• Zdaniem ZUS nieprawidłowa jest interpretacja, zgodnie z którą zakres czynności, wykonywanych w ramach stosunku pracy, na rzecz byłego pracodawcy (w okresie stażu lekarskiego), nie powinien być uznany za wchodzący w zakres wykonywanej przez stomatologa działalności gospodarczej dla tego samego podmiotu
  • Według lekarza dentysty staż jest rodzajem odpłatnej praktyki – szkolenia – zawodowego, przy czym mimo formalnego zawarcia umowy o pracę ze stażystą, trudno go uznać za pracownika
  • Odmienna interpretacja prawa przez urzędników ZUS zmusiła lekarza dentystę  do wniesienia sprawy do sądu
  • Sąd Okręgowy przyznał rację stomatologowi

ZUS przeciwko prawu do niższych składek na ubezpieczenie społeczne

ZUS uznał za nieprawidłowe stanowisko lekarza dentysty w kwestiach:

  • prawa do niepodlegania obowiązkowemu ubezpieczeniu społecznemu przez okres 6 miesięcy od dnia rozpoczęcia działalności gospodarczej;
  • możliwości opłacania składek na ubezpieczenie społeczne z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej w wysokości zadeklarowanej kwoty nie niższej niż 30 proc. minimalnego wynagrodzenia za pracę.

Zdaniem ZUS nieprawidłowa jest interpretacja, zgodnie z którą zakres czynności, wykonywanych w ramach stosunku pracy, na rzecz byłego pracodawcy (w okresie stażu lekarskiego), nie powinien być uznany za wchodzący w zakres wykonywanej przez stomatologa działalności gospodarczej dla tego samego podmiotu.

Lekarz dentysta walczy o prawo do niższych składek ZUS

Ubezpieczony odwołał się od decyzji ZUS.

Nie zgodził się z nieuznaniem za prawidłową, jego interpretację prawa do:

  • niepodlegania obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym przez okres 6 miesięcy od dnia rozpoczęcia działalności gospodarczej;
  • opłacania składek na ubezpieczenie społeczne od podstawy wymiaru składek nie niższej niż 30 proc. minimalnego wynagrodzenia z tytułu rozpoczętej działalności gospodarczej.

W ocenie lekarza dentysty, organ rentowy wychodzi z błędnego założenia, że odbywanie stażu lekarskiego jest tym samym, co praca lekarza dentysty, w ramach umowy o pracę.

Tymczasem staż ten jest rodzajem odpłatnej praktyki – szkolenia – zawodowego, przy czym mimo formalnego zawarcia umowy o pracę ze stażystą, trudno go uznać za pracownika w rozumieniu w jakim jest on przyjmowany w powołanych przepisach art. 18, ust. 1 ustawy Prawo przedsiębiorców i art. 18 a ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

Organ rentowy nie wziął pod uwagę źródeł finansowania stażu.  Koszty ponosi budżet państwa za pośrednictwem wojewody, który przekazuje środki pieniężne na pokrycie wszelkich kosztów takiego stażu, w tym również wynagrodzenia patronów stażu.

Dentysta uruchomił działalność gospodarczą jako osoba, która w ostatnich 60 miesiącach nie prowadziła działalności oraz nie wykonywała czynności na rzecz byłych pracodawców i tym samym korzysta z prawa do zwolnienia z obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym przez okres 6 miesięcy od dnia rozpoczęcia działalności gospodarczej a następnie przez kolejne 24 miesiące, tzw. preferencyjnego wymiaru składek ZUS.

Stomatolog wskazał również, że otrzymał od byłego pracodawcy propozycję współpracy, w zakresie której miał świadczyć usługi. Ich charakter - w jego ocenie - był odmienny od obowiązków pracowniczych realizowanych w ramach umowy o pracę.

Praca stomatologa w ramach stażu

Dentysta wskazał, że do jego obowiązków, na podstawie umowy o pracę, w trakcie której odbywał staż lekarza dentysty, wykonywał następujące czynności:

  • wykonywanie badań pacjenta oraz udzielanie porad lekarskich po konsultacji z opiekunem;
  • wydawanie (po konsultacji z opiekunem) zleceń lekarskich;
  • stosowanie metod diagnostycznych i leczniczych zleconych przez lekarza, który posiada prawo wykonywania zawodu;
  • prowadzenie (we współpracy z opiekunem) historii choroby i innej dokumentacji medycznej;
  • udzielanie informacji o stanie zdrowia pacjenta;
  • wystawianie recept oraz wydawanie opinii i orzeczenia lekarskiego (po uzgodnieniu ich treści z opiekunem).

