- Właścicielka gabinetu stomatologicznego złożyła po terminie zbiorcze sprawozdanie o odpadach, za co została obciążona karą 500 zł przez Zachodniopomorskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska
- Ukarana dentystka zaskarżyła decyzję urzędników. Sąd I instancji utrzymał w mocy decyzję o nałożeniu kary (bo ta musi być obligatoryjna)
- NSA uznał za słuszne roszczenia dentystki, gdyż w przedstawionej sytuacji nie ma obowiązku nałożenia obligatoryjnej kary (należało przeanalizować stopień "znikomości" naruszenia prawa, ponadto nieprawidłowo przyjęto datę złożenia sprawozdania (miesiąc a nie trzy miesiące zwłoki)
Najpierw Zachodniopomorski Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska wymierzył właścicielce gabinetu stomatologicznego karę w wysokości 500 zł za przekazanie Marszałkowi Województwa Zachodniopomorskiego po czterech miesiącach od terminu zbiorczego zestawienia danych o rodzajach i ilości odpadów, o sposobach gospodarowania nimi oraz o instalacjach i urządzeniach służących do odzysku i unieszkodliwiania tych odpadów.
Odwołanie od decyzji inspektora ochrony środowiska
Dentystka wniosła odwołanie od tej decyzji do Głównego Inspektora Ochrony Środowiska. Ten utrzymał w mocy decyzję Zachodniopomorskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska.
Organ odwoławczy wyjaśnił, że skarżąca przekazała zbiorcze zestawienie za pośrednictwem poczty cztery miesiące po ustawowym terminie. Główny Inspektor Ochrony Środowiska wskazał również, że ustawa o odpadach wprowadza obowiązek wymierzenia administracyjnej kary pieniężnej w ściśle określonej wysokości (500 zł bez względu na przyczyny, okoliczności lub liczbę dni opóźnienia).
Skarga dentystki do WSA
Dentystka wniosła skargę na tę decyzję do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie. Spór w tej sprawie dotyczył możliwości zastosowania przepisów kodeksu prawa administracyjnego, które uprawniają do odstąpienia od wymierzenia administracyjnej kary pieniężnej i poprzestaniu na pouczeniu (jeżeli waga naruszenia prawa jest znikoma, a strona zaprzestała naruszania prawa).
Sąd I instancji podzielił stanowisko organu, że waga naruszenia prawa nie była znikoma, ponieważ terminowość składania sprawozdań jest istotna. Nieterminowe składanie sprawozdań, w tym zbiorczych zestawień, utrudnia organom administracji publicznej wykonywanie nałożonych na nie obowiązków m.in. prawidłowe planowanie gospodarowania odpadami. Okazuje się, że wymierzenie administracyjnej kary pieniężnej za nieterminowe przekazanie zbiorczego zestawienia ma obligatoryjny charakter. Oznacza to zatem, że waga naruszenia nie jest znikoma.
Naruszenie prawa, polegające na nieterminowym przekazaniu zbiorczego zestawienia, jest nieusuwalne, ponieważ złożonego nieterminowo dokumentu za dany rok nie można już złożyć terminowo. W ocenie Sądu I instancji, organ nie wziął pod uwagę, że w tej sprawie naruszenie prawa polegało na niezłożeniu sprawozdania. Złożenie tego sprawozdania z uchybieniem terminu powoduje, że dochodzi do zaprzestania naruszenia prawa.
Mając jednak na względzie, że obydwie przesłanki muszą zaistnieć łącznie, żeby organ mógł odstąpić od nałożenia administracyjnej kary pieniężnej, Sąd I instancji uznał, że zaskarżona decyzja nie narusza prawa.
Skarga kasacyjna na decyzję WSA
Dentystka wniosła od tego wyroku skargę kasacyjną, w której wskazała na ogólnikowe stwierdzenie, że nieterminowe składanie przez podmioty rocznych zestawień utrudnia pracę organom administracji publicznej, a terminowość składania tych sprawozdań jest istotna. Ponadto Sąd I instancji błędnie przyjął, że skarżąca złożyła zestawienie po czterech miesiącach po terminie, podczas gdy faktycznie nastąpiło to po miesiącu od obligatoryjnej daty.
W tej sprawie Sąd I instancji w istocie powielił stanowisko organu w zakresie oceny przesłanki "znikomości" naruszenia prawa, wskazując, że naruszenie to utrudnia organom administracji publicznej wykonywanie obowiązków, ponieważ organy nie są pewne, kiedy można przyjąć, że wszystkie zobowiązane podmioty złożyły sprawozdania i że posiadane już przez organy dane są pełne i odzwierciedlają rzeczywisty stan. Dane w tym zakresie są natomiast niezbędne organowi do prawidłowej realizacji zadań m. in. planowania gospodarowania odpadami. Ponadto
Ustawodawca nadając administracyjnej karze pieniężnej za nieterminowe przekazanie zbiorczego zestawienia obligatoryjny charakter i wyznaczając stałą kwotę 500 zł, uznał, że waga naruszenia nie jest znikoma, a tym samym terminowość składania sprawozdań jest istotna. Stanowisko to jest ogólnikowe i częściowo nieprawidłowe. Bez znaczenia jest bowiem, że administracyjna kara pieniężna ma charakter obligatoryjny.
Istotą odpowiedzialności administracyjnej jest jej zobiektywizowanie, a więc co do zasady jest nakładana w przypadku spełnienia przesłanek określonych w odpowiednim przepisie prawa oraz jest niezależna od okoliczności jej towarzyszących, w tym przede wszystkim zawinienia strony.
To właśnie z tego powodu ustawodawca przewidział określone rozwiązania prawne pozwalające na odstąpienie od wymierzenia administracyjnej kary pieniężnej, ulgi w jej spłacie a także przypadki, w których kara nie może już być wymierzona lub egzekwowana.
Kiedy administracyjne kary pieniężne są obligatoryjne
Większość administracyjnych kar pieniężnych ma charakter obligatoryjny, a ewentualne miarkowanie możliwe jest w granicach wyznaczonych przepisami ustawy. Nie wyklucza to jednak zastosowania ulg, o ile oczywiście spełnione są przesłanki je uzasadniające. Interpretacja przedstawiona przez organ i zaakceptowana przez Sąd I instancji prowadziłaby do tego, że norma stałaby się przepisem martwym, który nie mógłby w żadnej sytuacji znaleźć zastosowania.
Wbrew twierdzeniom organu, ustawodawca przewidział możliwość odstąpienia od wymierzenia przedmiotowej kary. Ponadto przesłanka "znikomości" naruszenia prawa została oceniona w sposób niewystarczający, a także na podstawie nieprawidłowo przyjętej daty złożenia sprawozdania (miesiąc a nie trzy miesiące zwłoki).
W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego, przesłanka "znikomości" uchybienia nie może być rozstrzygnięta przez Sąd I instancji, bowiem ocena ta należy do organu. To organ powinien ocenić, czy w sprawie zaszły przesłanki do odstąpienia od wymierzenia administracyjnej kary pieniężnej. Uznając, że istota sprawy została dostatecznie wyjaśniona i nie będąc związanym wnioskami procesowymi, Naczelny Sąd Administracyjny uznał za uzasadnione uchylenie zaskarżonego wyroku oraz zaskarżonej decyzji Głównego Inspektor Ochrony Środowiska.
Komentarze