomiarów i odcisków), zamówieniu protezy, a następnie prawidłowym - zgodnym z zasadami sztuki medycznej - jej dopasowaniu. Tak więc nie można traktować tej usługi tylko jako wykonania na zamówienie pacjenta samej protezy.

Gwarancyjne klauzule umowne na usługi dentystyczne

Nic nie stoi na przeszkodzie, aby w umowie o dzieło zostały zawarte klauzule umowne typu gwarancyjnego. Świadczący usługi dentystyczne może dać dodatkową gwarancję na wykonaną usługę.

Gwarancja taka może dotyczyć zwłaszcza zapewnień co do jakości dzieła obejmującego:

  • prawidłowe funkcjonowanie,
  • należytą wytrzymałość,
  • jakość i użyteczność zastosowanych materiałów.

Oferujący usługę z reguły ustala warunki udzielenia gwarancji, np. konieczność wizyt kontrolnych, które mogą być odpłatne.

Gwarancja może być udzielona zarówno przez stomatologa, jak i wytwórcę protezy (na samą protezę).

Ewentualne udzielenie przez lekarza dentystę gwarancji nie wyłącza możliwości reklamowania wykonanej protezy na podstawie przepisów Kodeksu cywilnego z tytułu rękojmi za wady dzieła. To do klienta należy wybór, czy będzie dochodził swoich praw na podstawie udzielonej gwarancji, czy też skorzysta z regulacji kodeksowej.

Odpowiedzialności za błędy w sztuce medycznej

Lekarz dentysta ponosi również odpowiedzialność za błędy w sztuce medycznej na podstawie ustawy z 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty (Dz. U. z 2008 r. Nr 136, poz. 857, z późn. zm.). W myśl art. 4 tej ustawy błąd w sztuce medycznej to postępowanie sprzeczne z powszechnie uznanymi zasadami wiedzy medycznej.

Lekarz ma obowiązek wykonywać zawód zgodnie ze wskazaniami aktualnej wiedzy medycznej, dostępnymi mu metodami i środkami zapobiegania, rozpoznawania i leczenia chorób, zgodnie z zasadami etyki zawodowej i z należytą starannością.

Błąd w sztuce medycznej może mieć charakter:

  • diagnostyczny,
  • terapeutyczny,
  • techniczny,
  • organizacyjny.

Przyczyną błędów mogą być:

  • zbyt mała wiedza,
  • przeoczenie objawów choroby lub dających się stwierdzić właściwości organizmu,
  • niewłaściwe przyporządkowanie danego przypadku określonym regułom,
  • niedbałe wykonywanie czynności leczniczych.

Podstawą do dochodzenia roszczeń za błąd medyczny jest art. 415 K.c., zgodnie z którym kto z winy swej wyrządził drugiemu szkodę, zobowiązany jest do jej naprawienia.

Odpowiedzialność cywilna za błąd medyczny 

Przypisanie lekarzowi odpowiedzialności cywilnej za błąd medyczny, warunkowane jest ustaleniem następujących przesłanek, które muszą być spełnione łącznie:

  • stwierdzenie błędu i ujemnych następstw dla pacjenta,
  • wyrządzenie szkody majątkowej lub niemajątkowej (krzywdy),
  • ustalenie związku przyczynowego między błędem a ujemnymi następstwami,
  • określenie winy osoby wykonującej zabieg.

 Odpowiedzialność karna lub zawodowa

Resort sprawiedliwości przypomina, że lekarz dentysta, oprócz odpowiedzialności cywilnej za błąd medyczny, może zostać również pociągnięty do odpowiedzialności karnej lub zawodowej.

 Na podstawie odpowiedzi Ministerstwa Sprawiedliwości na interpelację poselską nr 8246 w sprawie gwarancji na usługi stomatologiczne w świetle praw i obowiązków nabywcy oraz sprzedawcy.