- W ocenie dr hab. n. med. Marty Dyszkiewicz - Konwińskiej, wiedza oraz kompetencje lekarzy dentystów są wystarczające, aby mogli oni interpretować badania obejmujące większe pola obrazowania. Wykonywanie raportów radiologicznych jest jednak zadaniem czasochłonnym i wymaga pewnych standardów postępowania tak, żeby nie pominąć istotnych znalezisk znajdujących się poza obszarem uzębienia
- Absolwenci stomatologii mogą czuć się pewniej, ponieważ ich wiedza na temat wykonywania zdjęć, wykrywania potencjalnych błędów i raportowania jest pełniejsza
- Ustanowienie, wciąż odsuwanej specjalizacji, obejmującej obrazowanie w zakresie radiologii szczękowo - twarzowej, mogłoby pomóc w tworzeniu nielicznych, lecz potrzebnych ośrodków referencyjnych, zajmujących się trudniejszymi diagnostycznie przypadkami
Radiologia szczękowo - twarzowa jest jedną ze specjalizacji stomatologicznych uznawanych na terenie 40 krajów. W Polsce jest to stosunkowo nowa dziedzina, która nie znalazła jeszcze swojego miejsca na mapie specjalizacji, ale stopniowo poszerza zasięg w nauczaniu przed- i podyplomowym. Ten zakres wiedzy powinien być wzmocniony procesem specjalizacyjnym - uważa dr hab. n. med. Marta Dyszkiewicz - Konwińska w opracowaniu przedstawionym na stronie Wielkopolskiej Izby Lekarskiej.
Diagnostyka jest kluczowym etapem planowania leczenia stomatologicznego a szeroki zakres technik obrazowania - ogromnym atutem stomatologii klinicznej - ocenia autorka opinii.
Narzędzia w diagnostyce stomatologicznej
Dr hab. n. med. Marta Dyszkiewicz - Konwińska przypomina, że lekarze dentyści w pracy zawodowej posługują się m.in.:
- obrazowaniem wewnątrzustnym, w tym zdjęciami okołowierzchołkowymi, skrzydłowo - zgryzowymi, zgryzowymi;
- obrazowaniem zewnątrzustnym takim jak: zdjęcia pantomograficzne, cefalometryczne, PA;
- tomografią komputerową z wiązką stożkową (CBCT), wielorzędową medyczną tomografię komputerową;
- ultrasonografią (USG);
- obrazowaniem metodą rezonansu magnetycznego (MRI);
- pozytonową tomografią emisyjną (PET);
- medycyną nuklearną.
W codziennej praktyce stomatologicznej najczęściej wykorzystywane są zdjęcia okołowierzchołkowe i pantomograficzne.
Przy obrazowaniu próchnicy ważna jest projekcja skrzydłowo zgryzowa, w której przy stosunkowo niskiej dawce promieniowania uzyskiwane są cenne informacje dotyczące ognisk próchnicy, szczególnie na powierzchniach stycznych - podkreśla uczona.
Od wielu już lat w programie nauczania dla studentów znajduje się nauka wykonania zdjęć z użyciem pozycjonerów. Jedną z kluczowych zalet jest powtarzalność zdjęcia oraz redukcja nakładania struktur. Oczywiście technika ta wymaga nabycia wprawy, którą studenci mogą uzyskać w trakcie ćwiczeń na fantomach - dodaje uczona.
Zdjęcia pantomograficzne
Drugą co do częstości wykonywania po zdjęciach wewnątrzustnych są zdjęcia pantomograficzne – często realizowane przez techników elektroradiologii. Obejmują one nieco większe pole obrazowania i wymagają wykonania opisu.
Program nauczania w tym zakresie na przestrzeni lat był poszerzany i absolwenci ostatnich 10 lat mogą czuć się pewniej, ponieważ ich wiedza na temat wykonywania zdjęcia, potencjalnych błędów w pantomografii czy też raportowania jest pełniejsza.
