Urlop wychowawczy przysługuje rodzicowi, który był zatrudniony przez co najmniej 6 miesięcy. Maksymalnie może trwać do 36 miesięcy. Trzeba go wykorzystać nie później niż do zakończenia roku kalendarzowego, w którym dziecko kończy 6 rok życia, przypomina Irena Pacholewska-Urgacz,  
radca prawny z Katowic.

Działalność gospodarcza na urlopie wychowawczym z punktu widzenia prawa pracy możliwa jest na konkretnych zasadach. Kodeks pracy mówi, że: 

w czasie urlopu wychowawczego pracownik ma prawo podjąć pracę zarobkową u dotychczasowego lub innego pracodawcy albo inną działalność, a także naukę lub szkolenie, jeżeli nie wyłącza to możliwości sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem.

W razie ustalenia, że pracownik trwale zaprzestał sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem, pracodawca wzywa pracownika do stawienia się do pracy w terminie przez siebie wskazanym, nie później jednak niż w ciągu 30 dni od dnia wezwania i nie wcześniej niż po upływie 3 dni od dnia wezwania.

Zatem pod jednym warunkiem można prowadzić działalność gospodarczą w trakcie urlopu wychowawczego -  nie może ona wyłączyć możliwości sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem.  A za taką sytuację, czyli trwałe zaprzestanie sprawowania osobistej opieki może być uznane przebywanie z dala od dziecka. Przyjmuje się, że w czasie urlopu wychowawczego zasadniczo dopuszczalna jest praca w wymiarze do pół etatu. Jeśli zatem pracodawca stwierdziłby, że prowadzisz swoją firmę po 8 godzin dziennie i w konsekwencji uznał, że trwale zaprzestałeś/zaprzestałaś sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem, może cię wezwać do stawienia się w pracy. 

Składki ZUS na urlopie wychowawczym 

Pracownik na urlopie wychowawczym podlega z tego tytułu obowiązkowo składkom na ubezpieczenia emerytalno- rentowe i zdrowotne. Te składki opłaca za niego pracodawca, a finansowane są z budżetu państwa. Natomiast inaczej będzie w przypadku, gdy w trakcie urlopu wychowawczego założysz działalność. W takiej sytuacji, co do zasady, będziesz podlegać składkom z działalności. Obowiązkowe będą składki na ubezpieczenia emerytalno-rentowe, wypadkowe, zdrowotne. Natomiast dobrowolnie możesz się zgłosić do ubezpieczenia chorobowego. 

Jeśli założysz firmę na wychowawczym to musisz dać znać pracodawcy, że zakładasz firmę, gdyż pracodawca w takiej sytuacji nie powinien już odprowadzać za ciebie składek do ZUS. 

Składki preferencyjne i ulgi ZUS

Czy możliwe są składki preferencyjne i ulgi na ZUS w przypadku prowadzenia działalności na urlopie wychowawczym? Tak, jeżeli będziesz spełniać określone w przepisach warunki do skorzystania z nich. 

Co istotne, to w takiej sytuacji będziesz mieć możliwość skorzystania z tzw. ulgi na start, czyli możliwości opłacania przez pierwsze 6 miesięcy prowadzenia działalności wyłączenie składki zdrowotnej. W takim przypadku w tym czasie nadal podlegasz ubezpieczeniom emerytalno-rentowym z tytułu przebywania na urlopie wychowawczym. 

Ponieważ kwestie składek do ZUS są szalenie istotne, bo od nich zależą twoje przyszłe uprawnienia do pobierania ewentualnych zasiłków, a w dalszej perspektywie renty lub emerytury, to warto dokładnie skonsultować swoją konkretną z sytuację ze specjalistą (księgową, prawnikiem, doradcą podatkowym), przestrzega Irena Pacholewska-Urgacz na prowadzonym przez siebie blogu  kobietawpracy.pl