Wszystkie te prace wykonywane były wyłącznie pod nadzorem lekarza specjalisty, tzw. opiekuna bez prawa wykonywania samodzielnie zawodu.

Z kolei w celu zapoznania się z innymi, potrzebnymi w zawodzie, specjalizacjami takimi jak: protetyka, periodontologia, prawo medyczne, bioetyka, orzecznictwo, medycyna ratunkowa, dentysta został oddelegowany do innych gabinetów lekarskich.

Tym samym wszystkie obowiązki, jakie wykonywał podczas stażu, musiał konsultować z lekarzem prowadzącym i nie podejmował samodzielnie żadnych decyzji związanych z leczeniem pacjentów.

Praca stomatologa w ramach prowadzonej działalności gospodarczej 

Natomiast w ramach prowadzonej działalności gospodarczej zamierza zawrzeć z byłym opiekunem stażu, który formalnie był jego pracodawcą, jako lekarz dentysta w ramach prowadzonej przez siebie na własny rachunek działalności, umowę współpracy, w ramach której zamierza świadczyć usługi na rzecz Centrum Stomatologii.

Niezależnie od tej umowy dentysta podjął również współpracę z innymi placówkami medycznymi, więc będzie świadczyć usługi nie tylko na rzecz byłego pracodawcy i dodatkowo w odmiennej formie niż czynił to będąc na stażu.

Prawo do niższych składek ZUS

Zdaniem lekarza dentysty przez okres 6 miesięcy kalendarzowych liczonych od dnia podjęcia przez niego działalności gospodarczej, jako przedsiębiorca nie podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym (emerytalnemu, rentowemu i wypadkowemu) a jedynie ubezpieczeniu zdrowotnemu (art. 18 ust. 1 ustawy - Prawo Przedsiębiorców).

Z kolei po upływie tego okresu podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osoby wykonującej w takim wypadku działalność gospodarczą, w okresie 24 miesięcy może stanowić zadeklarowana kwota, nie niższa niż 30 proc.  kwoty minimalnego wynagrodzenia (art. 18a ust. 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych), także wówczas gdy działalność tę wykonuje na rzecz byłego pracodawcy, u którego był zatrudniony jako pracownik (art. 18a ust. 2 pkt 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych).

W ocenie stomatologa zakres czynności wykonywanych przez pracownika w żadnym wypadku nie jest i nie może być tożsamy z zakresem czynności wykonywanych przez niego w ramach zawartej umowy o współpracy, bowiem jako lekarz dentysta jest uprawniony do samodzielnego podejmowania decyzji, co do sposobu i przebiegu leczenia pacjentów.

Istotna jest również kwestia odpowiedzialności zawodowej, jaka spoczywa na nim podczas pracy jako samodzielnym lekarzu. Cechy tej natomiast nie było w trakcie odbywania stażu lekarskiego.

Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie zgodził się z interpretacją dentysty.

Wyrok Sądu Okręgowego w sprawie składek ZUS

Sąd Okręgowy uznał, że wykonywanie przez lekarza specjalistę, prowadzącego samodzielną praktykę lekarską w ramach nowo otwartej działalności gospodarczej, usług medycznych na rzecz tego pracodawcy, u którego pracował na podstawie umowy o pracę w ramach stażu lekarskiego (jako lekarz stażysta), nie jest wykonywaniem czynności wchodzących w zakres działalności gospodarczej, w rozumieniu art. 18a ust. 2 w związku z art. 8 ust. 6 pkt 1 ustawy z 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz. U. z 2020r. poz. 266 ze zm.).

W ocenie Sądu zawarte we wniosku stanowisko odwołującego się lekarza dentystę jest słuszne i zasługuje na uwzględnienie.

Sąd Okręgowy zmienił zaskarżoną decyzję ZUS i podzielił interpretację lekarza dentysty.

Sygn. akt III AUa 2005/20