- Wydawanie zaświadczeń lekarskich jest dozwolone jedynie na podstawie aktualnego badania lub odpowiedniej dokumentacji
- Lekarz może, bez dokonania badania pacjenta, wystawić receptę niezbędną do kontynuacji leczenia, jeżeli jest to uzasadnione stanem zdrowia pacjenta, odzwierciedlonym w dokumentacji medycznej
- Osoba poddana badaniu przed wydaniem opinii jako strona postępowania np. przed prokuratorem, sądem - ma prawo zgłosić zastrzeżenie do treści opinii
- Ani okręgowy rzecznik, ani sąd lekarski nie może orzeczenia lekarza zmienić, ani wpłynąć na jego treść
- Zarówno okręgowy rzecznik, jak i sąd lekarski maja prawo i obowiązek zbadać stosunkowo często zgłaszany zarzut niewłaściwej postawy lekarza wobec pacjenta w czasie wizyty, która następnie stanowi podstawę wydania opinii
Wykonywanie zawodu to nie tylko udzielanie świadczeń zdrowotnych, ale także wydawanie opinii i orzeczeń lekarskich. Wydawanie takich opinii jest jedną z równorzędnych form wykonywania zawodu lekarza.
Stanowi o tym przepis art. 2 ust. 1 ustawy z 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty (u.zaw.lek.).
Zasady orzekania o stanie zdrowia pacjenta
Zasadą jest to, że lekarz orzeka o stanie zdrowia określonej osoby po uprzednim, osobistym jej zbadaniu lub zbadaniu jej za pośrednictwem systemów teleinformatycznych lub systemów łączności, a także po analizie dostępnej dokumentacji medycznej tej osoby (art. 42 ust. 1 u.zaw.lek.).
Taką zasadę przewidziano także w art. 9 Kodeksu Etyki Lekarskiej (KEL) - lekarz może podejmować leczenie jedynie po uprzednim zbadaniu pacjenta. Wyjątki stanowią sytuacje, gdy porada lekarska może być udzielona wyłącznie na odległość.
Poza tym art. 40 KEL wskazuje, że wydawanie zaświadczeń lekarskich jest dozwolone jedynie na podstawie aktualnego badania lub odpowiedniej dokumentacji.
Orzeczenia lekarskie pod kontrolą rzecznika odpowiedzialności zawodowej
Naruszenie zasad wydawania opinii i orzeczeń lekarskich może stanowić przewinienie zawodowe w rozumieniu art. 53 ustawy z 2 grudnia 2009 r. o izbach lekarskich. Każda informacja, zawierająca wątpliwości w tym zakresie, może i powinna podlegać badaniu przez okręgowego rzecznika odpowiedzialności zawodowej na zasadach przewidzianych w ustawie o izbach lekarskich - tak jak każda inna informacja wskazująca na możliwość popełnienia przewinienia zawodowego.
Zarówno okręgowy rzecznik, jak i sąd lekarski posiada uprawnienia i zarazem obowiązek:
- badania prawidłowości lub nieprawidłowości podczas wydawania przez lekarza opinii o stanie zdrowia pacjenta,
- oceny zarzutu niewłaściwej postawy lekarza wobec pacjenta w czasie wizyty, która następnie stanowi podstawę wydania opinii przez lekarza.
Ocena zachowania lekarza w kwestii odpowiedzialności zawodowej oznacza przede wszystkim zbadanie:
- czy lekarz wydający opinię przeprowadził badanie przed wydaniem opinii,
- czy badanie to zostało przeprowadzono w odpowiednim zakresie,
- czy lekarz zapoznał się z dokumentacja medyczną.
Natomiast w sytuacji, gdy lekarza wydał opinię bez badania pacjenta, ocenie będzie podlegało w szczególności, czy zachodzi któryś z wyjątków przewidzianych w ustawach, które dopuszczają możliwość wydania opinii bez badania pacjenta, np. Lekarz może, bez dokonania badania pacjenta, wystawić receptę niezbędną do kontynuacji leczenia […] jeżeli jest to uzasadnione stanem zdrowia pacjenta odzwierciedlonym w dokumentacji medycznej (art. 42 ust. 2 u.zaw.lek.: ).
Co - w przypadku zastrzeżeń do opinii lekarskiej?
Pacjent (osoba poddana badaniu) przed wydaniem opinii jako strona postępowania np. przed prokuratorem, sądem, ma prawo zgłosić zastrzeżenie do treści opinii. Dla przykładu - w sprawie przed ZUS - odwołać się od orzeczenia lekarza orzecznika do komisji lekarskiej ZUS.
Faktycznie ani okręgowy rzecznik, ani sąd lekarski nie może orzeczenia lekarza zmienić, ani wpłynąć na jego treść.
Zarówno okręgowy rzecznik, jak i sąd lekarski powinien zbadać stosunkowo często zgłaszany zarzut niewłaściwej postawy lekarza wobec pacjenta w czasie wizyty, która następnie stanowi podstawę wydania opinii. Podkreślić trzeba, że każdy lekarz – także lekarz wydający opinię dla sądu czy prokuratury - ma obowiązek traktowania pacjentów z szacunkiem i poszanowaniem ich godności.
Zachowanie lekarza naruszające obowiązujące normy – tak co do wydania opinii, jak i postawy wobec pacjenta w czasie wizyty przed wydaniem opinii - może stanowić przewinienie zawodowe. Taka sytuacja powinna stać się przedmiotem oceny ze strony organów odpowiedzialności zawodowej – po przeprowadzeniu odpowiednich dowodów np. przesłuchaniu świadków.
Czytaj więcej
Rekordowy wzrost cen w gabinetach dentystycznychPrzepisy:
- art. 36 ust. 1 u.zaw.lek.: Lekarz podczas udzielania świadczeń zdrowotnych ma obowiązek poszanowania intymności i godności osobistej pacjenta;
- art. 20 ust. 1 ustawy o prawach pacjenta (u.p.p.): Pacjent ma prawo do poszanowania intymności i godności, w szczególności w czasie udzielania mu świadczeń zdrowotnych;
- art. 12 ust. 1 KEL: Lekarz powinien życzliwie i kulturalnie traktować pacjentów, szanując ich godność osobistą, prawo do intymności i prywatności.
***
Karol Kolankiewicz jest adwokatem – członkiem Pomorskiej Izby Adwokackiej w Gdańsku (od 2008 r.); specjalizuje się w sprawach związanych z prawem medycznym; autor licznych publikacji z zakresu prawa medycznego.
Współautor publikacji „Komentarz do Kodeksu Etyki Lekarskiej” (2021), podręcznika „Prawo medyczne dla lekarzy. Wybrane zagadnienia prawne” (2021) i poradnika „Wykonywanie zawodów lekarza i pielęgniarki w Polsce przez medyków z Ukrainy. Poradnik dwujęzyczny” (2022).
Komentarze