W ocenie autorki opinii, wiedza oraz kompetencje lekarzy dentystów są wystarczające, aby mogli oni interpretować badania obejmujące większe pola obrazowania. Wykonywanie raportów radiologicznych jest jednak zadaniem czasochłonnym i wymaga pewnych standardów postępowania tak, żeby nie pominąć istotnych znalezisk znajdujących się poza obszarem uzębienia.
Sztuczna inteligencja w radiologii
Autorka opinii wskazuje na algorytmy sztucznej inteligencji, które tak jak i w radiologii ogólnej mogą wspomóc w raportowaniu badania. Algorytmy te mogą posłużyć do wstępnej oceny ognisk próchnicy oraz zmian okołowierzchołkowych.
Na rynku pojawiają się też programy z algorytmem do analizy cefalometrycznej oraz programy wspomagające planowanie leczenia implantoprotetycznego.
Sztuczna inteligencja pomaga nie tylko w uzyskaniu prawidłowego obrazu radiologicznego poprzez redukcje artefaktów, ale również zaczyna pełnić funkcję asystenta lekarza raportującego, czyniąc jego prace bardziej efektywną.
Możliwości CBCT
Pojawienie się tomografii stożkowej wprowadziło niezwykłe możliwości w zakresie diagnostyki twarzoczaszki (przy zastosowaniu akceptowalnych dawek promieniowania) - wyjaśnia dr hab. n. med. Marta Dyszkiewicz - Konwińska.
Ważnym etapem jest odczytanie i interpretowanie badania. Czy do wykonania takich raportów konieczna jest dodatkowa wiedza?
Zapewne tak – ocenia uczona – i wspomina o doświadczeniu w pracy z przekrojami z tomografii. Chodzi o rekonstrukcje 3D, segmentacje czy rejestracje obrazów. W celu prawidłowego odczytania badania konieczna jest wiedza dotycząca orientacji przekrojów w przestrzeni.
Zlecając badanie obrazowe tak , żeby móc je w pełni wykorzystać i zapewnić pacjentowi maksimum korzyści diagnostycznych lekarz musi umieć dobrać do celu badania odpowiednią technikę oraz pole obrazowania.
Następnie powinien wykorzystać swoją wiedzę do interpretacji wyników.
Ważne jest usystematyzowanie wiedzy teoretycznej i praktycznej z zakresu radiologii.
Od kliku lat pojawia się inicjatywa Wielkopolskiej Izby Lekarskiej w zakresie dodatkowych szkoleń w obszarze radiologii stomatologicznej.
Ośrodki referencyjne
Autorka opinii zwraca uwagę na zbyt nikły potencjał ośrodków referencyjnych w zakresie radiologii stomatologicznej. Jest szereg konkretnych przypadków, które wymagają wielodyscyplinarnej konsultacji. W tym zakresie nie ma systemowych rozwiązań.
W ocenie Marty Dyszkiewicz – Konwińskiej wciąż odsuwana tematyka specjalizacji mogłaby pomóc w tworzeniu nielicznych, lecz potrzebnych ośrodków referencyjnych, zajmujących się trudniejszymi diagnostycznie przypadkami.
Dr hab. n. med. Marta Dyszkiewicz - Konwińska:
- absolwentka Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu;
- pracowała jako adiunkt w Katedrze Biomateriałów i Stomatologii Doświadczalnej UM w Poznaniu;
- obrona pracy doktorskiej „Stan jamy ustnej u pacjentów w przebiegu chemioterapii raka płuc”;
- autorka i współautorka licznych publikacji zamieszczonych w polskich i zagranicznych czasopismach medycznych: Czasopismo Stomatologiczne, Nowiny Lekarskie, Pediatria i Medycyna Rodzinna, Dentomaxillofacial Radiology czy Caries Research;
- członkini European Academy of Dento Maxillo Facial Radiology;
- specjalizuje się w zabiegach w obrębie stomatologii zachowawczej oraz endodoncji;
- posiada doświadczenie w zakresie protetyki i chirurgii.
Komentarze