- Z reguły poszkodowani pacjenci w procesie leczenia występują z żądaniem zasądzenia od lekarza zarówno odszkodowania, jak i zadośćuczynienia
- W przepisach karnych można wskazać kilka wątków, które dotyczą w sposób szczególny pracowników ochrony zdrowia
- Odpowiedzialność korporacyjna jest niezależna od odpowiedzialności lekarza, wynikającej z karnego aspektu sprawy, badanej przez sądy powszechne
- O ile lekarz działał nieumyślnie, powodując szkodę po stronie pracodawcy, odszkodowanie nie może przewyższyć kwoty trzymiesięcznego wynagrodzenia przysługującego pracownikowi w dniu wyrządzenia szkody
Szkoda, jaka grozi pacjentowi w procesie leczenia, może mieć charakter majątkowy bądź niemajątkowy. W tym drugim przypadku chodzi m.in. o: życie, zdrowie, cześć, wolność, dobre imię.
Konsekwencją wyrządzenia przez lekarza szkody jest obowiązek:
- wypłaty odszkodowania (w przypadku szkody majątkowej);
- zadośćuczynienia (przy szkodzie niemajątkowej, krzywdzie).
Kiedy pojawia się odpowiedzialność cywilna
Odpowiedzialność cywilna spełnia tzw. funkcję wyrównawczą, której celem jest kompensata uszczerbku, jakiego doznał poszkodowany.
W praktyce sądowej bardzo częste odnotowywane są przypadki, kiedy to pacjenci występują z żądaniem zasądzenia od lekarza zarówno odszkodowania, jak i zadośćuczynienia. O ile odszkodowanie, jako majątkowa kompensata poniesionej szkody, jest stosunkowo łatwa do udowodnienia i wyliczenia, o tyle kwestia oszacowania wysokości zadośćuczynienia nie jest już taka prosta.
Warto w tym miejscu przytoczyć orzeczenie Sądu Rejonowego w Zamościu (sygn. akt: I C 5/07), który przyznał pacjentce 45 tys. zł zadośćuczynienia za usunięcie dwóch zębów niezgodnie z zasadami sztuki medycznej i doprowadzenie do uszkodzenia nerwu zębodołowego. Sąd uznał, że na wysokość zadośćuczynienia, oprócz dotkliwego bólu, z jakim zmagała się pacjentka, wpływ miała również postawa dentystki, która po powzięciu wiadomości o wyrządzonej szkodzie nie zrobiła nic, aby złagodzić cierpienia pacjentki.
Odpowiedzialność karna. Zagrożenie życia lub zdrowia
Odpowiedzialność karna powstaje wówczas, gdy zachowanie uznaje się za szczególnie niebezpieczne dla porządku prawnego, a więc takie które godzi w życie bądź zdrowie człowieka.
Konsekwencją takiego postępowania może być kara:
- pozbawienia wolności;
- ograniczenia wolności;
- grzywny.
Ustawa karna nie zawiera przepisów, które odnoszą się wprost do lekarza, lekarza dentysty. W przepisach karnych można jednak wskazać kilka wątków, które dotyczą w sposób szczególny pracowników ochrony zdrowia.
O odpowiedzialności karnej mówią m.in.:
- art. 192 k.k. wykonanie zabiegu leczniczego bez zgody pacjenta;
- art. 162 k.k. nieudzielenie pomocy człowiekowi znajdującemu się w położeniu grożącym bezpośrednim niebezpieczeństwem utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu;
- art. 160 k.k. narażenie człowieka na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia albo ciężkiego uszczerbku na zdrowiu;
- art. 156 k.k. - spowodowanie ciężkiego uszczerbku na zdrowiu (pozbawienia człowieka wzroku, słuchu, mowy, zdolności płodzenia, innego ciężkiego kalectwa, ciężkiej choroby nieuleczalnej lub długotrwałej, choroby realnie zagrażającej życiu, trwałej choroby psychicznej, całkowitej albo znacznej trwałej niezdolności do pracy w zawodzie lub trwałego, istotnego zeszpecenia lub zniekształcenia ciała);
- art. 155 k.k. nieumyślne spowodowanie śmierci.
Przewinienie zawodowe. Odpowiedzialność korporacyjna
To szczególny rodzaj odpowiedzialności, który związany jest z przynależnością lekarza, lekarza dentysty do specyficznej grupy zawodowej. Odpowiedzialność korporacyjna wiąże się z naruszeniem przepisów ustaw dotyczących zawodu oraz postanowień Kodeksu etyki lekarskiej.
Art. 53 Ustawy o izbach lekarskich mówi, że lekarz podlega odpowiedzialności za naruszenie zasad etyki lekarskiej oraz przepisów związanych z wykonywaniem zawodu.
Odpowiedzialność ta jest niezależna od odpowiedzialności lekarza, wynikającej z karnego aspektu sprawy, badanej przez sądy powszechne. Oznacza to, że lekarz za ten sam czyn może być ukarany podwójnie: przez sąd karny i dyscyplinarny.
Odpowiedzialność pracownicza lekarza
Odpowiedzialność pracownicza występuje wówczas, gdy szkoda została wyrządzona przez lekarza wykonującego obowiązki zawodowe w ramach umowy o pracę zawartej z podmiotem zlecającym wykonywanie czynności medycznych (np. przychodnia, szpital).
W takim przypadku zastosowanie mają przepisy Kodeksu pracy, dotyczące odpowiedzialności pracowników.
Rozróżnia się odpowiedzialność
- porządkową za zawinione niewykonanie lub nienależyte wykonanie obowiązków wynikających ze stosunku pracy, np.
- nieprzestrzeganie zasad bezpieczeństwa i higieny pracy,
- nieprzestrzeganie czasu pracy,
- oddalenie się z miejsca pracy bez usprawiedliwienia, - materialną za zawinione niewykonanie lub nienależyte wykonanie obowiązków pracowniczych, które wyrządziły pracodawcy szkodę materialną (np. zniszczenie sprzętu).
O ile pracownik działał nieumyślnie, odszkodowanie dla pracodawcy nie może przewyższyć kwoty trzymiesięcznego wynagrodzenia przysługującego pracownikowi w dniu wyrządzenia szkody. Natomiast gdy pracownikowi udowodniono działanie z premedytacją – będzie on zobowiązany do naprawienia szkody w pełnej wysokości.
Komentarze