infoDENT24.pl: „Powiedz aaa. Działaj na rzecz zdrowia jamy ustnej”. Taki jest temat kampanii promowanej w tym roku przez FDI w ramach SDZJU. Czy to jedyny azymut dla działań Polskiego Towarzystwa Stomatologicznego?
prof. Marzena Dominiak: Jesteśmy członkiem Światowej Federacji Dentystycznej, to oczywiste zatem, że patrzymy na działania FDI, która zrzesza organizacje z ponad 220 państw z całego świata. To naturalne, że Federacja działa w wymiarze globalnym. My staramy się zrobić wszystko co zrobić możemy, aby w skali naszego kraju Światowy Dzień Zdrowia Jamy Ustnej przyniósł maksymalny efekt prozdrowotny. Hasła są ważne, ale byłoby to zbyt proste, aby odezwy załatwiały problem. FDI wskazuje na szereg istotnych tematów, które tak naprawdę należy rozwijać, dotrzeć z nimi do społeczeństwa, ale także do tych, którzy mają wpływ na kształtowanie polityki ochrony zdrowia. Tematów, wymagających nagłośnienia, jest wiele, należą do nich: próchnica, społeczeństwo starzejące się, profilaktyka onkologiczna, choroby przyzębia, zdrowie ogólne. To oczywiste, że wypełnienie tych zagadnień treścią inaczej będzie wyglądało w Polsce, inaczej w państwach Dalekiego Wschodu, jeszcze inaczej w Afryce. Różnice tkwić mogą w przyczynach problemu, w jego natężeniu, w możliwościach reagowania na negatywne zjawiska.

infoDENT24.pl: Cukier oraz nowotwory głowy i szyi - to dobre motywy przewodnie kampanii w ramach ŚDZJU w Polsce Anno Domini 2019?
prof. Marzena Dominiak: Z pewnością to nie są wydumane problemy, ale te hasła musimy wypełnić treścią, a to oznacza działanie.

infoDENT24.pl: Na przykład promowanie idei wprowadzenia podatku od cukru?
prof. Marzena Dominiak: Nie jest to nasz postulat. Owszem w ten sposób próbowaliśmy zwrócić uwagę na problem, a to dlatego, że konkret, szczególnie konkret dotyczący aspektów ekonomicznych - wyostrza uwagę większości Polaków. Zdecydowanie łatwiej jest mówić o konkretach niż zagrzewać do działania, przekonując, że dbanie o zdrowie jest niezwykle ważne.

Oczywiście nie uważamy, że cukier należy wyeliminować z życia człowieka - nie o to chodzi. Nie nawołujemy do opodatkowania wyrobów z cukrem, ale być może słuszne byłoby stworzenie specjalnego funduszu, na który skierowane zostałyby pieniądze na walkę ze skutkami nadmiernego spożycia cukru. Pomysłów jest wiele, ale sama idea nie zawsze jest nawet prologiem sukcesu, ważne, aby determinacja w działaniu doprowadziła do celu. Przykład możemy brać chociażby ze słodkich sobót Szwedów. Tylko w ten jeden dzień w tygodniu dorośli pozwalają swoim pociechom spożywać słodkości. To działa, a zwyczaj ma już wiele lat. Szwecja należy do krajów, w których dzieci spożywają najmniej cukru, ok. 12 proc. dziennego zapotrzebowania na energię, Polska z 20 proc. wskaźnikiem należy pod tym względem do niechlubnej czołówki w UE.

infoDENT24.pl: Czy to uprawniony ciąg myślowy: cukier – choroba onkologiczna?
prof. Marzena Dominiak: Cóż cukier oczywiście może stymulować rozwój procesów nowotworowych, ale nie jest to proste równanie matematyczne z jedną niewiadomą. Oczywiście, że nieprawidłowa dieta, w tym cukier mogą być czynnikiem zagrożenia. Nie stawiamy jednak prostej tezy. Podobnie nie każdy palacz papierosów zdany jest na raka płuc, bo przecież czynników ryzyka jest zdecydowanie więcej. Należą do nich wspomniana już dieta, ale także geny, tryb życia, zanieczyszczenie środowiska. Bez wątpienia to właśnie palenie papierosów, ale także nadmierne spożycie cukru są zachowaniami, których należy unikać, aby eliminować - przynajmniej część - przyczyn sprzyjających powstaniu raka jamy ustnej i głowy.

Do debaty na temat cukru oraz nowotworów głowy i szyi zaprosiliśmy nie tylko lekarzy dentystów, ale także onkologa, endokrynologa, dietetyka. Każdy z nich jest w stanie nakreślić ciąg przyczynowo – skutkowy, w którym cukier odgrywa niechlubną rolę oddziałując na zęby i nie tylko w sposób, który przychodzi każdemu na myśl w pierwszej kolejności. Cukier, będący częścią złej diety, prowadzi do otyłości, wraz z otyłością pojawiają się choroby – jak chociażby cukrzyca – a ta z kolei zdecydowanie destrukcyjnie wpływa na stan zdrowia naszej jamy ustnej. Tak więc nadmierne spożycie cukru oznacza atak na zęby, niestety nie tylko z jednego kierunku. Chcemy na wszystkie możliwe sposoby uświadamiać nieuświadomionym, ale przede wszystkim przekonywać ich do prostego i skutecznego działania na rzecz własnego zdrowia. Zdajemy sobie sprawę z tego, że efektywność projektu pod nazwą ŚDZJU będzie ograniczona, o ile nie zaangażujemy w jego realizację tych, którzy stanowią o tworzeniu prawa w zakresie wdrażania rozwiązań prozdrowotnych. Z tym niestety nie jest dobrze.

infoDENT24.pl: Aktywność PTS wyznaczyła zupełnie nową jakość w realizowaniu projektów, których autorzy stawiają sobie za cel walkę z epidemią próchnicy w Polsce. Tak, czy inaczej FDI powinna dostrzec to co od roku Towarzystwo robi w naszym kraju.
prof. Marzena Dominiak: Ocena programu jest rzeczą wtórną. Dla nas najważniejszy jest efekt i o niego będziemy walczyć. Mam świadomość, że nasze inicjatywy nie przełożą się na wymierny efekt, ani za rok, ani za dwa lata. Nie robimy tego co robimy dla laurki ze strony władz FDI. Tworzymy coś na lata. Życzymy Polakom - i sobie - abyśmy w naszym działaniu mieli do czynienia z efektem śnieżnej kuli, śnieżnobiałej kuli.