• Liszaj płaski jamy ustnej to zmiana o charakterze potencjalnie przednowotorowym
  • Nawet do 10 proc. przypadków liszaja płaskiego może rozwinąć się w raka jamy ustnej
  • Dr Irena Duś-Ilnicka stara się znaleźć markery we krwi, które pozwolą zidentyfikować przypadki liszaja płaskiego o zwiększonym ryzyku nowotworowej zmiany 

Niebezpieczne zmiany śluzówki jamy ustnej

Liszaj płaski to jedna ze zmian błony śluzowej jamy ustnej lub skóry, która przez WHO została sklasyfikowana jako dolegliwość o charakterze potencjalnie złośliwym, występuje u 0,5-2,0 proc. pacjentów. 

– Aktualne badania wskazują, że stopień progresji liszaja płaskiego do raka płaskonabłonkowego jamy ustnej może sięgać nawet 10 proc. Szczególną uwagę zwraca się na wzrost ryzyka progresji u pacjentów z nadżerkową postacią tego liszaja – wyjaśnia dr Irena Duś-Ilnicka z Zakładu Patologii Jamy Ustnej Wydziału Lekarsko - Stomatologicznego Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu.

Zmiany genetyczne i epigenetyczne mogą mieć wpływ na transformację zmian w błonie śluzowej. W trakcie badań prowadzonych przez dr Duś-Ilnicką te zmiany genetyczne mają być identyfikowane na podstawie próbek krwi pobranych od osób z liszajem płaskim, pacjentów Katedry Patologii Jamy Ustnej.

- Biorąc pod uwagę zmienną ekspresję genów, która może wskazywać na zwiększone ryzyko progresji zmian w błonie śluzowej, jednym z zadań mojego projektu badawczego jest znalezienie nowatorskich markerów diagnostycznych we krwi pacjenta – wyjaśnia dr Duś-Ilnicka. 

Co zwiększa ryzyko raka jamy ustnej

Palenie papierosów, leki immunosupresyjne, przewlekłe stany zapalne i dieta są ważnymi czynnikami ryzyka rozwoju raka płaskonabłonkowego jamy ustnej. Z tego powodu od pacjentów biorących udział w badaniu zostanie zebrany szczegółowy wywiad dotyczący aktualnie przyjmowanych leków i chorób. Z punktu widzenia rozwoju choroby nowotworowej niebezpieczne mogą być także niektóre wirusy, takie jak HPV, EBV. Wrocławska badaczka planuje także wykorzystać metody biologii molekularnej, by wykrywać w ślinie pacjentów parametry genetyczne typowe dla tych wirusów.

W ostatnim kwartale 2021 roku dr Irena Duś-Ilnicka spędziła miesiąc w International Agency for Research on Cancer (IARC), World Health Organization w Lyonie. Podczas tego pobytu uczestniczyła w pracach laboratorium Oddziału Wczesnego Wykrywania, Zapobiegania i Zakażeń (Early Detection, Prevention, and Infections). Głównym zadaniem przyszłej współpracy badawczej Zakładu Patologii Jamy Ustnej UM we Wrocławiu z IARC będzie badanie korelacji potencjalnie onkogennych wirusów w zmianach przednowotworowych w jamie ustnej.