Państwowy Egzamin Specjalizacyjny składa się z dwóch, integralnych części – pisemnej i ustnej - których łączne przeprowadzenie pozwala na rzetelną weryfikację wiedzy, umiejętności, a także zdolności stawiania właściwej diagnozy i proponowania odpowiedniego leczenia, które wymagane są od lekarzy specjalistów w poszczególnych dziedzinach medycyny.

Znaczenie PES

Należy pamiętać, że ten tytuł zawodowy obliguje nie tylko do leczenia pacjentów zgodnie z najnowszą wiedzą medyczną, ale również do kształcenia kolejnych pokoleń lekarzy i zajmowania stanowisk kierowniczych w podmiotach leczniczych. Dlatego też odstąpienie od którejkolwiek z części musi być zarezerwowane jedynie dla wyjątkowych okoliczności, wskazanych w ustawie o zawodach lekarza i lekarza dentysty.

Weryfikacja nabiera szczególnego znaczenia w sytuacji, gdy do PES mogą przystępować także lekarze, którzy nie ukończyli jeszcze szkolenia specjalizacyjnego w sposób potwierdzony przez właściwe urzędy wojewódzkie i konsultantów wojewódzkich. W bieżącym postępowaniu 61 proc. lekarzy przystępujących do PES nie uzyska tytułu specjalisty po egzaminie, a dopiero po zakończeniu szkolenia specjalizacyjnego, które może nastąpić nawet w znacznym odstępie czasu od samego egzaminu, np. w przypadku kobiet w ciąży, osób korzystających z innych uprawnień rodzicielskich lub osób, które nie zrealizują programu szkolenia w przypisanym czasie, którzy to będą zobligowani przedłużyć czas trwania szkolenia specjalizacyjnego.

Liczba chętnych do zdawania PES

Należy również podkreślić, że wydłużony czas trwania sesji egzaminacyjnej (o jeden miesiąc) jest wynikiem wyjątkowo dużej liczby lekarzy, którzy zdecydowali się jeszcze w trakcie szkolenia przystąpić do egzaminu specjalizacyjnego. Dziedziną, w której jest to szczególnie widoczne jest anestezjologia i intensywna terapia, gdzie na 239 osób, które złożyły wniosek do PES, aż 183 (prawie 77 proc.) to lekarze, którzy na dzień aplikowania o PES nie ukończyli szkolenia.

Do 21 marca 2021 r. PES został przeprowadzony w całości w 11 dziedzinach medycyny, w kolejnych kilkunastu dziedzinach medycyny egzaminy ustne już się rozpoczęły. Na egzamin ustny oczekują także osoby, które nie zdały go w poprzednich sesjach i nie mogą w związku z powyższym uzyskać tytułu specjalisty. Ważnym aspektem staje się zatem zapewnienie równych warunków dla wszystkich lekarzy zdających egzamin PES w bieżącej sesji.

Zdający PES zaszczepieni

Wspólnie podkreślamy, że wobec prowadzonego Narodowego Programu Szczepień Przeciw COVID-19 w ramach etapu „0” lekarze i lekarze dentyści uzyskali pierwszeństwo w dostępie do nich, a co za tym idzie ich udział w egzaminach, zarówno pisemnych, jak i ustnych nie niesie istotnego zagrożenia epidemiologicznego.

Według stanu na 21 marca 2021 r. 126 349 lekarzy i 30 532 lekarzy dentystów zostało zaszczepionych, z czego zdecydowana większość dwoma dawkami szczepionek. Fakt ten w sposób istotny wpływa na naszą opinię o nieodwoływaniu egzaminów ustnych w bieżącej sesji w stosunku do dwóch sesji wcześniejszych, kiedy to ze względu na bezpieczeństwo zdających i członków komisji egzaminacyjnych, egzaminy ustne zostały odwołane.

Zasady higieny podczas PES

Egzaminy, zarówno w części ustnej, jak i pisemnej zostały przygotowane w sposób zgodny z zaleceniami Głównego Inspektora Sanitarnego i przeprowadzane są w niezbędnym reżimie sanitarnym. Niemniej w szczególnie uzasadnionych sytuacjach, przemawiających za wzmożonym ryzykiem epidemicznym, możliwe będzie przeprowadzenie egzaminu zdalnego. 

W dziedzinach związanych ze stomatologią stanowisko poprali m.in.:
Dr hab. n. med. Mariusz Szuta - konsultant krajowy w dziedzinie chirurgii szczękowo-twarzowej;
Prof. dr hab. Mansur Rahnama-Hezavah - konsultant krajowy w dziedzinie chirurgii stomatologicznej;
Dr hab. Beata Kawala - konsultant krajowy w dziedzinie ortodoncji;
Prof. dr hab. Renata Górska - konsultant krajowy w dziedzinie periodontologii;
Dr hab. Teresa Sierpińska - konsultant krajowy w dziedzinie protetyki stomatologicznej;
Prof. dr hab. Dorota Olczak-Kowalczyk - konsultant krajowy w dziedzinie stomatologii dziecięcej;
Prof. dr hab. Agnieszka Mielczarek - konsultant krajowy w dziedzinie stomatologii zachowawczej z endodoncją.

PES realizowany zdalnie

Decyzję o egzaminie zdalnym podejmuje dyrektor CEM w porozumieniu z przewodniczącym właściwej Państwowej Komisji Egzaminacyjnej. Egzamin jest przeprowadzany za pomocą środków komunikacji elektronicznej z wykorzystaniem oprogramowania udostępnianego i konfigurowanego przez CEM.

Przebieg zdalnego PES jest rejestrowany, a sam egzamin może być przeprowadzony w siedzibie CEM albo w innym miejscu wskazanym przez dyrektora CEM w porozumieniu z przewodniczącym zespołu egzaminacyjnego. W szczególności może to być siedziba przewodniczącego zespołu egzaminacyjnego, Okręgowej Izby Lekarskiej bądź Urzędu Wojewódzkiego.

Lekarze i lekarze dentyści, którzy nie będą mogli lub uznają za niemożliwe przystąpienie do PES, mogą w kolejnej sesji egzaminacyjnej przystąpić do egzaminów nieodpłatnie.  

Biorąc pod uwagę wspólną opinię dotyczącą zasadności przeprowadzenia egzaminów PES w części ustnej oraz możliwości zapewnienia bezpiecznych warunków ich organizacji, nie widzimy podstaw do ograniczenia sesji egzaminacyjnej wyłącznie do egzaminów pisemnych.

Jednocześnie mając na uwadze zapotrzebowanie na kadrę medyczną, dołożona zostanie najwyższa staranność, aby sesja przebiegała sprawnie, w możliwie nieodległych terminach, z uwzględnieniem ustawowego obowiązku poinformowania zdających lekarzy o terminie egzaminu z 14-dniowy wyprzedzeniem.