Elektrownie - tony rtęci
Niestety w Polsce wciąż mamy do czynienia z dużą ilością niekontrolowanej emisji rtęci do powietrza i wód. Groźne źródła emitujące rtęć to elektrownie węgla brunatnego. Z samego Bełchatowa w 2016 r. dostały się do powietrza aż 3 t rtęci. Forbes podał, że to więcej niż emituje cały hiszpański przemysł.

W skali Europy zdecydowanie większym niż energetyka źródłem emisji rtęci do powietrza i do wód jest gospodarka odpadami, a jej częścią jest obchodzenie się z rtęcią w gabinetach dentystycznych (s. 55 Raportu).

Niebezpieczna metylortęć w wodzie
W raporcie Europejskiej Agencji Ochrony Środowiska zwraca się uwagę, że największe stężenia rtęci notuje się u mieszkańców nadmorskich państw spożywających duże ilości ryb. Agencja wydaje też rekomendacje dla poszczególnych państw, wśród których znalazła się także Polska, aby dzieci i kobiety w ciąży unikały spożywania np. pangi czy tuńczyka.

Weronika Michalak z organizacji HEAL, zajmującej się problematyką powiązań zdrowia oraz ochrony środowiska, zwraca uwagę: rtęć, która w postaci metylortęci kumuluje się w łańcuchu pokarmowym i trafia do organizmu człowieka powoduje bardzo wiele negatywnych skutków zdrowotnych. Wśród nich można wymienić przyśpieszone procesy neurodegeneracyjne, zaburzenia płodności czy obniżone IQ u kolejnych pokoleń.

Niestety ponad połowa obszaru Unii Europejskiej to tereny, na których występuje znacząco przekroczona ilość rtęci w środowisku. Ryby bałtyckie prawdopodobnie mają jej również bardzo dużo, jednak świadomość tego problemu w Polsce jest wciąż na zbyt niskim poziomie.

Przestroga „Minamata”
Jak tragiczne w skutkach może być zatrucie rtęcią przypomina tragedia, jaka wydarzyła się nad zatoką Minamata w Japonii. W latach 50-tych XX w. wytwórnia tworzyw sztucznych emitowała tam ścieki zawierające rtęć, ale jej stężenie wydawało się niewielkie i niegroźne. Po pewnym czasie ludzie mieszkający nad zatoką zaczęli się dziwnie zachowywać, w końcu wielu z nich zmarło. Były to objawy zatrucia rtęcią. Wiemy, że ze względu na zdolność rtęci do bioakumulacji w organizmach żywych np. w rybach, w zasadzie każde jej stężenie może z czasem stanowić duże zagrożenie dla ludzi i zwierząt.

Hanna Schudy jest mgr. ochrony środowiska, doktorem nauk humanistycznych, współpracuje m.in. z Eko-Unią i World Alliance for Mercury Free Dentistry.